Γιώργος Σκαφιδάς
Το θρίλερ παρατείνεται στην Τουρκία, με ορίζοντα πια την 28η Μαΐου οπότε πρόκειται να διεξαχθεί ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών, με τους κ.κ. Ερντογάν και Κιλιτσντάρογλου να περνούν πλέον στην επόμενη φάση έπειτα από μια βραδιά θρίλερ η οποία είχε απ’ όλα: καταγγελίες από την πλευρά της αντιπολίτευσης για «χειραγώγηση» των αποτελεσμάτων, ανατροπές στις διακυμάνσεις των ποσοστών, υψηλούς τόνους και – στον πυρήνα της εν εξελίξει αντιπαράθεσης – αντικρουόμενες προσδοκίες.
Με καταμετρημένο σχεδόν το 99% των ψήφων, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσιάζεται να συγκεντρώνει 49,3%, και ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου 45%, ενώ αξιοσημείωτη ήταν και η συμμετοχή των Τούρκων στις εκλογές που κινήθηκε σε εντυπωσιακά υψηλά επίπεδα καθώς ξεπέρασε το 87%.
Προς έναν δεύτερο γύρο
Κανένας υποψήφιος δεν κατάφερε να ξεπεράσει σήμερα το 50% και, ως εκ τούτου, οι δύο με τα υψηλότερα ποσοστά περνούν στον επόμενο γύρο των προεδρικών εκλογών που πρόκειται να διεξαχθεί σε δύο εβδομάδες από σήμερα: στις 28 Μαΐου.
REUTERS/Umit Bektas
Σημειώνονται, ωστόσο, τα εξής:
Ο 69χρονος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συγκέντρωσε την Κυριακή ποσοστό υψηλότερο από εκείνα που του έδιναν οι δημοσκοπήσεις προεκλογικά.
Στον αντίποδα, ο 74χρονος Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δεν κατάφερει να ανταποκριθεί στις δημοσκοπικές προβλέψεις που του έδιναν άνω του 48% ή ακόμη και άνω από 50%.
Σε ρόλο ρυθμιστή ο Ογάν
Αξιοσημείωτη υπήρξε η επίδοση του τρίτου υποψηφίου της προεδρικής αναμέτρησης, Σινάν Ογάν, που κατάφερε να εξασφαλίσει περίπου 5,2% των ψήφων. Με αυτό το ποσοστό, ο 55χρονος υπερεθνικιστής «περνά» πλέον, και εκείνος, στον δεύτερο γύρο, πλην όμως όχι ως προεδρικός υποψήφιος αλλά ως ρυθμιστής του επερχόμενου αποτελέσματος.
«Οι Τούρκοι εθνικιστές και οι κεμαλιστές είναι το κλειδί αυτών των εκλογών», δήλωσε από την πλευρά του την Κυριακή ο Ογάν, ο οποίος παρουσιάζεται να στέρησε ψήφους και από τον Ερντογάν αλλά και από τον Κιλιτσντάρογλου, κυρίως σε συντηρητικές εκλογικές περιφέρειες.
Η διαδικασία της καταμέτρησης την Κυριακή κινήθηκε αρκετά γρήγορα, με τον Ερντογάν να ξεκινά από ποσοστά πολύ υψηλότερα του 50% και στην πορεία να… πέφτει.
(AP Photo/Francisco Seco)
Αντίστροφες πορείες
Αντίστροφη ήταν, ωστόσο, η πορεία για τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, ο οποίος ξεκίνησε από χαμηλά (κοντά στο 30%) προτού αρχίσει να ανεβαίνει κλείνοντας μεν την ψαλίδα, πλην όμως όχι τόσο ώστε να μπορεί σήμερα να πανηγυρίσει μια «νίκη» έναντι της «Λαϊκής Συμμαχίας» των κ.κ. Ερντογάν και Μπαχτσελί.
Αντίστροφη ήταν και η πορεία της καταμέτρησης των ψήφων με βάση όσα μετέδιδαν τουρκικά ειδησεογραφικά δίκτυα όπως το (κρατικό και, σύμφωνα με τους επικριτές του, ελεγχόμενο από την κυβέρνηση) Anadolu από τη μία πλευρά και το (προσκείμενο στην τουρκική αντιπολίτευση) Anka από την άλλη.
Ο λόγος για δύο δίκτυα τα οποία ξεκίνησαν από τελείως διαφορετικές αφετηρίες (το Anadolu παρουσίαζε για αρκετές ώρες τον Ερντογάν ως νικητή από τον πρώτο γύρο) για να καταλήξουν περίπου στο ίδιο «πόρισμα» της εισόδου σε έναν δεύτερο γύρο.
