Kathimerini.gr
Νεκταρία Σταμούλη
Το παιχνίδι με τις μουσικές καρέκλες θυμίζει η δεύτερη θέση στις δημοσκοπήσεις. Ο δεύτερος αλλάζει διαρκώς από τις εκλογές και μετά. Από ΣΥΡΙΖΑ σε ΠΑΣΟΚ και από ΠΑΣΟΚ σε Πλεύση Ελευθερίας. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου έχει πλέον αρχίσει να σταθεροποιείται σε αυτή τη θέση και δεν κρύβει τις βλέψεις της. Τις συζητάει με τον εαυτό της, αλλά τις εξωτερικεύει και στις πυκνές τηλεοπτικές της παρουσίες.
Η Κωνσταντοπούλου καταγράφεται πλέον πρώτη σε ψήφους σε νέους, νέες γυναίκες, αυτούς που δηλώνουν αριστεροί και όσους δυσκολεύονται οικονομικά. Ποιο είναι το εκλογικό ακροατήριο που φάνηκε να αμφιταλαντεύθηκε μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης τους τελευταίους μήνες, προτού «κάνει στάση» στην Πλεύση Ελευθερίας; Θα κατασταλάξει αυτή η «στάση» σε σταθερή εκλογική επιλογή; Η «Κ» αναζήτησε τις απαντήσεις, μιλώντας με δημοσκόπους, αλλά και με πολιτικούς ανταγωνιστές της Κωνσταντοπούλου.
Η ρευστοποίηση του πολιτικού σκηνικού μετά τις εκλογές του 2023 –και ιδιαίτερα μετά τις ευρωεκλογές– δεν έχει μεταπολιτευτικό προηγούμενο. Η θέση άλλαξε κοινοβουλευτικά περνώντας από τον ΣΥΡΙΖΑ στο ΠΑΣΟΚ, λόγω της πολυδιάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ. Aλλαξε όμως και δημοσκοπικά, περνώντας από τον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα στον ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη, στη συνέχεια στο ΠΑΣΟΚ και αφού για λίγο κονταροχτυπήθηκε με την Ελληνική Λύση και το ΚΚΕ, πέρασε πλέον ξεκάθαρα στη Ζωή Κωνσταντοπούλου.
«Ακόμη και όταν τα κόμματα εξουσίας δέχονταν ισχυρές πιέσεις το 2012, εμφανίστηκε ο ΣΥΡΙΖΑ και διεκδίκησε τη δεύτερη θέση χωρίς παλινωδίες και στη συνέχεια κέρδισε τις εκλογές, ενώ πιο πριν είχαμε εναλλαγή στην εξουσία», περιγράφει ο Γιώργος Αράπογλου, επικεφαλής της Pulse.
Υπάρχει όμως κάποια κοινή δεξαμενή ψηφοφόρων που ενισχύει εναλλάξ όλα αυτά τα κόμματα; Οπως τονίζει ο κ. Αράπογλου, η Κωνσταντοπούλου καταλαμβάνει την πρώτη θέση σε τέσσερις κατηγορίες: στους νέους ηλικίας 17-29 ετών, στις νεότερες γυναίκες ηλικίας 17-44 ετών, σε όσους δηλώνουν ότι η οικονομική τους κατάσταση είναι «δύσκολη» ή «πολύ δύσκολη» και σε όσους ψηφοφόρους χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους αριστερό ή κεντροαριστερό.
«Δεν είναι βέβαια οι μόνες. Η Πλεύση Ελευθερίας φαίνεται αυτή τη στιγμή ότι έχει διείσδυση σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού, όπως και να κάνουμε την υποανάλυση, είτε με επαγγέλματα είτε με περιοχές», αναφέρει. Οι ίδιες τέσσερις υποομάδες που κερδίζει αυτή τη στιγμή ήταν αυτές που έδωσαν το περίπου 18% που έλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του 2023 με πρόεδρο τον Αλέξη Τσίπρα και το περίπου 14% στις ευρωεκλογές με πρόεδρο τον Στέφανο Κασσελάκη.
