Του Βασίλη Νέδου
Κίνηση σοβαρής κλιμάκωσης στην Ανατ. Μεσόγειο και αμφισβήτησης μιας μεγάλης έκτασης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας συνιστά η αναγγελία (NAVTEX 977/20) σεισμικών ερευνών από το τουρκικό ερευνητικό «Ορούτς Ρέις» για μια περίοδο που φθάνει έως και τις 2 Αυγούστου, στα νότια του Καστελλόριζου. Η επιλογή πρόκλησης σε μια περιοχή η οποία έχει αδειοδοτηθεί για έρευνες στην τουρκική εταιρεία πετρελαίων (ΤΡΑΟ) ήδη από το 2012 και όχι με βάση το τουρκολιβυκό μνημόνιο προκαλεί ανησυχία στην Αθήνα, καθώς εκτιμάται ότι μπορεί να ακολουθήσει και δεύτερη αναγγελία, δυτικότερα. Το δυτικό όριο των τουρκικών ερευνών τέμνει τον 28ο μεσημβρινό («κόβει» νοητά τη Ρόδο στη μέση) και το ανατολικό βρίσκεται εντός κυπριακής υφαλοκρηπίδας. Η περιοχή βρίσκεται κατά τα δύο τρίτα εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας και εντάσσεται πάγια στις τουρκικές διεκδικήσεις, δηλ. ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.
Σε επίπεδο διαχείρισης κρίσεως οι Ενοπλες Δυνάμεις γενικότερα και το Πολεμικό Ναυτικό ειδικότερα, είχαν μια εμπειρία τον Οκτώβριο του 2018, όταν σε μια περιοχή πολύ πιο περιορισμένη θαλάσσια, επί περίπου δύο εβδομάδες το «Μπαρμπαρός» έκανε σεισμικές έρευνες συνοδεία τουρκικής φρεγάτας. Από την ελληνική πλευρά αναπτύχθηκε η φρεγάτα «Νικηφόρος Φωκάς», μέχρις ότου, το τουρκικό ερευνητικό αποχώρησε. Αυτή τη φορά η έκταση είναι πολύ μεγαλύτερη και, σύμφωνα τουλάχιστον με την κινητοποίηση του τουρκικού ναυτικού, η Αγκυρα φαίνεται αποφασισμένη να δοκιμάσει τα αντανακλαστικά της Αθήνας. Σε όλα τα επίπεδα διαχείρισης κρίσης, η Αθήνα εξετάζει το ενδεχόμενο η κινητοποίηση αυτή να αποτελεί αντιπερισπασμό. Υπενθυμίζεται ότι η Αγκυρα έχει «ανοιχτούς λογαριασμούς» στη Λιβύη με την Αίγυπτο, η οποία προχθές έλαβε εξουσιοδότηση για στρατιωτική παρέμβαση εάν οι δυνάμεις που υποστηρίζονται από την Τουρκία επιχειρήσουν κατάληψη της Σύρτης.
Με αφορμή την κατάσταση αυτή, ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης συναντήθηκε με τον υπουργό Εξωτερικών Ν. Δένδια, ενώ ενημερώθηκε τηλεφωνικά από τον υπουργό Εθνικής Αμυνας Ν. Παναγιωτόπουλο και τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ Κ. Φλώρο. Από το Μαξίμου μεταδίδεται ότι ο πρωθυπουργός και η κυβέρνηση παρακολουθούν τις εξελίξεις με ψυχραιμία και ετοιμότητα. Ο πρωθυπουργός, κατά την υποδοχή του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας στο Μέγαρο Μαξίμου τόνισε ότι αν η Αγκυρα συνεχίσει τις κινήσεις αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας, τότε «η επιβολή κυρώσεων από πλευράς Ε.Ε. κατά της Τουρκίας θα είναι μονόδρομος. Είναι στο χέρι της Τουρκίας να επιλέξει τι σχέση θέλει να έχει με την Ελλάδα, με την Κύπρο, με την Ευρώπη. Πιστεύω όμως ότι αυτή τη στιγμή φαίνεται να επιλέγει τον λάθος δρόμο». Πρόσθεσε ότι «η Ελλάδα παρακολουθεί όλες τις εξελίξεις με αυτοπεποίθηση, με σιγουριά και απόλυτη ετοιμότητα», ενώ επισήμανε ότι «η αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδος και της Κύπρου συνιστά αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ευρώπης τελικά».
Για την κατάσταση στην Ανατ. Μεσόγειο συνομίλησε τηλεφωνικώς ο κ. Δένδιας με τον Κύπριο ομόλογό του Ν. Χριστοδουλίδη. Το πρωί, λίγο μετά την έκδοση της NAVTEX, σε ομιλία του για τα δύο χρόνια από την εγκαθίδρυση του προεδρικού συστήματος στην Τουρκία, ο Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε ότι «εμείς για τα σεισμογραφικά μας σκάφη και τα πλωτά γεωτρύπανα δεν χρειαζόμαστε την άδεια κανενός». Μάλιστα πρόσθεσε πως «οτιδήποτε προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και οποιαδήποτε είναι τα δικαιώματά μας στην Ανατ. Μεσόγειο, στο πλαίσιο αυτό κάναμε τα βήματά μας και θα συνεχίσουμε κατά τον ίδιο τρόπο».
