Kathimerini.gr
Βασίλης Κωστούλας
Δείξε μου τους συμβούλους σου να σου πω τι θα κάνεις. Μπορεί ο Ντόναλντ Τραμπ να θεωρείται απρόβλεπτος, όμως οι συνεργάτες στο πλευρό του προσφέρουν κάποιες ενδείξεις για την εξωτερική πολιτική που θα ακολουθήσει αν επανεκλεγεί. Ενας από αυτούς είναι ο Ρόμπερτ Γκρίνγουεϊ, διευθυντής Εθνικής Ασφαλείας στο The Heritage Foundation και αρχιτέκτονας των Συμφωνιών του Αβραάμ στη Μέση Ανατολή επί προεδρίας Τραμπ. Μιλώντας πρόσφατα σε podcast του Politico, αναφέρθηκε κατ’ αρχάς σε έναν πρόεδρο που του αρέσουν τα deals, εξ ου και δίνει έμφαση στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες.
Μπαίνοντας στα βαθιά, ο Γκρίνγουεϊ εξέφρασε τη συμπάθεια των Ρεπουμπλικανών για την Ουκρανία, η οποία «έχει δεχθεί μία παράνομη επίθεση και είναι αντιμέτωπη με ανθρωπιστική κρίση». Ωστόσο, έσπευσε να υπογραμμίσει τη δυσφορία του για τα ποσά που διαθέτει η Ουάσιγκτον στη χώρα: «Μέσα σε δύο χρόνια έχουμε δώσει 113 δισ. δολάρια σε μορφή βοήθειας στην Ουκρανία (σ.σ. έπειτα από λίγα 24ωρα ακολούθησε η έγκριση ακόμη 61 δισ. δολαρίων με επιμονή της κυβέρνησης Μπάιντεν). Μέσα σε 75 χρόνια σχέσεων με το Ισραήλ έχουμε διαθέσει 150 δισ. δολάρια». Κατηγόρησε μάλιστα τους Δημοκρατικούς ότι παρέχουν τόσα χρήματα στην Ουκρανία, «την ώρα που δεν υπάρχει καμία πρόοδος στο ζήτημα των συνόρων με το Μεξικό, θέμα για το οποίο απαιτούνται περισσότεροι πόροι».
O Ρόμπερτ Γκρίνγουεϊ δίνει έμφαση στη συστράτευση των συμμάχων της Ουάσιγκτον απέναντι στις μεγάλες απειλές.
Ομως, ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον είχε η ανάλυση για τις ενέργειες μιας κυβέρνησης Τραμπ στο ουκρανικό, εν είδει προσομοίωσης: «Η προσέγγιση του προέδρου Τραμπ θα είναι ο τερματισμός της σύγκρουσης στην Ουκρανία. Πώς θα το έκανε αυτό; Θα ασκούσε πίεση στον Πούτιν, κατ’ αρχάς σε οικονομικούς όρους. Πέρυσι η Ρωσία είχε ανάπτυξη 3,6% και οι ΗΠΑ 2,5%. Προφανώς, η Ρωσία έχει ανάπτυξη από τις δαπάνες στον πόλεμο. Αλλά τελικά ωφελείται, γιατί κάνει business σχεδόν με τους πάντες, κι αυτό πρέπει να αλλάξει. Οι κυρώσεις δεν δουλεύουν χωρίς επιβολή. Οσο τους επιτρέπεται, για παράδειγμα, να έχουν έσοδα από τις εξαγωγές ενέργειας στην Κίνα, τότε δεν μπορούν να δουλέψουν. Πρέπει να επιβάλλουμε τις κυρώσεις και να τις επεκτείνουμε σε τομείς που έχουν πραγματικά σημασία για τη Ρωσία. Για παράδειγμα, αν γυρίσουμε και πούμε στην Κίνα ότι πρέπει να διαλέξει μεταξύ της αγοράς ΗΠΑ – Ευρώπης και της αγοράς της Ρωσίας, τι πιστεύετε ότι θα διαλέξει; Ο μοχλός πίεσης στην οικονομία είναι ακόμη στα χέρια μας, απλώς δεν τον χρησιμοποιούμε».
Ο σύμβουλος του τέως προέδρου τόνισε εμφατικά ότι «η Ρωσία δεν εισέβαλε στην Ουκρανία επί Τραμπ, αλλά επί Μπάιντεν». Και σε εκείνο το σημείο έστρεψε τα βέλη της κριτικής στην Ευρώπη: «Το 2023 τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. διέθεσαν 341 δισ. ευρώ για το κλίμα και 246 δισ. ευρώ για την άμυνα. Αυτό είναι μη βιώσιμο. Η Ευρώπη θα πρέπει να κάνει περισσότερα για την άμυνα και να προτεραιοποιήσει καλύτερα τις άμεσες απειλές που αντιμετωπίζει. Ο Τραμπ θα δώσει έμφαση σ’ αυτό σε μια δεύτερη θητεία του. Θα πρέπει να δαπανούν πάνω από το 2% του ΑΕΠ που είναι το όριο στο ΝΑΤΟ, ή έστω αυτό, που συχνά δεν τηρείται. Οι ΗΠΑ έχουν κι άλλες δεσμεύσεις εκτός από τα ευρωπαϊκά θέματα. Για παράδειγμα, έχουμε να προστατεύσουμε τη ναυσιπλοΐα στην Ερυθρά Θάλασσα. Είμαστε η μόνη χώρα που έχει τη δυνατότητα να το κάνει. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Νιώθουν ότι απειλεί ο πρόεδρος Τραμπ το ΝΑΤΟ; Μπορεί κάποιοι να δυσανασχετούν με τα σχόλιά του, όμως το αποτέλεσμα είναι που έχει σημασία. Το να ισχυροποιήσει η Ευρώπη την αμυντική συμβολή της θα είναι καλό για όλους».
