Του Βασίλη Νέδου
Την επιτάχυνση των διαδικασιών προώθησης των συνομιλιών για το Κυπριακό επιδιώκει ο ΟΗΕ. Τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, ει δυνατόν εντός του πρώτου δεκαημέρου του Σεπτεμβρίου, η ειδική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό Τζέιν Χολ Λουτ αναμένεται να πραγματοποιήσει ταχεία περιοδεία σε όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, προκειμένου να διερευνήσει τις προθέσεις, αλλά και τη δυνατότητα ταχείας επανέναρξης των συνομιλιών. Στα τέλη του μηνός η κ. Λουτ αναμένεται να συναντηθεί με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί, ενώ στις αρχές του Σεπτεμβρίου ενδέχεται να περιοδεύσει σε Αθήνα, Αγκυρα και Λονδίνο. Σκοπός είναι να έχουν γίνει οι αρχικές επαφές προτού οι εμπλεκόμενοι ηγέτες βρεθούν στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στα τέλη Σεπτεμβρίου, όπου αναμένεται να γίνουν αρκετές συναντήσεις.
Σκοπός είναι, βεβαίως, η διεξαγωγή μιας άτυπης πενταμερούς διάσκεψης στα πρότυπα του Κραν-Μοντανά, αλλά και, ενδιαμέσως, η αποφυγή της περαιτέρω κλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η Τουρκία έχει ήδη δημιουργήσει εξαιρετικά δυσμενή, για την Κυπριακή Δημοκρατία, τετελεσμένα.
Στον τουρκικό, ελεγχόμενο από το προεδρικό παλάτι, Τύπο, τις τελευταίες ημέρες έχει κυκλοφορήσει σειρά σεναρίων για την Κύπρο. Σε ένα από αυτά η Αγκυρα εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει στο άνοιγμα της Αμμοχώστου και ένταξη της πόλης υπό το ψευδοκράτος, ενώ σε άλλο τονίζεται η ανάγκη να μην προχωρήσουν οι προγραμματισμένες για τον Δεκέμβριο γεωτρήσεις της Total στην κυπριακή ΑΟΖ. Υπενθυμίζεται ότι τα σενάρια περί Αμμοχώστου είχαν διακινηθεί ήδη μετά το «ναυάγιο» του Κραν-Μοντανά και αποτελούν έναν από τους πλέον προσφιλείς τρόπους πίεσης από την τουρκική πλευρά.
Ως προς την κατάσταση γύρω από την Κύπρο, η εμφατική παρουσία του τουρκικού στόλου όλες τις προηγούμενες ημέρες αφήνει λίγα περιθώρια ερμηνειών για τις απόψεις της Αγκυρας. Επιπλέον, τα βήματα ακραίας στρατιωτικοποίησης του Κυπριακού, με κύριο μοχλό τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Χουλουσί Ακάρ, προξενούν ερωτήματα περί του αν στην Αγκυρα υπάρχει ουσιαστική προθυμία για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων με βάσιμες πιθανότητες επιτυχίας ή αν απλά επιχειρείται η μετάθεσή τους μετά τις αποκαλούμενες «εκλογές» στο ψευδοκράτος, τον Μάρτιο του 2020. Το δεύτερο σενάριο είναι σίγουρα απευκταίο για τη Λευκωσία, καθώς θα σήμαινε, πιθανότατα, επέκταση των τουρκικών δραστηριοτήτων στην κυπριακή υφαλοκρηπίδα. Υπενθυμίζεται ότι το ερευνητικό πλοίο «Μπαρμπαρός» διεξάγει σεισμικές έρευνες στα οικόπεδα 1, 8 και 12 της κυπριακής ΑΟΖ, ήδη από τον περασμένο Φεβρουάριο.
Παράλληλα, η Aγκυρα προωθεί το πρόγραμμα αμυντικών συνεργασιών της. Μετά τη συμφωνία με την Ουκρανία για συνεργασία στον τομέα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, έγινε γνωστό ότι η τουρκική στρατιωτική βάση στο Κατάρ θα επεκταθεί έτι περαιτέρω. Σημειώνεται ότι οι πρώτοι Τούρκοι στρατιώτες εστάλησαν στο Κατάρ το 2015 και, πλέον, από το 2017 και μετά, αποτελούν στοιχείο μιας τουρκοκαταρινής μονάδας υπό ενιαία διοίκηση με έδρα τη βάση Ταρίκ ιμπν Ζιγιάντ. Δίπλα σε αυτήν, ήδη δημιουργείται μια δεύτερη βάση, αποκλειστικά για τη χρήση του τουρκικού στρατού και αναμένεται ότι το φθινόπωρο θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνιά της από τον ίδιο τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και τον εμίρη του Κατάρ.
