Kathimerini.gr
Ανάλυση του Κώστα Μήλα
Μιλώντας στους Financial Times υπό τον όρο της ανωνυμίας, ένας υπουργός του Μπόρις Τζόνσον έκανε την εξής παρατήρηση: «Οδεύουμε προς μια άσχημη καταιγίδα, καλύτερα να επιλέξουμε κάποιον που ξέρει τι να κάνει». Πράγματι, ο πληθωρισμός του Ηνωμένου Βασιλείου αναμένεται να υπερβεί το 11%, ενώ η Τράπεζα της Αγγλίας προβλέπει ύφεση. Οι παγκόσμιες προοπτικές δεν είναι καλύτερες. Με τον πληθωρισμό των ΗΠΑ να καλπάζει, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η Fed να αυξήσει σύντομα το επιτόκιο πολιτικής κατά τουλάχιστον 75 μονάδες βάσης στο 2,5%. Την ίδια στιγμή, το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι η διεθνής οικονομία αντιμετωπίζει αυξανόμενο κίνδυνο ύφεσης τους επόμενους 12 μήνες.
Ολα τα παραπάνω έχουν επιπτώσεις στην οικονομική πολιτική του Ηνωμένου Βασιλείου. Καθώς οι αξιωματούχοι της Τράπεζας της Αγγλίας εξετάζουν περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων, θα πρέπει να αξιολογήσουν και διάφορους άλλους οικονομικούς/πολιτικούς παράγοντες.
Πρώτον, τις σημαντικές δευτερογενείς επιπτώσεις από τη νομισματική σύσφιξη των ΗΠΑ σε παγκόσμιο επίπεδο. Μεταξύ Απριλίου και Ιουνίου 2022, η Fed αύξησε το κύριο επιτόκιό της κατά 1,25 ποσοστιαίες μονάδες συνολικά. Η συγκεκριμένη αύξηση μειώνει το ΑΕΠ στις προηγμένες οικονομίες (συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ελλάδας, φυσικά) έως και 0,6% σε ορίζοντα τριών ετών. Αυτή η παγκόσμια επίδραση, η οποία θα ενισχυθεί με πρόσθετη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από τη Fed τους επόμενους μήνες, θα καταστείλει το ΑΕΠ του Ηνωμένου Βασιλείου αλλά και θα επιβραδύνει τον πληθωρισμό του Ηνωμένου Βασιλείου νωρίτερα παρά αργότερα!
Δεύτερον, τον πιθανό αντίκτυπο όλων των φορολογικών περικοπών που υποσχέθηκαν (με εξαίρεση τον πρώην υπουργό Οικονομικών Ρίσι Σούνακ) οι υποψήφιοι για την ηγεσία των Τόρις, στην οικονομία του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι φορολογικές περικοπές (θεωρητικά) θα τονώσουν την εγχώρια ζήτηση και, κατά συνέπεια, θα μειωθεί ο κίνδυνος ύφεσης. Ταυτόχρονα, όμως, οι φορολογικές περικοπές θα ωθήσουν τον πληθωρισμό ακόμα υψηλότερα. Κατά συνέπεια, η Τράπεζα της Αγγλίας θα αναγκασθεί να αυξήσει περισσότερο τα επιτόκια για να επαναφέρει τον πληθωρισμό στον στόχο του 2%.
Το κύριο πρόβλημα είναι ότι υποψήφιοι (υποψήφιες) για την ηγεσία των Τόρις μιλούν για φορολογικές περικοπές χωρίς να παρέχουν λεπτομερή περιγραφή του τρόπου με τον οποίο θα χρηματοδοτηθούν. Ακόμα χειρότερα, δεν γίνεται σοβαρή συζήτηση για το πόσο αποτελεσματικές θα είναι στην τόνωση του ΑΕΠ.
Σε κάθε περίπτωση, το κύριο ερώτημα παραμένει: μπορούν οι φορολογικές περικοπές να ενισχύσουν τις επενδύσεις και την ανάπτυξη του Ηνωμένου Βασιλείου; Σκεφτείτε, για παράδειγμα, την πρόταση από τους υποψηφίους για μείωση του φορολογικού συντελεστή εταιρειών του Ηνωμένου Βασιλείου. Στο 19% σήμερα, ο συντελεστής φορολογίας εταιρειών στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι χαμηλότερος, έως και 4 ποσοστιαίες μονάδες, από τον μέσο συντελεστή στις οικονομίες του ΟΟΣΑ. Στην πραγματικότητα, ο συντελεστής φορολογίας εταιρειών του Ηνωμένου Βασιλείου είναι χαμηλότερος από αυτόν στις οικονομίες του ΟΟΣΑ από το 2012 μέχρι και σήμερα! Και όμως, οι επενδύσεις του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν αυξηθεί μόνο κατά 2,5% ετησίως, κατά μέσον όρο, την ίδια περίοδο!
Με άλλα λόγια, περαιτέρω περικοπές στον συντελεστή φορολογίας εταιρειών του Ηνωμένου Βασιλείου ενδέχεται να μην αποδειχθούν τόσο αποτελεσματικές. Eνας επιπλέον παράγοντας που επηρεάζει τις επενδύσεις είναι η ποιότητα της διακυβέρνησης. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, το Ηνωμένο Βασίλειο έχει διολισθήσει, μεταξύ 214 χωρών, από το τοπ (top) 2% το 2010 στο τοπ (top) 8%, 10 χρόνια αργότερα, όσον αφορά την ευκολία έναρξης μιας επιχείρησης αλλά και τη γραφειοκρατική αποτελεσματικότητα. Ο επόμενος ηγέτης των Τόρις/πρωθυπουργός πρέπει να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα προτού προχωρήσει σε φορολογικές περικοπές!
* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικών, University of Liverpool.
