Βρετανία: Τους ενώνει μονάχα το «όχι άλλο Μπόρις»

Ξένια Κουναλάκη

Η χώρα δεν αντέχει άλλον έναν Μπόρις Τζόνσον. Ισως αυτό είναι το βασικό σημείο, στο οποίο συμφωνούν οι επίδοξοι διάδοχοι του Βρετανού πρωθυπουργού. Γι’ αυτό προσπαθούν να αποστασιοποιηθούν όσο το δυνατόν περισσότερο από την κουλτούρα διακυβέρνησής του, την οίηση, τα ψέματα, τον μισογυνισμό και τα συντροφικά μαχαιρώματα. Κι όμως το ήθος και ύφος της τρέχουσας εσωκομματικής αναμέτρησης έχει πολλά στοιχεία τοξικότητας: δηλητηριώδη κουτσομπολιά, υπονόμευση ισχυρών υποψηφίων μέσω της ενίσχυσης αδύναμων, στοχευμένη εξουδετέρωση των αουτσάιντερ και άλλα βρώμικα εργαλεία επιστρατεύονται στο όνομα της εξουσίας.

Πέντε είναι οι υποψήφιοι που έχουν μείνει στην κούρσα και αύριο θα ξέρουμε ποιος θα είναι ο επόμενος που θα «φαγωθεί». Οι τρεις επικρατέστεροι παραμένουν ο πρώην υπουργός Οικονομικών Ρίσι Σούνακ, η υφυπουργός Εμπορίου Πένι Μόρνταντ και η υπουργός Εξωτερικών Λις Τρας. Η νιγηριανής καταγωγής πρώην υπουργός Ισων Ευκαιριών Κέμι Μπάντενοχ και ο βουλευτής Τομ Τούγκεντχατ με θητεία στους πολέμους του Ιράκ και του Αφγανιστάν θεωρούνται οι πιθανότεροι προς αποχώρηση.

Υπάρχουν πράγματι ιδεολογικές διαφορές μεταξύ των υποψηφίων ή πρόκειται για έναν διαγωνισμό ναρκισσισμού; Στα περισσότερα θέματα, τα οποία επρόκειτο να συζητηθούν σε μια σειρά από τηλεμαχίες μέσα στο Σαββατοκύριακο, οι επικρατέστεροι δελφίνοι προτιμούν να μην παίρνουν ξεκάθαρη θέση ώστε να μη δυσαρεστήσουν τη δεξαμενή ψηφοφόρων τους, στη δεξιά, κεντρώα ή… αριστερή πτέρυγα των Τόρις. Ολοι τους είναι υποστηρικτές του Brexit (η Τρας είχε ψηφίσει Remain το 2016 αλλά έκτοτε έχει αναθεωρήσει) και διαγκωνίζονται ως προς το ύψος των φοροαπαλλαγών, με εξαίρεση τον Σούνακ που προκρίνει τη λιτότητα. Αυτό δίνει την ευκαιρία στους αντιπάλους του πρώην υπουργού Οικονομικών να τον κατηγορούν για κοινωνική αναλγησία εξαιτίας της έλλειψης ενσυναίσθησης. «Είναι πολύ πλούσιος για να κατανοήσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο μέσος Βρετανός», είναι το επιχείρημά τους. Από την άλλη, η Μόρνταντ, η οποία σε πρόσφατη δημοσκόπηση αναδείχθηκε δημοφιλέστερη στη βάση του κόμματος, δέχεται επιθέσεις ότι είναι υπερβολικά πολιτικά ορθή (woke) και υπέρμαχος της πολιτικής των ταυτοτήτων. Με δίδυμο αδερφό γκέι, όντως έχει υπάρξει ιδιαίτερα ευαίσθητη σε ζητήματα ΛΟΑΤΚΙ+, με αποτέλεσμα να αποκηρύσσεται ως ακατάλληλη για την ηγεσία του κόμματός της και την πρωθυπουργία. Σε πρόσφατο νομοσχέδιο της αρμοδιότητάς της ήθελε να αλλάξει τη διατύπωση «γυναίκα» σε «άτομο σε κατάσταση εγκυμοσύνης», γεγονός που προκάλεσε σκωπτικές δηλώσεις από τους ομοϊδεάτες της. «Με στοχοποιούν επειδή δεν θέλουν να βρεθούν αντιμέτωποι μαζί μου στον τελικό γύρο», που θα κριθεί από την επιστολική ψήφο των 160.000 μελών του κόμματος, είναι η δική της απάντηση.

