Kathimerini.gr
Ηλιάνα Μάγρα
09.30
Χωρίς καφέ στο χέρι
«Να πάρουμε καφέ στο χέρι; Μα πώς θα τους κρατάμε τόσες ώρες όρθιες, μετά τι θα τους κάνουμε;». Εξω από μια καφετέρια στις παρυφές της πλατείας Κολωνακίου, μια παρέα μεσήλικων κυριών συζητάει ποια είναι η πιο δόκιμη τακτική που θα μπορούσαν να ακολουθήσουν. Ισως θα βρουν αργότερα ένα παγκάκι να ξαποστάσουν, προτείνει μία εξ αυτών. Είναι προφανές – όλες τους είναι άμαθες στις πορείες. Δεν είναι οι μόνες. Λίγα λεπτά αργότερα οι 74χρονες Αντωνία και Ευγενία συζητούν έξω από το Μουσείο Μπενάκη. Εχουν από τα νιάτα τους να κατέβουν σε συλλαλητήριο. «Υστερα από δύο χρόνια που παρακολουθούμε αυτό το αίσχος, έχουμε φτάσει στο αμήν», λέει στην «Κ» η κυρία Αντωνία, «κατεβαίνουμε γιατί είναι σωστά τα αιτήματα». «Είμαστε σε τέλμα», λέει η κυρία Ευγενία, «έχουν αλλοιωθεί τα πάντα, η Δικαιοσύνη, οι τηλεοράσεις, όλα έχουν γίνει καθεστώς».
10.00
Εκπαίδευση στους ώμους
Η Βασιλίσσης Σοφίας έχει ήδη αρχίσει να γεμίζει, αλλά ακόμη περπατάμε με ευκολία. Στους ώμους του 43χρονου Φίλιππου βρίσκεται ο 4χρονος γιος του, Ιάσων. Οδεύουν έτσι οι δυο τους προς το Σύνταγμα, στην παρθενική πορεία τους. «Είναι μια διαδικασία εκπαίδευσης του γιου μου», αναφέρει ο Φίλιππος, «ως προς το ότι πρέπει να υπάρχει αίσθημα δικαίου. Οι άνθρωποι πρέπει να είναι πάντα ο ένας για τον άλλον και να λειτουργούν ως μια κοινότητα με ενσυναίσθηση, αυτό θέλω να του μάθω, γι’ αυτό είμαστε εδώ».
Ο 14χρονος Κωστής ζήτησε μόνος του να έρθει. Αλλά κι η μητέρα του είχε τον ίδιο σκοπό. «Νιώθω περήφανος που είμαστε εδώ», λέει εκείνος στην «Κ». Η 45χρονη Δώρα τονίζει ότι ούτε εκείνη μπορούσε να λείπει. «Εγώ του έλεγα να μην έρθει, αλλά είμαστε εδώ μαζί για αυτά τα παιδιά, το νιώθουμε διαφορετικά οι γονείς, συμπαραστεκόμαστε σε όσους έχασαν τα παιδιά τους και δεν είμαστε εδώ μόνο για τα Τέμπη, αλλά και για τη Μάνδρα και για το Μάτι, που ήταν αντίστοιχη τραγωδία και τότε δεν κάναμε τίποτα». Στην Ελλάδα, λέει, η μία τραγωδία έρχεται μετά την άλλη. Γι’ αυτό κατέβηκε –για πρώτη φορά– σε πορεία.
