Μανώλης Ανδριωτάκης
Ανήκω σε μια γενιά ανθρώπων των οποίων οι γονείς αγόραζαν εγκυκλοπαίδειες, που τις τοποθετούσαν σε βαριές βιβλιοθήκες με την ελπίδα ότι μια μέρα τα παιδιά τους θα σκαρφάλωναν στα ράφια για να αναζητήσουν πληροφορίες. Από μικρή ηλικία μάθαμε ότι, αν θέλαμε να βρούμε κάτι, θα έπρεπε να το ψάξουμε σε βιβλία και περιοδικά.
Τότε δεν είχαμε TikTok, να κουνάμε τον αντίχειρά μας και να μας βρίσκουν αυτόματα οι πληροφορίες. Σύμφωνοι, δεν γίναμε όλοι βιβλιοφάγοι ούτε παντογνώστες. Πολλοί από εμάς πιαστήκαμε στα δίχτυα του Facebook, να περιφέρουμε επίμονα τον ναρκισσισμό και τα ευφυολογήματά μας για λίγες καρδούλες, ενώ οι περισσότερες βιβλιοθήκες σήμερα αποτελούν ένα μελαγχολικό ντεκόρ με σκονισμένα ενθύμια μιας πολύ μακρινής εποχής και προσδίδουν ένα κύρος που δεν έχει πλέον καμία σχέση με την πραγματικότητα. Αλλά κι αυτοί που βλέπω γύρω μου να σπαταλούν μεγάλο μέρος του χρόνου τους στο TikTok δεν προβλέπω να γίνονται πολύ σοφότεροι. Η εφαρμογή τούς παρέχει μεν αφειδώς διασκέδαση και viral υλικά, αλλά, για να πάρουν σοβαρή πληροφόρηση, θα πρέπει σίγουρα να ψάξουν αλλού.
«Το TikTok αυτή τη στιγμή είναι το Facebook του 2008»
Αν χρειαζόταν να εξηγήσω το TikTok σε έναν άνθρωπο που πρόλαβε την ιδιωτική τηλεόραση στη γέννησή της, θα του έλεγα ότι είναι μια κάθετη τηλεόραση όπου το τηλεκοντρόλ και η οθόνη έχουν γίνει ένα πράγμα, κι εσύ κάνεις ένα ατέλειωτο «ζάπινγκ», το οποίο εδώ ονομάζεται «σκρόλινγκ», σε προγράμματα που είναι έτσι φτιαγμένα ώστε να διαρκούν το πολύ τρία λεπτά το καθένα. Εδώ δεν θα καθίσεις να δεις μια ταινία ή μια συζήτηση με αρχή, μέση τέλος. Είναι το μέσο για τη γενιά της μειωμένης προσοχής. Αν κάτι ξεπερνά το ένα λεπτό, είναι ήδη μεγάλο. Αν δεν σου αιχμαλωτίσει ένα βίντεο την προσοχή από τα πρώτα τρία δευτερόλεπτα, είναι ήδη βαρετό και θα πρέπει να πας στο επόμενο. Εν τω μεταξύ, η ιδιότυπη αυτή τηλεόραση έχει το προνόμιο να σε παρακολουθεί. Όσο εσύ χαϊδεύεις το κινητό σου, εκείνη καταγράφει τα πάντα, από τον χρόνο που αφιερώνεις σε κάθε βίντεο ως τον ρυθμό με τον οποίο περνάς από το ένα στο άλλο, το αν κάνεις like και πάρα πολλά άλλα. Ο στόχος της είναι να σε μάθει τόσο καλά, ώστε να σου είναι πολύ δύσκολο να την κλείσεις και να δεις όσο περισσότερες διαφημίσεις γίνεται. Ενώ όμως στην τηλεόραση οι διαφημίσεις είναι διακριτές από τις ταινίες, τις σειρές και τα προγράμματα, στο TikTok αυτός ο διαχωρισμός δεν ισχύει. Η διάσημη ηθοποιός που μιλάει αθυρόστομα διαφημίζει έναν ραδιοφωνικό σταθμό. Το κορίτσι της διπλανής πόρτας διαφημίζει σαμπουάν. Ο νεαρός τραγουδιστής διαφημίζει σοκολάτες. Ο παππούς διαφημίζει το στούντιο γιόγκα της εγγονής. Με μοντέρνο τρόπο, δηλαδή συγκαλυμμένα.
