Kathimerini.gr
Αλεξάνδρα Βουδούρη
Οι γνωστοί και ως «ταραχοποιοί» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η Πολωνία και η Ουγγαρία, βρίσκονται και πάλι στο επίκεντρο λόγω της κατάστασης του κράτους δικαίου και στα δύο κράτη – μέλη.
Σύμφωνα με την ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύτηκε σήμερα, παρότι έχουν σημειώσει επιμέρους βελτιώσεις σε ό,τι αφορά τον τομέα της δικαιοσύνης, εντούτοις αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις ευρωπαϊκές ανησυχίες σχετικά με τη διαφθορά και την ανεξαρτησία των μέσων ενημέρωσης.
Σχετικά με τη συγκέντρωση των μέσων ενημέρωσης, αυτή παραμένει στο επίπεδο «αυξημένου κινδύνου» σε ολόκληρη την Ε.Ε., επισημαίνει η έκθεση. Σε αυξημένη σειρά κινδύνων, σύμφωνα με το Παρατηρητήριο του πλουραλισμού των ΜΜΕ, Ελλάδα, Κύπρος, Κροατία, Σλοβενία και Μάλτα τοποθετούνται στην ομάδα «υψηλού κινδύνου», ενώ σε «εξαιρετικά υψηλού κινδύνου» βρίσκονται η Βουλγαρία, η Πολωνία, η Ρουμανία και η Ουγγαρία.
Παράλληλα, όσον αφορά την ιδιοκτησία των ΜΜΕ, σύμφωνα με την έκθεση, από πέρυσι, νέα νομοθετικά μέτρα που βελτιώνουν τη διαφάνεια σχετικά με την ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης έχουν υιοθετηθεί στην Ελλάδα, στο Λουξεμβούργο, στη Σουηδία, αλλά και στην Κύπρο.
Αναφορικά με τα μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας των δημοσιογράφων, σύμφωνα με τις περσινές συστάσεις, η έκθεση αναφέρει ότι στην Ελλάδα συστάθηκε ειδική ομάδα εργασίας που θα περιλαμβάνει τη δημιουργία Παρατηρητηρίου για «την καταγραφή απειλών και επιθέσεων κατά δημοσιογράφων», καθώς και ειδικό διεθνές κέντρο εκπαίδευσης για την ασφάλειά τους.
Η έκθεση για το κράτος δικαίου επί της ουσίας αξιολογεί την πρόοδο των συστάσεων της Κομισιόν, ενώ προχωρά και σε νέες. Είναι «ένας συνεχιζόμενος διάλογος με τα κράτη – μέλη», όπως ανέφερε πριν από λίγο στη συνέντευξη Τύπου η αρμόδια επίτροπος Βέρα Γιούροβα, όσον αφορά τη δικαιοσύνη, την καταπολέμηση της διαφθοράς, την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και τον πλουραλισμό.
Συνολικά, για το 2023 η Κομισιόν διαπιστώνει πρόοδο σε σχέση με τις περσινές συστάσεις της, με σχεδόν το 65% να έχουν ήδη εκπληρωθεί από τα κράτη – μέλη, κάτι που «αντανακλά» μια θετική τάση, με δεδομένο, όπως επισημαίνεται, ότι αρκετές μεταρρυθμίσεις στον ευαίσθητο τομέα του κράτους δικαίου ενδεχομένως «να χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να αποδώσουν καρπούς».
Ανεξαρτησία δικαιοσύνης
Σύμφωνα με τη φετινή έκθεση στην Ουγγαρία, ο κίνδυνος αυθαίρετων αποφάσεων για τη σταδιοδρομία των δικαστών αναμένεται να περιοριστεί από «νέο νόμο», ενώ σημειώνει, εξάλλου, ότι «στην Ουγγαρία η κυβέρνηση συνέχισε να χρησιμοποιεί εκτενώς τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης από το 2020, υπονομεύοντας την ασφάλεια δικαίου και επηρεάζοντας τις δραστηριότητες και τη σταθερότητα των επιχειρήσεων στην ενιαία αγορά».
Για την Πολωνία, η έκθεση σημειώνει σχετική «πρόοδο» σε ό,τι αφορά την ανεξαρτησία της εισαγγελίας από την κυβέρνηση και τις διώξεις που ασκεί, ωστόσο σημειώνει ότι «τα καθήκοντα του υπουργού Δικαιοσύνης και του γενικού εισαγγελέα δεν έχουν ακόμη διαχωριστεί».
Σχετικά με την Ελλάδα, δεν έχει σημειωθεί πρόοδος σε ό,τι αφορά «τη συμμετοχή του δικαστικού σώματος στη διαδικασία διορισμού δικαστών σε ανώτερες θέσεις», όπως επισημαίνεται.
Αναφορικά με την ψηφιοποίηση του συστήματος δικαιοσύνης, που είναι «ουσιαστικής σημασίας για την αντιμετώπιση των ευρύτερων προκλήσεων σε ορισμένα κράτη – μέλη», η έκθεση σημειώνει ότι στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στη Μάλτα η αύξηση των σχετικών πόρων και άλλα μέτρα που έχουν ληφθεί «δεν έχουν ακόμα οδηγήσει σε μείωση της διάρκειας της διαδικασίας, ενώ η καθυστέρηση (εκδίκασης) υποθέσεων παραμένουν σοβαρή πρόκληση».
Παράλληλα, για την Ελλάδα, η έκθεση σημειώνει ότι, «ενώ έχει σημειωθεί κάποια πρόοδος όσον αφορά το ποσοστό των διώξεων και των καταδικαστικών αποφάσεων για αδικήματα δωροδοκίας, ο σχετικά υψηλός αριθμός αθωώσεων και ανασταλτικών ποινών μπορεί να αυξήσει τις αμφιβολίες ως προς το αποτρεπτικό αποτέλεσμα της αντίδρασης της ποινικής δικαιοσύνης».
Κοινωνία των πολιτών
Σε ό,τι αφορά τις Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών (CSO) και τους υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η έκθεση σημειώνει ότι συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις που σχετίζονται με τον περιορισμό του χώρου δραστηριότητάς τους, ενώ έχει εφαρμοστεί μόνο ένα μέρος των περσινών συστάσεων.
Στην Ελλάδα, όπως αναφέρει, η κατάσταση της κοινωνίας των πολιτών εγείρει ανησυχίες, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά οργανώσεις που δραστηριοποιούνται σε συγκεκριμένους τομείς. Και ενώ η έκθεση δεν αναφέρει ποιες εννοεί, τη διευκρίνιση έκανε στη συνέντευξη Τύπου ο αρμόδιος επίτροπος Δικαιοσύνης, Ντιντιέρ Ρέιντερς, επισημαίνοντας πως αυτές αφορούν Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του μεταναστευτικού.