Περιέργως πως, τα μόνο ποσοστά στα οποία έδειχναν να συμφωνούν και οι μεν και οι δε από την πρώτη έως την τελευταία στιγμή ήταν εκείνα του Ογάν…
REUTERS/Umit Bektas
Και τώρα, τι;
Επειτα από τα χθεσινά αποτελέσματα, ανακύπτει πια σειρά ερωτημάτων:
- Θα καταφέρει η τουρκική αντιπολίτευση να παραμείνει ενωμένη πίσω από την υποψηφιότητα του Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στον δρόμο προς τις προεδρικές εκλογές της 28ης Μαΐου;
- Και τι θα κάνουν στον δεύτερο γύρο οι συνολικά περίπου τρία εκατομμύρια πολίτες που ψήφισαν στις 14 Μαΐου τον Σινάν Ογάν;
Ο Κιλιτσντάρογλου δεν κατάφερε να σταθεί στο ύψος των προσδοκιών που είχαν δημιουργηθεί προεκλογικά γύρω από την υποψηφιότητά του.
Αλλά και ο Ερντογάν, από τη δική του πλευρά, παρουσιάζεται μεν να επιβιώνει πολιτικά… πλην όμως μετρώντας σημαντική φθορά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι η πρώτη φορά στα τουρκικά χρονικά που μια προεδρική εκλογή από τον λαό περνάει στον δεύτερο γύρο, ενώ και τα προεδρικά ποσοστά του Ερντογάν βρίσκονται σε φθίνουσα τροχιά, καθώς μετακινήθηκαν από το 51,79% των προεδρικών του 2014, στο 52,59% των προεδρικών του 2018, και από εκεί στον… δεύτερο γύρο της 28ης Μαΐου του 2023.
Αντικρουόμενες εκτιμήσεις
Ποιος θα στεφθεί πρόεδρος σε δύο εβδομάδες από σήμερα; Ως προς αυτό, οι απόψεις διίστανται. Πολλοί εκτιμούν ότι ο Κιλιτσντάρογλου έχασε το μομέντουμ από τη στιγμή που δεν εντυπωσίασε στον πρώτο γύρο των προεδρικών. Άλλοι, αντιθέτως, εκτιμούν ότι ακόμη τίποτα δεν έχει χαθεί για την τουρκική αντιπολίτευση… εάν βέβαια εκείνη καταφέρει να παραμείνει ενωμένη…
Το ενδεχόμενο όσοι ψήφισαν Ερντογάν στον πρώτο γύρο να αλλάξουν στάση στον δεύτερο ή να μην πάνε σε δύο εβδομάδες στην κάλπη είναι μάλλον απίθανο. Το ερώτημα είναι, λοιπόν, όχι εάν ο Ερντογάν μπορεί να χάσει αλλά εάν ο Κιλιτσντάρολγου θα καταφέρει να ανεβάσει τα ποσοστά του και πόσο.
Η εθνικιστική ψήφος
Αξίζει να σημειωθεί, πάντως, ότι η αντιπολιτευόμενη «Εθνική Συμμαχία» των «έξι», που στηρίζει την προεδρική υποψηφιότητα του Κιλιτσντάρογλου, δεν τα πήγε τόσο καλά όσο θα επιθυμούσε ούτε και στο μέτωπο των βουλευτικών εκλογών, καθώς η «Λαϊκή Συμμαχία» των κ.κ. Ερντογάν και Μπαχτσελί παρουσιάζεται να διατηρεί την πλειοψηφία με περισσότερες από 320 έδρες (επί συνόλου 600) στη νέα εθνοσυνέλευση.
Το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) των Γκρίζων Λύκων του Μπαχτσελί πήγε, μάλιστα, καλύτερα από ό,τι αναμένετο στη μάχη για τη βουλή, εξασφαλίζοντας πάνω από 10% σύμφωνα με τα μέχρι τώρα ποσοστά. Εάν σε αυτές τις ψήφους προστεθούν και εκείνες του – επίσης προερχόμενου από το MHP – Σινάν Ογάν αλλά και της – επίσης προερχόμενης από το MHP – Μεράλ Ακσενέρ, τότε μιλάμε για μια εκλογική αναμέτρηση στην οποία η εθνικιστική ψήφος υπό μια έννοια «πρωταγωνίστησε», όχι μόνο λόγω πλήθους αλλά και λόγω εύρους…