Στο TikTok, εκτός από προϊόντα, υπηρεσίες, πρότυπα, τάσεις, μόδες και τα συναφή, αγοράζεις έμμεσα έναν ολόκληρο τρόπο ζωής. Με το που κατεβάζεις την εφαρμογή στο κινητό σου, καταλαβαίνεις ότι μετατρέπεσαι αίφνης σε κάτοικο της χώρας της ελαφρότητας. Ακόμα και οι πιο σοβαροί TikTokers αποπνέουν έναν αέρα ευφορίας και αισιοδοξίας: εδώ δεν ήρθαμε για να μιζεριάσουμε, αλλά για να πούμε αλήθειες, ακόμα κι αν χρησιμοποιούμε φίλτρα, ακόμα κι αν όλο αυτό το πανηγύρι είναι μια σκηνοθεσία και όχι φυσικά η αληθινή ζωή. «Αυτό θα πονέσει: αν μιλάτε πολύ και μοιράζεστε υπερβολικά πολλά με τους άλλους, σημαίνει ότι, όταν ήσασταν μικροί, δεν υπήρχε κανείς να σας ακούσει!». Όχι, δεν διαβάζω βιβλίο αυτοβοήθειας, έχω φτιάξει λογαριασμό στο TikTok, για να δω τι θα μου φέρει ο περίφημος αλγόριθμος. Προσπαθώ να τον εξαπατήσω λέγοντάς του ότι είμαι 16χρονο κορίτσι. Ο αντίχειράς μου έχει πάρει φωτιά. Αρχικά, συναντάω μια γυναίκα, η οποία δηλώνει –όπως πολλοί άλλοι– ψυχολόγος και μέσα από τα ολιγόλεπτα βίντεο της παρουσιάζει τις θεωρίες της, προς άγραν πελατών. Στο ελληνικό TikTok οι σύμβουλοι αυτοβοήθειας, οι μέντορες και οι κάθε λογής γνώστες της ανθρώπινης ψυχής έχουν βρει ένα εύκολο και προσιτό εργαλείο αυτοπροβολής, που κάνει το Facebook να μοιάζει τόσο παρωχημένο όσο ένα σκουριασμένο κατσαβίδι.
Σκαρφίζονται μια ιδέα, την προβάρουν, στήνονται απέναντι από τα στρογγυλά led φώτα τους, τοποθετούν την κάμερα του κινητού πάνω σε ένα τρίποδο και τη γυρνούν στον «καθρέφτη», ποζάρουν κατάλληλα και τραβούν ένα σύντομο βίντεο τον εαυτό τους. Η πληθώρα των επαγγελματιών στην εφαρμογή δείχνει ότι προφανώς εδώ ολοένα και περισσότεροι αντιλαμβάνονται ότι υφίσταται ένα κανονικό χρυσωρυχείο.
ΤΟ ΠΑΘΗΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ
«Το TikTok αυτή τη στιγμή είναι το Facebook του 2008», λέει σε ένα από τα δικά του βίντεο ο Γιάννης Οφάκογλου, ιδιοκτήτης της εταιρείας μάρκετινγκ Ristart. «Όσο δεν συμμετέχεις, χάνεις χρήματα», σημειώνει, παρακινώντας τους δυνητικούς πελάτες του να μπουν στην πλατφόρμα. Σύμφωνα με όσα μπορεί να αλιεύσει κάποιος από το διαδίκτυο –καθώς η εταιρεία δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημά μου για στοιχεία– το TikTok έχει στην Ελλάδα 2,65 εκατομμύρια χρήστες, ενώ αναμένεται να φτάσει τα 1,8 δισεκατομμύρια χρήστες παγκοσμίως. Αν για οποιονδήποτε λόγο θέλετε να προσεγγίσετε το νεανικό κοινό, τώρα γνωρίζετε πώς. Η μεγάλη πλειονότητα των χρηστών του, και πιο συγκεκριμένα το 63%, είναι νέοι άνθρωποι έως 29 ετών και το 57% του συνόλου τους είναι γυναίκες, κάτι που εξηγεί τη μεγάλη επιτυχία κάποιων βίντεο και κάποιων προσώπων. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι η πιο μεγάλη «ινφλουένσερ» του TikTok είναι μια 18χρονη γυναίκα, η Τσάρλι ντ’ Αμέλιο. Έχει 148 εκατομμύρια ακολούθους και τα βίντεο της έχουν συλλέξει 11 δισεκατομμύρια likes. Υπολογίζεται ότι το 2021 κέρδισε πάνω από 15 εκατομμύρια δολάρια από χορηγίες κι άλλα διαφημιστικά έσοδα, αρκετά παραπάνω από αυτά που κερδίζει ο μέσος διευθύνων σύμβουλος του δείκτη S&P, πάνω από τις ετήσιες αποδοχές του ηθοποιού Τομ Κρουζ ή του Κιάνου Ριβς. Τον ίδιο χρόνο, η μεγάλη αδελφή της Τσάρλι, η Ντίξι, τραγουδίστρια στο επάγγελμα, κέρδισε μέσα σε έναν χρόνο κάτι λιγότερα, περίπου 10 εκατομμύρια δολάρια, κάνοντας βιντεάκια.