Δεν ισχύει το ίδιο για το ΠΑΣΟΚ, όταν μετά την επανεκλογή Ανδρουλάκη βρέθηκε για λίγο δεύτερο δημοσκοπικά. Ακόμη και στην πιο καλή του στιγμή, το ΠΑΣΟΚ δεν κερδίζει στις νεότερες ηλικίες, ούτε και στις νέες γυναίκες, αναφέρει ο Αράπογλου και σημειώνει πως αυτό «είναι ένα χαρακτηριστικό που δεν του επιτρέπει να καρπωθεί τη ζήτηση που μοιάζει να υπάρχει σε αυτές τις κατηγορίες για κάποιον άλλο διεκδικητή της εξουσίας». «Εκεί όπου το ΠΑΣΟΚ μοιάζει να πηγαίνει καλά είναι σε αυτούς που δυσκολεύονται οικονομικά, χωρίς πάλι όμως να έχει υπεροχή», προσθέτει.
Αυτή τη στιγμή, η Πλεύση Ελευθερίας λειτουργεί ως ένας πόλος έλξης της κατακερματισμένης, αντισυμβατικής ψήφου από διάφορα κόμματα, εξηγεί ο Αγγελος Σεριάτος, επιστημονικός διευθυντής της Prorata. Οπως τονίζει, ένας στους τρεις ψηφοφόρους της Πλεύσης ψήφιζε παλιότερα ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη κινείται προς τα εκεί πολύς κόσμος από την αποχή, έρχεται όμως κόσμος και από ΚΚΕ, ακόμη και από την Ελληνική Λύση και τη Νέα Δημοκρατία.
«Δεν είναι κάθε φορά ένα αριστερόστροφο κοινό που μετακινείται. Στην πραγματικότητα έχουμε ψηφοφόρους που μετακινούνται προς πάσα κατεύθυνση και κινητοποιούνται από την αποχή», επισημαίνει, ενώ προσθέτει πως είναι εντυπωσιακό ότι παρόλο που η ίδια δεν δηλώνει αριστερή, το 85% όσων δηλώνουν ότι θα την ψηφίσουν τοποθετούνται στα αριστερά και κεντροαριστερά.
Τα ελατήρια
«Η δημοσκοπική γιγάντωση κομμάτων με προσωποπαγή και δημαγωγική ταυτότητα οφείλεται στη μεγάλη κρίση εμπιστοσύνης που μαστίζει τη χώρα», αναφέρει η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Μιλένα Αποστολάκη. «Αυτή είναι που μετατρέπει σε υποδοχέα της απογοήτευσης, της οργής και της μηδενικής προσδοκίας των πολιτών τον εύκολο και δημαγωγικό λόγο κομμάτων, παραβλέποντας είτε στοιχεία αυταρχικής λειτουργίας τους είτε την ανυπαρξία προτάσεων που τα χαρακτηρίζει. Το πρόβλημα δεν είναι ελληνικό, όμως αυτή η παραδοχή δεν μπορεί να λειτουργεί μοιρολατρικά».
Οπως αναφέρει από την πλευρά της η αντιπρόεδρος της Βουλής και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ολγα Γεροβασίλη, «η λέξη-κλειδί είναι “αντισυστημισμός”, παρόλο που διατυπώνεται παραπλανητικά. Δεν είναι αντισυστημισμός να είσαι με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου». Τονίζει δε πως δεν είναι ανάλογη η συγκυρία με το 2012, «τότε ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ανερχόμενη δύναμη, αλλά ήταν με πολιτικούς όρους, όχι με καρδούλες».
Οι ψηφοφόροι αισθάνονται ότι τη δυσαρέσκειά τους για την κυβέρνηση δεν μπορεί να την εκφράσει ο ΣΥΡΙΖΑ ή η Νέα Δημοκρατία, αναφέρει η κ. Γεροβασίλη και εξηγεί: «Ο ένας λόγος είναι ότι πιστεύουν πως και οι δύο, έχοντας κυβερνήσει πια τη χώρα, δεν μπορούν να τους εκφράζουν. Ο άλλος, ότι εμείς ως χώρος πληγωθήκαμε και πληγώσαμε από όλα αυτά που μας έχουν συμβεί από τη στιγμή που έφυγε ο Αλέξης Τσίπρας και μετά. Η περίοδος Κασσελάκη έχει αφήσει βαθύ τραύμα και αυτό θέλει και δουλειά και χρόνο για να αναταχθεί, αν θεωρήσουμε ότι αυτό γίνεται».