Η Daily Mail

Η Daily Mail στον ευρύ φάκελο εις βάρος της σημειώνει με νόημα ότι «μαζί με τον πρώην σύντροφό της απέκτησαν οκτώ γάτες και κανένα παιδί». H ίδια εφημερίδα έχει ανοίξει πόλεμο και εναντίον του Σούνακ, θεωρώντας τον πρωτεργάτη της υπουργικής ανταρσίας κατά του Μπόρις Τζόνσον. Ως πιστή στον πρωθυπουργό, η εφημερίδα αναπαράγει τη γραμμή του περιβάλλοντός του, «οποιονδήποτε εκτός του Ρίσι». Στην πραγματικότητα όμως η εκλεκτή του ταμπλόιντ είναι η Τρας, αφού είναι η μόνη της οποίας τις θέσεις προβάλλει με πάθος. Παρόλο που η υπουργός Εξωτερικών τερμάτισε τρίτη στην τελευταία ψηφοφορία, οι μετοχές της ανέβηκαν καθώς –εκτός από μεγάλη μερίδα του συντηρητικού Τύπου– στήριξη στο πρόσωπό της δήλωσαν ο πρώην διαπραγματευτής για το Brexit, Ντέιβιντ Φροστ και η γενική εισαγγελέας Σουέλα Μπρέιβερμαν, η οποία ήταν επίσης υποψήφια για το αξίωμα.

Οι Εργατικοί παρακολουθούν βουλιμικά τις σαιξπηρικές ίντριγκες στο κυβερνών κόμμα και συντάσσουν φάκελο με τις βασικότερες επιθέσεις μεταξύ των υποψηφίων, τις οποίες πιθανότατα θα ανασύρουν όταν μετά τον Σεπτέμβριο τα στελέχη των Τόρις θα προσπαθούν να δείξουν προς τα έξω πώς είναι ένα ενωμένο κόμμα. Ο ίδιος ο Τζόνσον είχε πρόσφατα παραδεχθεί πως η ατμόσφαιρα στο εσωτερικό του κόμματός του ήταν τόσο πολωμένη, ώστε τού ήταν σχεδόν αδύνατο να κυβερνήσει – αν και η βασική ευθύνη ήταν δική του. Ποιος είναι ο υποψήφιος που θα έπρεπε να φοβούνται περισσότεροι οι Εργατικοί του Κιρ Στάρμερ; Μάλλον ο Ρίσι Σούνακ, ο οποίος επιδεικνύει σύνεση στα δημοσιονομικά και συνεχίζει την παράδοση της συντηρητικής πειθαρχίας στα δημόσια ταμεία, χωρίς παράλληλα να έχει εκφράσει «ρηξικέλευθες» απόψεις σε θέματα ταυτοτήτων.

Οι Financial Times

«Οι πιο ενδιαφέροντες υποψήφιοι για την ηγεσία του Συντηρητικού Κόμματος δεν πρόκειται να κερδίσουν», έγραψαν πένθιμα αυτήν την εβδομάδα οι Financial Times, αναφερόμενοι στους Μπάντενοχ και Τούγκεντχατ. Anti-woke (πολέμιος της πολιτικής ορθότητας) η πρώτη, αν και έχει πέσει θύμα ρατσισμού, κεντρώος αλλά με απήχηση στα συντηρητικά στρώματα ο δεύτερος, είναι ίσως οι δύο ειλικρινέστεροι της εσωκομματικής μάχης. Αν και είναι επικεφαλής της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων της Βουλής, ο Τούγκεντχατ δεν έχει διατελέσει υπουργός, άρα θεωρείται εκ προοιμίου άπειρος. Οσο για την Μπάντενοχ, στόχος της υποψηφιότητάς της ήταν μάλλον να ενισχύσει τη θέση της στο κόμμα (και το κατάφερε με τις καλές επιδόσεις της στους δύο πρώτους γύρους) και να εξασφαλίσει έναν σημαντικότερο υπουργικό θώκο στη νέα κυβέρνηση, παρά να ηγηθεί των Τόρις και να γίνει η πρώτη μαύρη πρωθυπουργός της χώρας. Οι πιέσεις που υφίσταντο μέχρι την τελευταία στιγμή οι δύο ουραγοί να παραιτηθούν και να υποστηρίξουν έναν εκ των τριών ήταν ασφυκτικές. «Αισθάνομαι σαν βασίλισσα του χορού», είπε ειρωνικά ο Τούγκεντχατ, σχολιάζοντας την όψιμη δημοφιλία του.