Η μεγαλύτερη επιτυχία της εφαρμογής είναι και το μεγαλύτερό της πρόβλημα. Το TikTok είναι μια τρομερά αποτελεσματική μηχανή, ένα «εργοστάσιο προσοχής», όπως το έχει αποκαλέσει στο βιβλίο του ο ρεπόρτερ Μάθιου Μπρέναν, που μπορεί να κρατάει τους ανθρώπους κολλημένους στο κινητό τους για ώρες. Ο μέσος όρος παραμονής στην εφαρμογή παγκοσμίως ξεπερνά τις 25 ώρες τον μήνα, τη στιγμή που στο Facebook είναι 16 και στο Instagram 7,9. Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον μία ώρα την ημέρα, πολλά εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο είναι αυτή τη στιγμή στο TikTok και σκρολάρουν εμμονικά τα βίντεό του, σαν να μην υπάρχει αύριο.
Πίσω από το TikTok βρίσκεται η κινεζική εταιρεία τεχνολογίας ByteDance. Στην Κίνα δεν υπάρχει TikTok, αλλά Douyin. Αυτό είναι το όνομα της εφαρμογής εκεί. Το TikTok προέκυψε μετά από χρόνια πειραματισμών του ιδρυτή της ByteDance, Ζανγκ Γιμίνγκ, με τις «μηχανές προτάσεων» (recommendation engines). Αν πρέπει να γνωρίζετε κάτι για την τεχνολογία του TikTok, είναι ακριβώς αυτό: πρόκειται για μία από τις πιο προηγμένες και αποτελεσματικές εφαρμογές μηχανικής μάθησης (machine learning) που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην αγορά. Η «μηχανή προτάσεων» είναι ο κώδικας, το λογισμικό, που βρίσκεται πίσω από την εφαρμογή. Όσο εσείς αλληλεπιδράτε με τα βίντεο του TikTok, τόσο εκείνο σας μελετάει για να ξέρει τι θα πρέπει να σας σερβίρει στη συνέχεια, προκειμένου να σπαταλάτε όλο και περισσότερο χρόνο εκεί. Ο Γιμίνγκ κατάλαβε εγκαίρως ότι, στο καθεστώς του υπερπληθωρισμού πληροφόρησης που ζούμε τώρα, πολλοί χρήστες θα παραιτηθούν από το ενεργητικό μοντέλο της αναζήτησης πληροφοριών, τις εγκυκλοπαίδειες και τις μηχανές αναζητήσεων και θα βρουν απάγκιο σε ένα πιο παθητικό μοντέλο, όπου, αντί να πηγαίνουν εκείνοι στην πληροφορία, η πληροφορία θα πηγαίνει σε αυτούς. Τον Αύγουστο του 2018 το TikTok, το οποίο είχε μόλις έναν χρόνο κυκλοφορίας στον δυτικό κόσμο, εξαγόρασε τη μουσικοχορευτική εφαρμογή musical.ly κι απογειώθηκε παγκοσμίως. Είναι η δύναμη των μικρής έκτασης βίντεο και η δυνατότητα που δίνουν στον οποιονδήποτε να γίνει δημιουργός και να αξιώσει κοινό, που κάνει την εφαρμογή ακαταμάχητη. Εκατομμύρια έφηβοι δοκιμάζουν το lyp synching (συγχρονίζοντας τα χείλη τους με κάποιο ηχητικό), «προκλήσεις» (challenges) και χορούς, χάσταγκ (#hashtags) και μιμίδια (memes). Μέσα σε μόλις έξι χρόνια το TikTok έχει κατορθώσει να αποκομίζει έσοδα 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων τον χρόνο. Για να φτάσει το Facebook σε αυτό το νούμερο, χρειάστηκε 11 χρόνια και το YouTube 12 χρόνια.
