Του Βασίλη Νέδου
Ο κίνδυνος να έλθει η Ελλάδα αντιμέτωπη με ένα τεράστιο και ανεξέλεγκτο μεταναστευτικό κύμα είναι υπαρκτός και το συγκεκριμένο ενδεχόμενο τέθηκε επί τάπητος κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ. Στο επίκεντρο βρέθηκαν το μεταναστευτικό, η πιθανότητα τρομοκρατικών χτυπημάτων αλλά και οι επιχειρήσεις απομάκρυνσης Ελλήνων πολιτών από τον Λίβανο και το Ισραήλ.
Στη χθεσινή έκτακτη συνεδρίαση συζητήθηκαν τα πρώτα μέτρα που μπορεί να ληφθούν και αφορούν την αύξηση της χωρητικότητας σε κάποιες από τις 33 δομές φιλοξενίας προσφύγων, πάντα σε συνεννόηση με την Ε.Ε. Αυτή τη στιγμή το περιθώριο δεν μπορεί να αυξηθεί παραπάνω από περίπου 3.000 άτομα, ενώ, σύμφωνα με άριστα πληροφορημένες πηγές, εκ των πραγμάτων οι όποιες νέες ροές θα πρέπει να κατευθυνθούν προς τις δομές της ηπειρωτικής Ελλάδας, καθώς οι νησιωτικές βρίσκονται ήδη στο όριο των αντοχών τους. Αυτός είναι και ο λόγος που η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει συζητήσεις με τους τοπικούς παράγοντες στην Κρήτη και στη Ρόδο.
Μέση Ανατολή: Στα άκρα η σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν
Πυρήνας του προβλήματος είναι ότι –πέρα από τον πληθυσμό των περίπου 2,5 εκατ. ντόπιων– ο Λίβανος φιλοξενεί στο έδαφός του περίπου 2,5 εκατ. πρόσφυγες, κατά κύριο λόγο Παλαιστινίους και Σύρους, αλλά και Ιρακινούς. Οι δομές αυτές ουσιαστικά λειτουργούν υπό τη Χεζμπολάχ, η οποία και τις ελέγχει σε απόλυτο βαθμό. Είναι προφανές ότι σε περίπτωση που οι χερσαίες συγκρούσεις μεταξύ των Ισραηλινών και της Χεζμπολάχ ξεφύγουν από τον έλεγχο, θα καταρρεύσει ο ελεγκτικός μηχανισμός αυτών των προσφυγικών καταυλισμών. Ενας υπαρκτός φόβος για την Αθήνα είναι και η πιθανή κατάρρευση της συνοριακής διάβασης στη Ράφα, στα σύνορα με την Αίγυπτο, και η μετάβαση Παλαιστινίων μέσω της Αιγύπτου προς την αφύλακτη Λιβύη και από εκεί προς βορράν και την Κρήτη. Αυξημένα μέτρα ασφαλείας από ΕΛ.ΑΣ. και ΕΥΠ για τον κίνδυνο τρομοκρατικής επίθεσης σε στόχους ισραηλινού ενδιαφέροντος.
Η πίεση πάνω σε έναν πληθυσμό περίπου πέντε εκατομμυρίων ενεργοποιεί, βεβαίως, τα πιο απαισιόδοξα σενάρια. Ενα από τα χειρότερα είναι εκείνο του ντόμινο που θα ασκήσει πίεση και προς τη Συρία. Ηδη κάποιοι Σύροι έχουν εγκαταλείψει τους προηγούμενους μήνες τους καταυλισμούς του Λιβάνου και επέστρεψαν στη χώρα τους. Ωστόσο, τυχόν κατάρρευση του συστήματος καταυλισμών στον Λίβανο θα ασκήσει τεράστιες πιέσεις και προς τη Συρία και από εκεί στην Τουρκία, από όπου στη συνέχεια οι πρόσφυγες μπορεί να επιχειρήσουν να φθάσουν στην Ευρώπη είτε μέσω Αιγαίου είτε μέσω της χερσαίας διαδρομής. Ενώ πάντα επικίνδυνη είναι και η θαλάσσια οδός. Υπενθυμίζεται ότι ήδη η Κύπρος και η Κρήτη έχουν δεχθεί αυξημένες ροές τους προηγούμενους μήνες από τον νότο.