Και ο Μπόρις Τζόνσον; Τι θα κάνει μετά τις αρχές Σεπτεμβρίου, όταν πλέον θα είναι τέως; Πολλοί θεωρούν δεδομένο ότι θα επιστρέψει στη συγγραφή, πιθανότατα των απομνημονευμάτων του, αφού έχει παρελθόν στη δημοσιογραφία. Το πόνημά του για τον Ουίνστον Τσώρτσιλ το 2014 σημείωσε εμπορική επιτυχία και δεν αποκλείεται ένα συμβόλαιο με εκδοτικό οίκο για τη δική του θητεία στην πρωθυπουργία να του αποκομίσει κέρδη 1 εκατ. στερλινών. Οσοι πάντως περιμένουν κουτσομπολιά και απόρρητες πληροφορίες για τα έργα και τις ημέρες του στο νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ μάλλον θα απογοητευτούν, αφού είναι γνωστή η αποστροφή του Τζόνσον για τη δημοσιοποίηση της ιδιωτικής του ζωής.

Πέντε δελφίνοι για την Ντάουνινγκ Στριτ

ΡΙΣΙ ΣΟΥΝΑΚ

Πρώην υπουργός Οικονομικών

Παιδί Ινδών μεταναστών από την ανατολική Αφρική, ο Σούνακ γεννήθηκε στο Σαουθάμπτον το 1980. Πήγε σε ιδιωτικό σχολείο της πόλης, αλλά τα καλοκαίρια δούλευε γκαρσόνι σε ινδικό εστιατόριο. Σπούδασε στην Οξφόρδη και εργάστηκε ως αναλυτής στην Goldman Sachs. Εγινε πολυεκατομμυριούχος σε ηλικία μόλις 25 ετών. Η σύζυγός του Ακσάτα Ναραγιάν Μούρτι είναι σχεδιάστρια μόδας. Θεωρείται ο βασικός ιθύνων της ανατροπής του Μπόρις Τζόνσον. 

ΠΕΝΙ ΜΟΡΝΤΑΝΤ
Υφυπουργός Εμπορίου

Αν και σχετικά άγνωστη στο εκλογικό σώμα, η 49χρονη αναδείχθηκε η δημοφιλέστερη υποψήφια μεταξύ των μελών του κόμματος σε πρόσφατη δημοσκόπηση. Η ζωή της είναι στενά συνδεδεμένη με τις ένοπλες δυνάμεις. Στις αρχές της σταδιοδρομίας της χαρακτηρίστηκε πολιτικά άσχετη σε θέματα διπλωματίας όταν είπε ότι η Βρετανία δεν μπορεί να εμποδίσει την Τουρκία να γίνει μέλος της Ε.Ε. Είναι χωρισμένη, δεν έχει παιδιά, ζει όμως με τέσσερις γάτες Βιρμανίας. 

ΛΙΖ ΤΡΑΣ 
Υπουργός Εξωτερικών 

Γνωστή στα καθ’ ημάς επειδή μπέρδεψε τον Ελληνα ομόλογό της Νίκο Δένδια με τον αοιδό Νίκο Βέρτη, η Λιζ Τρας θα γιορτάσει σε λίγες μέρες τα 47α γενέθλιά της. Γεννημένη στην Οξφόρδη από αριστερούς γονείς, σπούδασε στη γενέτειρά της Φιλοσοφία, Πολιτικές Επιστήμες και Οικονομικά (ΡΡΕ). Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, απέκτησε σημαντικό πολιτικό εκτόπισμα. Ζει στο Νόρφολκ, την εκλογική της περιφέρεια, με τον σύζυγό της και τις δύο έφηβες κόρες της.

KEMI ΜΠΑΝΤΕΝΟΧ 
Πρώην υπ. Ισων Ευκαιριών

Γεννημένη στο Γουίμπλεντον το 1980 από γονείς νιγηριανής καταγωγής, η Μπάντενοχ πέρασε τα παιδικά της χρόνια στις ΗΠΑ και το Λάγος προτού επιστρέψει στο Ηνωμένο Βασίλειο σε ηλικία 16 ετών. Σπούδασε ηλεκτρονικά συστήματα στο Σάσεξ, χρηματοδοτώντας τις σπουδές της από τη δουλειά της στα Μακντόναλντς. Αν και μαύρη, θεωρείται ιέρεια του κόμματος κατά της πολιτικής ορθότητας και της πολιτικής των ταυτοτήτων.

ΤΟΜ ΤΟΥΓΚΕΝΤΧΑΤ
Βουλευτής

Με μακρά και εξέχουσα θητεία στον στρατό ο 49χρονος Τούγκεντχατ είναι ο μόνος εκ των πέντε υποψηφίων που δεν έχει κυβερνητική εμπειρία. Γόνος οικογένειας δικαστών και πολιτικών σπούδασε στο Μπρίστολ. Oπως και ο Τζόνσον οι ομιλίες του στη Bουλή διανθίζονται με πολλές γλώσσες, όπως αραβικά, γαλλικά και νταρί, παραλλαγή των περσικών που ομιλείται στο Αφγανιστάν. Ωστόσο οι σχέσεις του με τον απερχόμενο πρωθυπουργό ήταν ανέκαθεν τεταμένες.