ΚΑΙ ΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΥΣ;
Συζητάω με μια συνομήλική μου, μηχανικό στο επάγγελμα, και μαθαίνω ότι βρίσκει το TikTok πολύ ενδιαφέρον. Τους τελευταίους μήνες έχει αντικαταστήσει την τηλεόραση με την εφαρμογή. Όταν τα παιδιά πηγαίνουν για ύπνο, αντί να καθίσει απέναντι από τη μεγάλη οθόνη, πιάνει το κινητό και σκρολάρει ακαταπόνητα. Βλέπει βίντεο με τύπους που παρουσιάζουν επιστημονικού ενδιαφέροντος θέματα, συμβουλές για το ένα και το άλλο, και έξυπνες λύσεις σε προβλήματα. Είναι η βραδινή της διασκέδαση. Ο σύζυγός της δεν την ακολουθεί. Εκείνος κατέβασε την εφαρμογή και ο αλγόριθμος του έφερνε συνέχεια κινούμενα οπίσθια και στήθη. «Δεν ψάχνω τέτοια πράγματα», μου λέει και, επειδή δεν είχε την υπομονή να εκπαιδεύσει τη μηχανή με τα δικά του ενδιαφέροντα, απέσυρε την εφαρμογή από το κινητό. Το ίδιο έκανα κι εγώ την πρώτη φορά που την κατέβασα. Όταν ο αλγόριθμος βλέπει ότι είσαι μεσήλικας άνδρας στην Ελλάδα, ξεκινάει από την παραδοχή ότι με αυτό το προφίλ έχεις πολλές περισσότερες πιθανότητες να κολλήσεις στην εφαρμογή βλέποντας κινούμενα οπίσθια κι όχι επιστημονικές παρουσιάσεις όπως η συνομήλική μου. Για να είμαι ειλικρινής, αυτή δεν ήταν η μόνη που μοιράστηκε μαζί μου τα θετικά της συναισθήματα για το TikTok. Μίλησα και με άλλους ανθρώπους, που είπαν ότι ανάμεσα στα «φτηνά», βρίσκουν κι αυτοί κάποια ωραία και χρήσιμα πράγματα. Έμαθα επίσης από γονείς ότι έφηβοι, κορίτσια κυρίως, αγοράζουν βιβλία συγκεκριμένης αισθητικής τα οποία έμαθαν από το TikTok. Υπάρχει μάλιστα και σχετικό χάσταγκ, το #BookTok, το οποίο ομαδοποιεί το βιβλιόφιλο κοινό. Διαβάζω ότι η εκδοτική βιομηχανία στις ΗΠΑ τρίβει τα χέρια της με αυτή την αναπάντεχη τάση, που μένει να διερευνηθεί σε μεγαλύτερο βάθος και να δούμε πόσο θα διαρκέσει.
Το γεγονός ότι το TikTok έχει αντικαταστήσει την τηλεόραση ή άλλες πηγές ψυχαγωγίας, αποτυπώνεται ευκρινώς στη σύγκριση που έκανε ο συγγραφέας Σκοτ Γκάλογουεϊ ανάμεσα στην κινεζική εταιρεία και στο Netflix. Εκτιμάται ότι το περιεχόμενο του TikTok το είδαν παγκοσμίως επί 22,6 τρισ. λεπτά, ενώ εκείνο του Netflix 9,6 τρισ. λεπτά. Τα 30 δισ. δολάρια που αποκόμισε το Netflix το 2021 ως έσοδα ήταν περίπου τα μισά από αυτά που κέρδισε η Bytedance τον ίδιο χρόνο. Ωστόσο το πιο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι το TikTok ξοδεύει για την παραγωγή του περιεχομένου του 200 εκατ. δολάρια, ενώ το Netflix, για να υποστηρίξει τις παραγωγές του, ξοδεύει 17 δισ. δολάρια. Το ακαταμάχητο χαρακτηριστικό του TikTok είναι ότι οι χρήστες του σε ποσοστό άνω του 70% δεν μένουν στο «χάζεμα», αλλά προχωρούν και στη δημιουργία βίντεο, κάτι που εξασφαλίζει στην εφαρμογή μια ροή ερασιτεχνικού περιεχομένου χωρίς τέλος. Κι εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Ο αλγόριθμος του TikTok «συλλαμβάνει» και ξεφορτώνεται, δηλαδή λογοκρίνει, τα βίντεο που προσκρούουν στην πολιτική του, αλλά όσα αφήνει να περάσουν δεν είναι και υπόδειγμα υψηλής κουλτούρας. Μία ώρα –που θα τη νιώσετε σαν μισή– στο TikTok είναι αρκετή για να καταλάβει ένας νοήμων άνθρωπος τι συμβαίνει.
