Του Βασίλη Νέδου
Μόλις προχθές, το πρωί της Παρασκευής, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Εντι Ράμα βρέθηκε στη Χειμάρρα, στο πλαίσιο μιας αμιγώς επικοινωνιακής φιέστας, προκειμένου να ανακοινώσει την απόδοση περίπου 400 τίτλων ιδιοκτησίας σπιτιών της περιοχής σε κατοίκους που έχουν προσφύγει εναντίον του αλβανικού κράτους προ 30 και πλέον ετών. Η επίσκεψη του κ. Ράμα είχε ένα χαρακτήρα συμφιλίωσης με την τοπική κοινωνία, η οποία τον τελευταίο χρόνο, λόγω της υπόθεσης της φυλάκισης του εκλεγμένου δημάρχου της Χειμάρρας Φρέντη Μπελέρη, βρέθηκε συχνά σε συνθήκες έντασης με τον κρατικό μηχανισμό. Αλλωστε, η ίδια η υπόθεση Μπελέρη έχει γίνει αντιληπτή όχι μόνο σε στενά ελληνοαλβανικό επίπεδο, αλλά ευρύτερα, ως ένα επεισόδιο σκληρού εσωτερικού πολέμου για τα «οικόπεδα-φιλέτα» της Χειμάρρας, που βρίσκεται σε προνομιακή τοποθεσία στη λεγόμενη αλβανική «Ριβιέρα». Είναι ενδιαφέρον ότι ο κ. Ράμα έδωσε την Παρασκευή ο ίδιος 35 τίτλους ιδιοκτησίας. Εξίσου ενδιαφέρον είναι ότι από τους 35 που παρέλαβαν τους τίτλους οι 34 είναι μέλη του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος (του κ. Ράμα), ενδεικτικό, βεβαίως, του τρόπου με τον οποίο αντιλαμβάνεται η ηγεσία της Αλβανίας το κράτος δικαίου. Ο κ. Ράμα ανέφερε ότι «είμαι ένας από εσάς, εδώ μεγάλωσα» και υπογράμμισε ότι «δεν σας αρπάζει κανένας τις περιουσίες», ενώ τόνισε ότι ο ίδιος δεν έχει ούτε ένα μέτρο γης στην ευρύτερη περιοχή. Η σχέση του κ. Ράμα με την περιοχή είναι γνωστή, μια και η μητέρα του Αννέτα Ράμα (το γένος Κολέκα) γεννήθηκε στο χωριό Βουνά (ή Βούνα όπως το προφέρουν οι ντόπιοι) που βρίσκεται λίγο έξω από τη Χειμάρρα. Ο ίδιος εξάλλου μιλώντας για την καταγωγή της μητέρας του, την περιγράφει χρησιμοποιώντας την ελληνική λέξη ως «Βουνιώτισσα».
Ωστόσο ο ισχυρισμός του κ. Ράμα δεν είναι ακριβής, καθώς με δικαστική απόφαση, που ελήφθη το 2019 και παρουσιάζεται σήμερα από την «Κ», δικαστήριο του Αυλώνα δικαίωσε την προσφυγή που είχαν κάνει η μητέρα του, ξαδέλφια και άλλοι συγγενείς του, και παραχωρεί μια έκταση περίπου 550 στρεμμάτων (22,4 εκτάρια στην οικογένειά του), την οποία διεκδικούσαν ο παππούς (Πέτρος Κολέκας) και ο θείος (Σπύρος Κολέκας) του Εντι Ράμα. Υπενθυμίζεται πως ο κ. Ράμα είναι πρωθυπουργός της Αλβανίας από το 2013 και πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος από το 2005.
Στο σκεπτικό σημειώνεται, μεταξύ άλλων, ότι η απόφαση αποτελεί «αναγνώριση ιδιοκτησίας και φυσική αποζημίωση εντός της γνωστής περιουσίας των πρώην ιδιοκτητών Πέτρου και Σπύρου Κολέκα του ακινήτου βοσκοτόπου και δάσους συνολικής έκτασης 22,4 εκταρίων που βρίσκεται στο χωριό Βουνό, δήμος Χειμάρρας, επαρχία Αυλώνα, χωρισμένου σε 4 οριζόμενα οικόπεδα (…)». Το έγγραφο που έχει διαβάσει η «Κ» (έκτασης 20 σελίδων) καταλήγει με τη σημείωση ότι «η απόφαση αυτή αποτελεί τίτλο και εντολή εκτέλεσης». Ως εκ τούτου, μέσω της μητέρας του, ο κ. Ράμα ουσιαστικά αποτελεί εκ των ιδιοκτητών και κληρονόμων περιουσίας στην ευρύτερη περιφέρεια της Χειμάρρας.
Το ιδιοκτησιακό
Το ιδιοκτησιακό πρόβλημα στην Αλβανία δημιουργήθηκε επί κομμουνισμού, όταν η ακίνητη περιουσία των ιδιωτών πέρασε στο δημόσιο. Πρακτικά, η διαχείριση των περιουσιών, 32 χρόνια μετά την πτώση του κομμουνισμού, αποτελεί γενεσιουργό αιτία και των φαινομένων διαφθοράς που συνδέονται με την αναδυόμενη τουριστική αγορά στην Αλβανία. Το 1991, έγινε ένα πρώτο βήμα, με το οποίο διανεμήθηκαν αγροτεμάχια αποκλειστικά για γεωργική χρήση, με την υπόλοιπη γη να παραμένει κρατική. Η μέθοδος που, με βάση τον νόμο 7501 του 1991, έχει παρατηρηθεί και στη Χειμάρρα, ήταν η αγορά αγροτεμαχίων από επίδοξους επενδυτές, ο εν συνεχεία αποχαρακτηρισμός τους ως καλλιεργήσιμων, προκειμένου στη συνέχεια να αναπτυχθούν τουριστικά. Το 2019 παρενέβη η Ε.Ε., για τα κράτη-μέλη της οποίας η προστασία της ιδιωτικής περιουσίας αποτελεί εκ των ων ουκ άνευ συνθήκη. Ετσι, το 2020 εκδόθηκε από την αλβανική κυβέρνηση ένας ακόμη νόμος, ο οποίος απλά παρείχε τη δυνατότητα στους Αλβανούς πολίτες να διεκδικήσουν τη γη βάσει του νόμου του 1991. Είναι προφανές ότι στα 33 χρόνια από την πτώση του κομμουνισμού και του νόμου για την ιδιοκτησία, πολλές περιουσίες δεν κατέληξαν στα χέρια των δικαιούχων τους.
Στην «επίθεση φιλίας» που έκανε προς τους Χειμαρριώτες ο κ. Ράμα την περασμένη Παρασκευή, παρέλειψε να αναφέρει και κάτι ακόμη. Συγκεκριμένα, ότι οι περίπου 400 τίτλοι τους οποίους υποσχέθηκε υπολείπονται κατά περίπου 7.600, που έχουν καταγραφεί με αιτήματα των ντόπιων προς τα δικαστήρια του Αυλώνα. Είναι, επίσης, ενδεικτικό ότι τέσσερα χρόνια μετά τις περισσότερες από 8.000 προσφυγές Χειμαριωτών, ακόμη και οι τίτλοι που απέδωσε ο κ. Ράμα την περασμένη Παρασκευή δεν αφορούν οικόπεδα, όπου εντοπίζεται και το μεγάλο πρόβλημα, αλλά σπίτια, για τα οποία βεβαίως ουδέποτε υπήρχε αμφιβολία περί ιδιοκτησίας.