Αντιδεξιά και Τέμπη
Σύμφωνα με τον Α. Σεριάτο, είναι δύο τα γεγονότα που οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση. Πρώτο είναι η κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ με απαρχή τις εθνικές εκλογές του 2023. «Είναι ένα κόμμα που εμπεδώνεται ως βασικός αντίπαλος της Δεξιάς για αρκετά χρόνια και με σημείο αφετηρίας το ’23, συνεχώς χάνει δύναμη και σήμερα βρίσκεται κοντά στο 6%. Διαρκώς πέφτει και σ’ αυτή την πορεία αναπόφευκτα κάποια στιγμή συναντάει το ΠΑΣΟΚ, το οποίο προσωρινά και λόγω της εσωκομματικής διαδικασίας, ξανάρθε στο προσκήνιο και απόλαυσε μια περίοδο πρόσκαιρης ανοδικής τάσης».
Το δεύτερο είναι το δυστύχημα των Τεμπών και όσα συνέβησαν στη συνέχεια με αποκορύφωμα την επέτειο των δύο ετών. Οπως εξηγεί, οι εξελίξεις γύρω από το δυστύχημα δεν δυσκολεύουν μόνο την κυβέρνηση. «Αυτά που έχουν εντυπωθεί ανεξίτηλα στον κόσμο δεν είναι το ξυλόλιο, οι έρευνες των εμπειρογνωμόνων κ.λπ. Είναι ότι σε μια ευρωπαϊκή χώρα, το 2023, δύο τρένα στο δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη βρέθηκαν για 12 λεπτά στην ίδια γραμμή και σκοτώθηκαν 57 άνθρωποι και αυτό σμπαραλιάζει όσους κυβέρνησαν, δικαίως ή αδίκως».
Ο κ. Σεριάτος επισημαίνει πως για ορισμένους ψηφοφόρους το κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου γίνεται αντιληπτό ως κάτι νέο, ιδίως για τις μικρότερες ηλικίες που δεν έχουν το βίωμα της προηγούμενης κοινοβουλευτικής περιόδου της.
Γυρίζει;
Η Ολγα Γεροβασίλη αναφέρει πως η άνοδος της Πλεύσης είναι αναστρέψιμη, αλλά υπό προϋποθέσεις. «Θα πρέπει να βγει και στην επιφάνεια περί τίνος πρόκειται. Γνωρίζουμε όλοι τη Ζωή, ξέρουμε την πορεία της, όλοι θυμούνται, αλλά κανείς δεν θυμίζει τι έχει συμβεί. Κανείς δεν θυμίζει ότι για Πρόεδρο της Δημοκρατίας πρότεινε τον πατέρα της, ότι υπήρξε στέλεχος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ κυρίως εξαιτίας του πατέρα της ή το πόσο αυταρχική είναι η συμπεριφορά της», αναφέρει και προσθέτει: «Τα στελέχη της δεν τα αφήνει ούτε να βγουν στην τηλεόραση, χωρίς να πάρουν προηγουμένως έγκριση. Εκτός από τους βουλευτές, δεν υπάρχει κομματική δομή. Η Ν.Δ. δεν αποδομεί στα αλήθεια την Κωνσταντοπούλου, διότι τη βολεύει, τα Μέσα την κανονικοποιούν».
Σημειώνει ακόμη πως θα έπρεπε τα στελέχη της Νέας Αριστεράς να επιστρέψουν στον ΣΥΡΙΖΑ και αυτός να επανακτήσει τη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης στο Κοινοβούλιο, όπως ήταν το εκλογικό αποτέλεσμα.
Από την πλευρά της η Μιλένα Αποστολάκη χαρακτηρίζει «στρατηγική επιλογή» την αυτόνομη πορεία του ΠΑΣΟΚ, «που αποκλείει συμπλεύσεις με προσωποπαγή κόμματα τα οποίθα χαρακτηρίζονται από εισαγγελικό δημαγωγικό λόγο και εμφανή απουσία προτάσεων». «Προκαλεί εντύπωση η επίκληση μιας κοινοβουλευτικής σύμπραξης στο πλαίσιο της πρότασης δυσπιστίας που είχε επαναληφθεί στο παρελθόν, όταν αποπέμφθηκαν δύο στενοί συνεργάτες του πρωθυπουργού (το 2024), και τότε ορθώς κανείς δεν είχε ισχυριστεί ότι το ΠΑΣΟΚ ταυτίζεται με την Πλεύση Ελευθερίας».
«Το πρόσφατο παρελθόν μάς θυμίζει ότι η τοξικότητα και οι δημαγωγικές πλαστές υποσχέσεις δεν αποτελούν λύση. Η εμπιστοσύνη είναι το κρίσιμο ζητούμενο. Αν χτιστεί, γεννάει ελπίδα και προσδοκία, που δεν διαψεύδονται με οδυνηρό τρόπο», τονίζει.