Τέσσερις 16χρονες συμμαθήτριες, η Βαρβάρα, η Ιωάννα, η Μαρία και η Ιωάννα, κάθε μία με το δικό της «μήνυμα». «Ηταν άδικο αυτό που έγινε, πρέπει να έχουμε δικαιοσύνη», λένε. [ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΠΑΡΑΪ]
10.30
Ο μόνος μου φόβος
Τα ΜΑΤ είναι στοιχισμένα έξω από τη Βουλή. Λίγα μέτρα μακριά, στον δρόμο, δεκάδες φέιγ βολάν ζητούν την άρση ασυλίας βουλευτών και υπουργών. Το Σύνταγμα αρχίζει να γεμίζει ασφυκτικά. «Δεν φοβάμαι να είμαι εδώ με το παιδί μου», λέει στην «Κ» η 45χρονη Τζένη Κόλλια, «δεν φοβήθηκα να το φέρω στη μεγαλύτερη συγκέντρωση των τελευταίων ετών». Τόσο η ίδια όσο και ο Νικόλας, ο οποίος είναι 8,5 ετών, έχουν πάνω τους πλακάτ τα οποία γράφουν «Δεν Εχω Οξυγόνο». Εκείνος τονίζει ότι ήρθε στην πρώτη του πορεία, για τα Τέμπη, για τα παιδιά που χάθηκαν. «Ο μόνος μου φόβος», συνεχίζει η κ. Κόλλια, «είναι να μην ξαναγίνει τέτοιο έγκλημα».
«Είναι η πρώτη μου πορεία», δηλώνει στην «Κ» και η 16χρονη Μαρία, ένα κορίτσι που έχει έρθει εδώ με τρεις συμμαθήτριές της. «Δεν γίνεται να συνεχίζουμε να χάνουμε το αίμα παιδιών λόγω της κυβέρνησης που αρνείται να φροντίσει για την ασφάλειά μας», σημειώνει. Η Βαρβάρα και η Ιωάννα είχαν πάει και στην πορεία του Ιανουαρίου. «Ηταν άδικο αυτό που έγινε, πρέπει να έχουμε δικαιοσύνη», λένε, «να αναγνωρίσουν αυτοί που έφταιγαν το λάθος τους».
Στα ηχεία παίζουν τραγούδια για το δυστύχημα των Τεμπών. «Δεν έχω οξυγόνο, μου το ‘χουνε στερήσει όλοι αυτοί μαζί με αυτούς που έχουνε ψηφίσει», ακούγεται από τα ηχεία να τραγουδάει το συγκρότημα «Κοινοί θνητοί». Κι ύστερα η φωνή του Φοίβου Δεληβοριά, να λέει «αν δεν βρω το τέρμα, δεν θα ησυχάσω, δεν θα σταματήσω, δεν θα ξαποστάσω».
11.00
Για τα παιδιά μου
Φτάνει η ώρα της επίσημης έναρξης του συλλαλητηρίου. Γύρω βλέπεις μόνο κόσμο. Ολοι οι δρόμοι είναι ασφυκτικά γεμάτοι. Στην Πανεπιστημίου δεν χωράς να προχωρήσεις. Οι παράδρομοι –Κριεζώτου, Βουκουρεστίου, Ζαλοκώστα– είναι πλημμυρισμένοι Ψιχαλίζει. Τα φανάρια αναβοσβήνουν μάταια. Κανείς δεν πάει πουθενά.
«Νιώθω περήφανη που σηκωθήκαμε από τον καναπέ, έστω και για ένα τόσο τραγικό γεγονός», δηλώνει στην «Κ» η αρχιτέκτονας Μαριαλένα Τζουβελέκη, η οποία είναι όρθια σε ένα από τα παρτέρια της Πανεπιστημίου. Είναι 64 ετών – είχε να κατέβει σε πορεία από τα 20 της. «Εφτασε η ώρα να ξανάρθω, αυτό είναι το δράμα, ότι πάμε από το κακό στο χειρότερο. Ακούω τα τραγούδια που έχουν γράψει για τα Τέμπη κι ανατριχιάζω ολόκληρη, το ιδανικό αποτέλεσμα θα είναι να φτάσουν οι υψηλά ιστάμενοι, οι πολιτικοί που είναι προστατευμένοι πάντα, στα δικαστήρια».