Καταυλισμοί στην Κύπρο
Τα θέματα αυτά θα συζητηθούν και την επόμενη Πέμπτη στη διυπουργική σύνοδο που θα πραγματοποιηθεί στο Λουξεμβούργο, με τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου Νίκο Παναγιωτόπουλο να παρουσιάζει τη ζοφερή κατάσταση. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα αυτά καταγράφονται ενώ τις τελευταίες ημέρες η γερμανική πλευρά πιέζει για αύξηση των επιστροφών από τη Γερμανία προς την Ελλάδα. Προφανώς η νέα κατάσταση θέτει και αυτή τη συζήτηση σε διαφορετική βάση. Η πρώτη χώρα που απειλείται άμεσα από την πιθανή έξαρση του προβλήματος είναι, βεβαίως, η Κύπρος, η οποία ήδη ετοιμάζει έκτακτους καταυλισμούς για την υποδοχή προσφύγων.
ΚΥΣΕΑ: Στο επίκεντρο το σχέδιο εκκένωσης Ελλήνων από τον Λίβανο
Χθες στη συνεδρίαση συζητήθηκε και το σχέδιο «Κόσμος» (που αποκάλυψε χθες η «Κ») για την απομάκρυνση Ελλήνων πολιτών και των οικογενειών τους. Ηδη, πριν από τη συνεδρίαση του ΚΥΣΕΑ, στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας είχε προηγηθεί σύσκεψη των αρχηγών των Επιτελείων υπό τον Νίκο Δένδια, με την οποία τέθηκαν σε επιφυλακή δύο μεταγωγικά C-130 και αριθμός μονάδων του Πολεμικού Ναυτικού. Επιπλέον, αποφασίστηκε η ενεργοποίηση της Μονάδας Διαχείρισης Κρίσεων του υπουργείου Εξωτερικών για παροχή συνδρομής σε Ελληνες πολίτες που επιθυμούν να αναχωρήσουν από τον Λίβανο (περίπου 3.500). Πέρα από αυτά, η Αθήνα έθεσε και ένα C-130 στη διάθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας, καθώς φαίνεται ότι έχουν εκφράσει τη διάθεση να αποχωρήσουν από τον Λίβανο περίπου 60 άτομα κυπριακής υπηκοότητας.
Παράλληλα, σε συναγερμό για τον κίνδυνο τρομοκρατικής επίθεσης σε στόχους ισραηλινού ενδιαφέροντος έχουν τεθεί από χθες Αστυνομία και Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών, μετά τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Το ενδεχόμενο να υπάρξουν και στην Ελλάδα φαινόμενα όπως οι εκρήξεις που σημειώθηκαν ξημερώματα χθες κοντά στην πρεσβεία του Ισραήλ στην Κοπεγχάγη έχει θορυβήσει τις αρχές, με το αρχηγείο της ΕΛ.ΑΣ. και τη Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής να εκδίδουν διαταγή ζητώντας την αύξηση των μέτρων ασφαλείας σε πιθανούς στόχους βίαιων επιθέσεων.
Τα μέτρα που λαμβάνονται, μάλιστα, χαρακτηρίζονται από αρμόδιους αξιωματούχους αυστηρότερα σε σχέση με τα αντίστοιχα προηγούμενων μηνών κι αυτό λόγω της κλιμάκωσης της κρίσης σε Ισραήλ, Λίβανο, Ιράν και Λωρίδα της Γάζας. Στον σχεδιασμό της ΕΛ.ΑΣ. για την πρωτεύουσα μετέχουν κλιμάκια μυστικών αστυνομικών της Αντιτρομοκρατικής, της Κρατικής Ασφάλειας, καθώς και ένστολοι αστυνομικοί. Επιπλέον παράγοντα ανησυχίας αποτελούν τα καλέσματα για συγκεντρώσεις και κινητοποιήσεις αλληλεγγύης στην Παλαιστίνη, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός έτους από την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ και το ξέσπασμα του πολέμου, που οδήγησε στην ανθρωπιστική καταστροφή στη Λωρίδα της Γάζας και όχι μόνον.