Κατ’ αρχάς, ο πήχης είναι πάρα πολύ χαμηλά. Για την ακρίβεια, όσο πιο χαμηλά τόσο το καλύτερο. Τα ελληνικά βίντεο του TikTok είναι πρώτης τάξης υλικό για να ξεκινήσει κάποιος τεχνοφοβικός μια καμπάνια πρόκλησης ηθικού πανικού. Ένας νεαρός έχει μετατρέψει σε κωμικό χαρακτήρα έναν μετανάστη φίλο του ο οποίος τον βοηθά σε δουλειές του. Παίζει με όλα τα στερεότυπα των μεταναστών, χωρίς φυσικά να επιχειρεί κάποιον σχολιασμό τους. Μια φαρμακοποιός αφηγείται κωμικοτραγικές ιστορίες από την καθημερινότητά της στο φαρμακείο. Περίπου το ίδιο κάνει και μια ψιλικατζού. Κι ένας φορτηγατζής. Και μια μαμά. Κι ένα μοντέλο. Το ίδιο κάνει κι ένας μάγειρας. Και μια αγρότισσα. Και μια γυμνάστρια. Και μια μακιγιέζ. Κι ένας πολιτικός. Κι ένας δημοσιογράφος. Κι ένας διαταραγμένος επιχειρηματίας. Κι ένας χασάπης. Κι ένας ιερέας. Κι ένας στρατιωτικός. Είναι ολοφάνερο ότι στο TikTok αποκλείεται να πλήξει κανείς. Κορίτσια του Γυμνασίου κάνουν ζωντανή προβολή εν ώρα μαθήματος. Διασκεδαστής που έχει κάνει έμβλημά του τις προσβολές διαφημίζει παπούτσια γνωστής εταιρείας. Φαντάροι κοροϊδεύουν ομοφυλόφιλο της μονάδας τους με τη συναίνεσή του. Άσχετοι προτείνουν επικίνδυνες θεραπείες αμφιβόλου αποτελέσματος. Μπαμπάς επιδεικνύει την κόρη του να κάνει γυμναστική με όλο το μπούστο της έξω. Μαμά επιδεικνύει το ταλέντο της κόρης της στον αισθησιακό χορό. Ψήστης προτείνει τρόπους τέλειου ψησίματος.
Γυναικολόγος κρατάει στα χέρια του μοντέλο γυναικείου κόλπου κι εξηγεί πώς λειτουργεί το ουροποιητικό και το γεννητικό σύστημα. Κορίτσια με τατουάζ και πίρσινγκ περνούν στην αντεπίθεση για τον εκφοβισμό και τις διακρίσεις που έχουν βιώσει. Διάσημη τηλεπερσόνα βρίζει ακατάσχετα το τηλεοπτικό συνεργείο, όπως δεν θα μπορούσε να το κάνει στην τηλεόραση. Μεθυσμένοι και άνθρωποι με νοητική υστέρηση γίνονται πρωταγωνιστές σε βίντεο που τραβούν πιο «έξυπνοι» συνάνθρωποί τους. Ατέλειωτα γκαγκ και αστεία. Σεξουαλικές ιστορίες, γιατί, ως γνωστόν, το σεξ πουλάει. Κλιπ από σίριαλ. Χοροί από pole dancing μέχρι συρτάκι και τραγούδι από σκληρή τραπ μέχρι παιδικά. Έφηβες βάζουν στο στόμα τους ατάκες και τραγούδια που παρουσιάζουν τις γυναίκες σαν κρέας. Έφηβοι βάζουν στο στόμα τους ατάκες και τραγούδια που διακωμωδούν αδύναμους ανθρώπους. Τρανς ηθικολογούν και άνθρωποι που χρήζουν σοβαρής θεραπείας αντιμετωπίζονται σαν να είναι μεγάλοι σταρ. Άλλοι διαφημίζουν σουβλατζίδικα, ερωτικά βοηθήματα, τεχνικές άμυνας, δίνουν γονεϊκές συμβουλές, λένε σόκιν ανέκδοτα με παραστατικό τρόπο, υποδύονται ρόλους κι ανάμεσα σ’ όλα αυτά, μεγάλες εταιρείες διαφημίζουν αυτοκίνητα, αναψυκτικά, πλυντήρια, ξενοδοχεία, τα πάντα.