Λίβανος και Ιράν
Ως προς την κρίση της Μέσης Ανατολής, ο τεχνοκράτης του Heritage Foundation εξέφρασε την ανησυχία του, όχι για την επιχείρηση του Ισραήλ στη Ράφα –«είναι μια τακτική επίθεση με απώτερο στόχο την εξάλειψη της Χαμάς»– αλλά για την πρόκληση της αντιπαράθεσης του Ισραήλ με τον Λίβανο και το Ιράν. Οσο για τον Νετανιάχου; «Μπορεί να μην είναι ο ίδιος δημοφιλής στο Ισραήλ, όμως είναι οι πολιτικές του επιδιώξεις. Γι’ αυτό και στην πραγματικότητα παραμένει ισχυρός, όσο επιδιώκει την καταστροφή της Χαμάς. Κι αυτό το κάνει πολύ δυναμικά, φτάνοντας στο σημείο ακόμη και να διακινδυνεύει τις σχέσεις του με την Ουάσιγκτον». Ο ίδιος –και σε αυτό το σημείο– άφησε αιχμές για την εξωτερική πολιτική του προέδρου Μπάιντεν: «Επί Τραμπ δεν υπήρχε κλιμάκωση στην περιοχή κι αυτό λόγω της σκληρής στάσης του απέναντι στον Ιράν. Εξομαλύνθηκαν μάλιστα οι σχέσεις του Ισραήλ με αραβικές χώρες – οι Συμφωνίες του Αβραάμ παραμένουν ζωντανές. Και μπορεί να προχωρήσει επενδυτικό πρόγραμμα στα παλαιστινιακά εδάφη, συμπεριλαμβανομένης της Γάζας. Επιπλέον, θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δράσουμε για να σταθεροποιήσουμε τις παγκόσμιες αγορές, αν εμπλακεί το Ιράν με αφορμή –για παράδειγμα– τους Χούθι».
Στο μεταξύ, ο Γκρίνγουεϊ εξέφρασε τον προβληματισμό του για την «εύκολη πρόσβαση της Κίνας σε αποθέματα ενέργειας ανά τον κόσμο – βλ. Μέση Ανατολή», υπό την έννοια ότι «αποτελούν καύσιμο για τις φιλοδοξίες της και τη στρατιωτική της ικανότητα να τις υποστηρίξει». Διευκρινίζοντας τη θέση του περιβάλλοντος Τραμπ απέναντι στο Πεκίνο, ανέφερε: «Δεν θέλουμε πόλεμο με την Κίνα και πιστεύουμε ούτε εκείνη θέλει. Αλλά θα πρέπει να είμαστε πάντα προετοιμασμένοι». Στο διά ταύτα, ο Γκρίνγουεϊ –ο οποίος σε μια δεύτερη θητεία Τραμπ αναμένεται να έχει ρόλο στον Λευκό Οίκο– ξεκαθάρισε ότι οι μεγάλες απειλές για τις ΗΠΑ είναι η Κίνα και το Ιράν, επεξηγώντας την προσέγγιση απέναντι στις συμμαχίες της Ουάσιγκτον: «Θα πρέπει οι σύμμαχοι σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή, ακόμη και στη Λατινική Αμερική, να επιστρατευτούν στη διαχείριση αυτών των δύο μεγάλων απειλών. Δεν είναι ότι οι ΗΠΑ θα σταματήσουν να συμβάλλουν. Απλώς θα πρέπει να κατανεμηθεί η ευθύνη».
Η ανάλυση ενός από τους μάχιμους συμβούλους του για την εξωτερική πολιτική που θα ακολουθούσε ο Τραμπ στο σενάριο επανεκλογής, προσφέρει πιθανώς ένα περίγραμμα της στάσης που θα τηρήσει στα μεγάλα γεωπολιτικά μέτωπα. Υπάρχει όμως και η συμβουλή που δίνει σε όποιον επιχειρεί να «διαβάσει» τον Τραμπ ένας πρώην συνεργάτης του και πλέον επικριτής του· ο Τζον Μπόλτον μέσω Economist: «Μην ασχολείστε. Δεν έχει σταθερές αξίες. Μόνο διαθέσεις, μνησικακίες και μια εμμονή με την εικόνα του».