Οι δομές κράτησης
Ταυτόχρονα, ΕΛ.ΑΣ. και ΕΥΠ μελετούν ανασχεδιασμό των μέτρων που λαμβάνουν και στις δομές κράτησης – φιλοξενίας μεταναστών για το ενδεχόμενο να υπάρξουν βίαιες ενέργειες εντός των δομών. Από αρκετές από αυτές, εξάλλου, έχουν αποχωρήσει τους τελευταίους μήνες τόσο οι Ελληνες αξιωματούχοι ασφαλείας όσο και αυτοί που υπηρετούσαν υπό την ομπρέλα της ευρωπαϊκής αστυνομικής υπηρεσίας Europol. Με πηγές από το αρχηγείο του Σώματος να σημειώνουν ότι το ευρωπαϊκό πρόγραμμα ελέγχου και ταυτοποίησης αλλοδαπών υπόπτων για τζιχάντ και όχι μόνο συνεχίζει να εφαρμόζεται κανονικά.
Σχέδια εκτάκτου ανάγκης επεξεργάζεται και το υπουργείο Ναυτιλίας από κοινού με το αρχηγείο του Λιμενικού Σώματος. Αφορούν κυρίως τον διά θαλάσσης απεγκλωβισμό από τον Λίβανο Ελλήνων πολιτών σε περίπτωση γενικευμένης σύρραξης στην περιοχή. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», για τον σκοπό αυτό βρίσκονται ήδη στην Κύπρο επιβατηγά πλοία μισθωμένα από τις ελληνικές αρχές, τα οποία αναμένουν διαταγή για τον απόπλου τους με προορισμό τον Λίβανο.
Πονοκέφαλος για την Ευρώπη η μετανάστευση
Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Με το βλέμμα στην κλιμακούμενη περιφερειακή πλέον κρίση στη Μέση Ανατολή, η Ευρωπαϊκή Ενωση παρακολουθεί ταυτόχρονα και τη μαζική προσπάθεια προσφύγων από τον Λίβανο να φθάσουν στη Συρία. Διόλου τυχαία, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοσέπ Μπορέλ –μετά την έκτακτη συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. την περασμένη Δευτέρα– επανέλαβε τη δέσμευση της Ε.Ε. να στηρίξει τις Αρχές του Λιβάνου, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους πολίτες, καθώς τουλάχιστον ένα εκατομμύριο Λιβανέζοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, μετά τους πρόσφατους ισραηλινούς βομβαρδισμούς και περίπου 100.000 υπολογίζεται ότι έχουν βρει ήδη καταφύγιο στη γειτονική Συρία. Για τον λόγο αυτό, άλλωστε, η Κομισιόν ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα την αποστολή επιπλέον 10 εκατ. ευρώ προς τον Λίβανο και ενώ συνολικά έχει ήδη στείλει φέτος στη δοκιμαζόμενη χώρα ανθρωπιστική βοήθεια ύψους 74 εκατ. ευρώ.
Υπό την πολιτική «πίεση» και της συνεχιζόμενης ανόδου της ακροδεξιάς, που αποτυπώθηκε και στα πρόσφατα εκλογικά αποτελέσματα της Αυστρίας, αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ζητούν επιτακτικά να συζητηθεί το μεταναστευτικό στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 17-18 Οκτωβρίου στις Βρυξέλλες. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στην «ενίσχυση των ελέγχων των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε.» και στην ανάγκη «επιτάχυνσης και αύξησης των επιστροφών» στη βάση των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Φεβρουάριο του 2023, «όπου καταγράφηκε για πρώτη φορά και το πολιτικό γύρισμα της Ενωσης» σε σχέση με το μεταναστευτικό, όπως υπενθυμίζει στην «Κ» Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Αλλωστε, ήδη και ο Γάλλος πρωθυπουργός Μισέλ Μπαρνιέ τόνισε την περασμένη Τρίτη ότι η Γαλλία θα πρέπει να ελέγξει πλέον καλύτερα τα σύνορά της, ενώ ζήτησε καλύτερη διαχείριση της μεταναστευτικής πολιτικής επιθυμώντας, προφανώς, να ακολουθήσει την ίδια τακτική με τον καγκελάριο Ολαφ Σολτς, που πρόσφατα επανέφερε τους συνοριακούς ελέγχους με τις γειτονικές χώρες της Γερμανίας. Σε αυστηροποίηση της μεταναστευτικής της πολιτικής προχωράει πλέον και η συντηρητική κυβέρνηση της Πορτογαλίας δημιουργώντας, μάλιστα, νέα μονάδα της αστυνομίας που –ανάμεσα σε άλλα– θα διεξάγει ελέγχους για τον εντοπισμό μεταναστών οι οποίοι δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στη χώρα.