ΒΑΛΒΙΔΑ ΑΠΟΣΥΜΠΙΕΣΗΣ
Το να μην είσαι σήμερα στο TikTok φανερώνει κάποια πρόθεση ελιτισμού, προφανώς. Το λούμπεν προλεταριάτο, κάτι που γνωρίζει καλά ο Κινέζικος γίγαντας, είναι εδώ συγκεντρωμένο και το διασκεδάζει αφάνταστα σε αυτό το ατέρμονο πάρτι αμεριμνησίας. Μόλις ήρθε μια ειδοποίηση: ανέβασε καινούργιο βίντεο η Μαντόνα. Περνάει κρίση τρίτης ηλικίας. Η παθολογία της θα ήταν αδύνατο να απεικονιστεί κάπου αλλού σε όλο της το μεγαλείο. Αυτό μόνο στο TikTok θα μπορούσε να συμβεί κι ίσως θα έπρεπε να το ευγνωμονούμε για τις υπηρεσίες του στην ανθρωπότητα αυτή τη στιγμή. Μπορεί να μειώνει ακόμα περισσότερο το περιθώριο της προσοχής, μπορεί να εθίζει ασύστολα μικρά παιδιά, να ευτελίζει ακόμα περισσότερο την ανθρώπινη έκφραση, να χαμηλώνει αφόρητα τον πήχη της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, να λογοκρίνει και να διχάζει, να εκμεταλλεύεται προσωπικά δεδομένα αδιαφανώς, αλλά παρέχει στον καθένα έναν εκπληκτικό δημόσιο χώρο, ώστε να εκφράσει ό,τι πιο ενδιαφέρον έχει μέσα του, με το αζημίωτο πολύ συχνά. Δεν είναι μόνο καθρέφτης ούτε μόνο ενισχυτής, όπως ήταν το Facebook ή ακόμα και το Instagram. Είναι όλα αυτά μαζί κι ακόμα παραπάνω. Είναι μια προσοδοφόρα βαλβίδα αποσυμπίεσης τελευταίας γενιάς, η οποία έχει καταφέρει κάτι παράδοξο: να ταυτίσει τον επιδειξία και τον ηδονοβλεψία στο ίδιο πρόσωπο.
Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ θέλησε να εξαμερικανίσει την εταιρεία, ενώ ο νυν κρατάει πιο επιφυλακτική στάση. Αμφότεροι επικαλούνται λόγους εθνικής ασφάλειας. Η επιρροή της εφαρμογής στους νέους, αλλά και γενικότερα στην κουλτούρα, μοιάζει να μην απασχολεί τις ηγεσίες. Δεν είναι τερέν αυτό που αξίζει παρέμβασης. Μόνο κάποιοι τεχνολογικοί ακτιβιστές όπως ο Τρίσταν Χάρις ασχολούνται, αποκαλύπτοντας ότι στην Κίνα ο αλγόριθμος φέρνει επιστημονικά θέματα, ενώ στη Δύση σαχλαμάρες, γι’ αυτό χρειάζεται ρύθμιση. Ψιλά γράμματα, θα πει κάποιος. Ο δικός μου αλγόριθμος, τώρα, δεν αποκλίνει από το αδιάκοπο πανηγύρι μεταδοτικής ανοησίας. Καταλαβαίνω ωστόσο ότι, αν ήμουν όντως 16χρονη, στο TikTok θα βίωνα ένα τρομερό δίλημμα. Η απουσία ενός εφήβου σήμερα από το TikTok μπορεί να μοιάζει έως και ύποπτη. Από την άλλη πλευρά, επειδή ανήκω σε εντελώς διαφορετική γενιά, θα ακολουθήσω το παράδειγμα της συνομήλικής μου που απολαμβάνει να διασκεδάζει με τα θετικά βίντεο του TikTok. Κάποια στιγμή μού είπε ότι άρχισε να ξεσκονίζει τις εγκυκλοπαίδειες από το σπίτι των γονιών της, για να δείξει στα παιδιά της πώς αναζητεί κανείς πληροφορίες ενεργητικά. Πολλές φορές, ένα βήμα πίσω μπορεί να είναι πιο προοδευτικό από το να ακολουθείς τον συρμό.
ΙΝFO → Αν θέλετε να εμβαθύνετε, δείτε το ντοκιμαντέρ TikTok, Boom της Shalini Kantayya στο PBS και διαβάστε το βιβλίο του Matthew Brennan The attention factory.
