Kathimerini.gr
Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς*
Ανησυχούμε σήμερα για την κλιμάκωση των πολεμικών επιχειρήσεων και για ενδεχόμενη επέκτασή τους. Είναι λογικό να προβληματιζόμαστε ταυτόχρονα για την ειρήνη; Μην λησμονούμε ότι είναι πόλεμος της αναθεωρητικής Ρωσίας που ο κ. Πούτιν επέβαλε στην Ουκρανία. Ο τρίτος σε ευρωπαϊκό έδαφος. Προηγήθηκαν το 2008 η Γεωργία και το 2014 η Ουκρανία (προσάρτηση Κριμαίας).Είναι ο τελευταίος; Θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από την μορφή που θα λάβει η ειρήνη. Είναι πόλεμος και εισβολή που το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Δύση συνολικά, δεν κατόρθωσαν να αποτρέψουν. Ενας τριετής πόλεμος που η Δύση απέτυχε να σταματήσει. Μια εισβολή που η καλύτερα πληροφορημένη Ουάσινγκτον εις μάτην προσπαθούσε να πείσει τους ευρωπαίους συμμάχους της – κυρίως την Γερμανία και την Γαλλία – ότι έρχεται. Οι σύμμαχοί της δεν είχαν ξεχάσει ότι δεκαοκτώ χρόνια νωρίτερα ο Κόλιν Πάουελ στην δραματικότερη στιγμή της ζωής του αναγκάσθηκε να παραπλανήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας ( 5 Φεβρουαρίου 2003) για να «νομιμοποιήσει» την εισβολή στο Ιράκ.
Μία Δύση που εμβρόντητη παρατηρούσε τον Αύγουστο του 2021 την αποκαρδιωτική εικόνα εγκατάλειψης από την αμερικανική υπερδύναμη των Αφγανών συμμάχων της στο αεροδρόμιο της Καμπούλ. Η την παράδοση τον Οκτώβριο του 2019 στον έλεγχο της Τουρκίας περιοχών της Συρίας που ήλεγχαν Κούρδοι – σύμμαχοι στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους – μετά την Συμφωνία Ερντογάν – Τραμπ (την υπέγραψε ο αντιπρόεδρος Πενς). Μια ευρωπαϊκή Δύση που ακολουθούσε σταθερά την στρατηγική εξευμενιστικής πολιτικής διαδοχικών καγκελαρίων της Γερμανίας απέναντι στον κ. Βλαδίμηρο Πούτιν και τους αυταρχικούς ηγέτες (Ερντογάν, Σι Τζινπίνγκ). Σήμερα επιζητούν εξιλέωση. Και όχι μόνο αυτοί.
Ομοσπονδιακή (εθνική) αργία των ΗΠΑ είναι η τρίτη Δευτέρα κάθε Ιανουαρίου. Την Δευτέρα 20 Ιανουαρίου 2025 θα συμπέσει ο εορτασμός της Ημέρας Μάρτιν Λούθερ Κινγκ με την τελετή ανάληψης καθηκόντων του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον λόφο του Καπιτωλίου. Εκεί στο μεγάλο πάρκο (National Mall) που απλώνεται από το Μνημείο Λίνκολν μέχρι το Καπιτώλιο είχε εκφωνήσει ο Κινγκ στις 28 Αυγούστου 1963 την ιστορική του ομιλία “Ι have a dream”( έχω ένα όνειρο).
Στ’ αλήθεια πλησιάζει η στιγμή να ανησυχήσουμε και για την «επαπειλούμενη» ειρήνη; Εξαρτάται από τον ορισμό και το περιεχόμενο της. Σωστά έλεγε ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ότι «True peace is not merely the absence of tension; it is the presence of justice». Ειρήνη δεν σημαίνει απουσία εντάσεων αλλά επικράτηση της δικαοσύνης. Δεν υπάρχει ειρήνη εκτός των κανόνων του διεθνούς δικαίου. Εχουν άλλωστε ενσωματωθεί ήδη από το 1945 στον φθαρμένο σήμερα Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Στην περίπτωση της Ουκρανίας, αλλά και όποιας χώρας τελεί υπό ξένη στρατιωτική κατοχή ή ζει υπό την απειλή διεκδίκησης εδαφών της ή κήρυξης πολέμου (casus belli), πραγματική ειρήνη δεν σημαίνει κατά περίπτωση νομιμοποίηση της κατοχής, μη πόλεμος ή εκεχειρία. Η θα ισχύσουν στην περίπτωση της Ουκρανίας – και της Κύπρου – το Διεθνές Δίκαιο και ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών ή το προηγούμενο θα αποτελέσει κακό πρότυπο. Από τον Σινική θάλασσα και τον Ειρηνικό μέχρι την Ανατολική Μεσόγειο, την Ευρώπη και τον Καύκασο ο όμιλος των αυταρχικών αναθεωρητών αυτό επιθυμεί.
Νομιμοποίηση σήμερα της αρχής «δώστε μου τα εδάφη που κατέχω ή διεκδικώ αν θέλετε ειρήνη» (territory for peace) σημαίνει την συναινετική με την υπογραφή της Δύσης εκ βάθρων ανατροπή προς όφελος της Ρωσικής Ομοσπονδίας και της Λ.Δ. της Κίνας του μοναδικού – αναποτελεσματικού έστω – παγκόσμιου συλλογικού συστήματος ασφαλείας που ενσαρκώνει ο Ο.Η.Ε. Τη στιγμή αυτή είναι σε τέτοιο βαθμό αβέβαιη η έννοια των συμμαχιών και η αυτοπεποίθηση των Ευρωπαίων σε σχέση με το Αρθρο 5 του ΝΑΤΟ, ώστε κανείς δεν δικαιούται να προσβλέπει στον «από μηχανής θεό». Η αρχή «πάρε εδάφη μου για να σταματήσει ο πόλεμος ή για να τον αποφύγουμε» δεν είναι βάση για την ειρήνη. Κανείς δεν ξέρει αν, πότε και πώς θα κλείσει ο Πίθος της Πανδώρας.
Ουάσινγκτον, the Mall, 20 Ιανουαρίου 2025. Στον ίδιο χώρο θα συγκριθούν αν δεν συγκρουσθούν δύο κοσμοθεωρίες για την ειρήνη. Οι περί ειρήνης παρακαταθήκες του Μ.Λ.Κινγκ και οι διακηρυκτικές προθέσεις του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Ο 47ος πρόεδρος των ΗΠΑ ας ακούσει την φωνή εκείνων που τιμούνται όπως τους αξίζει στον ευρύτερο χώρο εκφώνησης της ομιλίας του. Των Αβραάμ Λίνκολν, Τζωρτζ Ουάσινγκτον, ΤόμαςΤζέφερσον και Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Ευχή είναι και ελπίδα.
*Ο κύριος Αλέξανδρος Π. Μαλλιάς διετέλεσε πρέσβης της Ελλάδος στην Ουάσιγκτον (2005-2009) όπου τιμήθηκε και με το διεθνές Βραβείο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ.