Χαμηλά στη Βουκουρεστίου ο 73χρονος Γιώργος Τρικαλινός ξαποσταίνει σε τραπεζάκια των κλειστών καφέ. Σε λίγο θα προσπαθήσει να ξαναγυρίσει στην καρδιά της πορείας, στο Σύνταγμα. «Εχουμε παιδιά», λέει, «είναι χρέος μου να είμαι εδώ, ζητάμε τα αυτονόητα, δικαιοσύνη, το δικαιικό σύστημα, αυτό είναι το πρόβλημα». Κι εκείνος έχει δεκαετίες να κατέβει σε συγκέντρωση, αναφέρει. Μόνο μία θυμάται να είχε τόσο κόσμο. «Οταν έπεσε η χούντα», τονίζει.
«Δεν φοβάμαι να είμαι εδώ με το παιδί μου», λέει η Τζένη Κόλια που έφτασε στο Σύνταγμα μαζί με τον Νικόλα της «για να μην ξαναγίνει τέτοιο έγκλημα». [ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΠΑΡΑΪ]
11.30
Οχι σημαίες, μόνο χειροκρότημα
Κατά διαστήματα η λαοθάλασσα των διαδηλωτών ξεσπάει σε χειροκροτήματα. Ακούγονται αποσπασματικές φράσεις από τις ομιλίες –«τα επόμενα Τέμπη καραδοκούν», «να αποδοθεί δικαιοσύνη»–, αλλά η περιορισμένη ακουστική δεν έχει σημασία. Απαξ και ξεκινά το χειροκρότημα, όλοι, σαν κύμα, συμμετέχουν.
«Μπράβο που δεν έχουν σημαίες κομματικές», σημειώνει ένας κύριος. «Φίλε, νομίζω δεν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο», τονίζει άλλος. «Νίκο, πάμε να φύγουμε, πάμε προς τα πάνω», λέει μια γυναίκα στον σύζυγό της, «με πιάνει κλειστοφοβία». Μια μεσήλικη γυναίκα με φουξ κραγιόν στα χείλη έχει ανέβει στα κάγκελα της γωνίας Ζαλοκώστα και Βασιλίσσης Σοφίας. «Λέτε να γίνουν επεισόδια;», ρωτάει. «Δεν νομίζω», της απαντάει μια άλλη, «την πρώτη Κυριακή έγιναν αφότου πολλοί είχαμε φύγει». «Ε, κι αν γίνουν; Τι να κάνουμε; Θα μείνουμε εδώ».
12.15
Ακουσα τους γονείς
Πολλοί καπνίζουν. Κάποιοι αγοράζουν κουλούρια από έναν πωλητή στη Βουκουρεστίου, άλλοι κάθονται όπου βρουν – σε εισόδους πολυκατοικιών, σε τραπέζια έξω από κλειστά ζαχαροπλαστεία. Κόσμος συνεχίζει να κατεβαίνει από το Κολωνάκι, όπου επίσης όλοι οι δρόμοι είναι γεμάτοι – η Κανάρη, η Σέκερη, η Κουμπάρη. Ο 30χρονος Γιώργος δηλώνει πως έχει να κατέβει σε πορεία από το 2008, όταν είχε πάει στο μόνο συλλαλητήριο της ζωής του μέχρι τώρα, μετά τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου.
«Ακουσα γονείς των θυμάτων των Τεμπών που είπαν “αν χάνατε τα δικά σας παιδιά, θα καθόσασταν σπίτι;” κι ένιωσα ότι έπρεπε να τους συμπαρασταθώ», λέει στην «Κ». Τονίζει ότι δεν ήρθε στην πορεία για να ρίξει την κυβέρνηση. «Πιστεύω ότι ευθύνονται όλες οι κυβερνήσεις και οι προηγούμενες, εγώ ήρθα για υποστήριξη, για τα παιδιά», σημειώνει.
Στη Βασιλίσσης Σοφίας πλέον δεν μπορείς να κάνεις βήμα κι η 15χρονη Τζουλιάνα πάσχει από αγοραφοβία. «Μου ήταν πάρα πολύ δύσκολο να έρθω. Στην προηγούμενη πορεία δεν τα κατάφερα γιατί φοβάμαι τον κόσμο, μετά είχα τόσες ενοχές. Σήμερα είμαι εδώ. Θα μπορούσα να ήμουν κι εγώ σε αυτό το τρένο. Ζητάω, όχι αναγκαστικά να ρίξουμε την κυβέρνηση, απλώς να δικαιωθούμε», αναφέρει στην «Κ», «οι υπαίτιοι να πάρουν αυτό που τους αξίζει».
Ο τετράχρονος Ιάσων στις πλάτες του Φίλιππου. Η πρώτη πορεία γιου και πατέρα. [ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΠΑΡΑΪ]
13.00
Μην τρέξεις, μην πέσεις
Ακούγεται ο πρώτος κρότος από το Σύνταγμα. Οι διαδηλωτές που έχουν καταλάβει τη Βασιλίσσης Σοφίας ταράζονται. Ορισμένοι επιχειρούν να περπατήσουν προς τον Ευαγγελισμό, αλλά οι περισσότεροι δεν κουνιούνται από τις θέσεις τους. Γιουχάρουν, υψώνουν τα μεσαία τους δάχτυλα και οι πιο έμπειροι δίνουν συμβουλές στους γύρω τους. Μια κοπέλα αναφέρει ότι δεν είναι συνηθισμένη στις πορείες. «Αμα γίνει κάτι», της λέει ο άγνωστος διπλανός της, «δεν θα τρέξεις. Θα γίνεις στόχος αν τρέξεις, κι αν πέσεις θα σε πατήσουν. Εγώ θέλω να προστατέψω όσους περισσότερους μπορώ».
Οσοι ήρθαν με τα παιδιά τους τώρα βιάζονται να φύγουν. Στα πρόσωπά τους έχουν χαρτομάντιλα κάποιοι, άλλοι φορούν μάσκες που κάποτε βάζαμε για προστασία από τον κορωνοϊό. Τώρα είναι για τα δακρυγόνα. «Πάμε, πάμε, πάμε», φωνάζει ένας πατέρας που πιάνει τα παιδιά του και τρέχει. «Ψυχραιμία!», λέει άλλος. Ορισμένοι αλείφονται με Μαλόξ. «Προσπαθήσαμε να πάμε στο Σύνταγμα, αλλά δεν φτάνεις με τίποτα».
14.00
Δεν θέλαμε να φύγουμε
Μια χειροβομβίδα κρότου-λάμψης σκάει στην οδό Κουμπάρη στο Κολωνάκι, όπου είναι μαζεμένοι κάποιοι διαδηλωτές. Προ ολίγου από εδώ έχει κατέβει μια διμοιρία των ΜΑΤ, όσο πολίτες μαζεμένοι γύρω τους γιουχάρουν. Ορισμένοι διαδηλωτές βρίσκουν καταφύγιο σε μια πολυκατοικία. Αλλοι επεξεργάζονται ένα βομβίδιο δακρυγόνου που έχει ήδη σκάσει.
Στη Βασιλίσσης Σοφίας κουκουλοφόροι και ΜΑΤ έχουν ανοίξει πόλεμο. Τον παρακολουθούν αρκετοί διαδηλωτές – ένας ιερέας, ηλικιωμένες γυναίκες, νεαρές κοπέλες. Κάποιος φωνάζει στους κουκουλοφόρους: «Σταματήστε να χαλάτε την πορεία!». «Δεν θέλαμε να φύγουμε, θέλαμε να τους δείξουμε ότι δεν θα διασπαστούμε τόσο εύκολα», αναφέρει στην «Κ» ένας 27χρονος, «μήπως φεύγανε αυτοί που τσακώνονται και γύριζαν οι άλλοι πίσω».
