Του Απόστολου Κουρουπάκη
«Η απόσταση, τα διαφορετικά επίπεδα δράσεων και γενικά το εικαστικό και ηχητικό τοπίο δίνουν χώρο και χρόνο στο βλέμμα να αποκτήσει δύναμη» λέει στην «Κ» για το «Wish» η χορογράφος και χορεύτρια Έλενα Αντωνίου, που ανεβαίνει στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Λευκωσίας. Η Έλενα μαζί με άλλες πέντε γυναίκες καλλιτέχνιδες εισβάλλουν στο Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας καταλαμβάνοντας τον χώρο και τον χρόνο που τους αναλογεί. «Όταν ακόμα οι γυναίκες αναγκάζονται να διεκδικούν χώρο και χρόνο για τα βασικά και όταν για τα αυτονόητα χρειάζεται υπερπροσπάθεια τότε ναι! το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να καταλάβουμε τον χώρο που μας αναλογεί και να επιστρέψουμε το βλέμμα...».
ΦΩΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ: ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ
–Πώς θα περιέγραφες την παράσταση «Wish»; Αφορμάται ίσως από την αμηχανία των αδιάκριτων βλεμμάτων; Από την καταπίεση των επιθυμιών, από τη βαναυσότητα του επίμονου θέλω του Άλλου;
–Το WISH γενικότερα είναι μια ανατρεπτική δράση που αποσκοπεί στην αλλαγή θέσης, στην απόκτηση επιρροής, στη μεταβολή της παρούσας συνθήκης, στην εναλλαγή εξουσίας, στη δυσδιάκριτη χειραγώγηση και στην αβίαστη και οργανική συμμετοχική εμπειρία. Η έρευνά μου και τα έργα μου τα τελευταία χρόνια βασίζονται στη διεύρυνση της σκηνικής εμπειρίας, στην «απελευθέρωση» του βλέμματος ως παρατήρηση κυρίως από την πλευρά του θεατή/παρατηρητή, δίνει έμφαση στο βλέμμα, σε αυτό το βλέμμα που από υποκείμενο μπορεί να σε κάνει αντικείμενο και το αντίστροφο.
–Πόσο δύσκολο είναι να διανύσουμε την απόσταση του βλέπω, του κοιτάζω και του επιθυμώ;
–Σε πρώτο επίπεδο αλλάζει η θέαση των πραγμάτων, γιατί αλλάζουμε θέση και αυτή η αλλαγή επαναπροσδιορίζει και τη γνώση και την επιθυμία. Ο χώρος του θεάτρου λειτουργεί σαν μια εγκατάσταση που μέσα σε αυτή δομείται και εξελίσσεται η ενέργεια του έργου. Δεν είναι ένα έργο που μπορεί να προσαρμοστεί σε μια σκηνή black box. Το έργο από την αρχή δημιουργήθηκε για να παρουσιαστεί σε μεγάλες σκηνές με αυτή τη συγκεκριμένη αρχιτεκτονική. Αποδομούμε τις μέχρι τώρα θεατρικές χωροταξικές συμβάσεις και επιχειρούμε μια νέα σκηνική εμπειρία πέρα από τα προφανή δεδομένα. Η απόσταση, τα διαφορετικά επίπεδα δράσεων και γενικά το εικαστικό και ηχητικό τοπίο δίνουν χώρο και χρόνο στο βλέμμα να αποκτήσει δύναμη. Οι καλλιτέχνες επιστρέφουν το βλέμμα στον θεατή, οι γυναίκες επιστρέφουν το βλέμμα στους άλλους, ο άνθρωπος επιστρέφει το βλέμμα στον άνθρωπο. Η διαδρομή βλέπω, κοιτάζω, επιθυμώ είναι περίπλοκη και πολύ προσωπική και είναι μια έρευνα που συνεχίζεται και στο επόμενο σόλο έργο μου που επικεντρώνεται στην ατομικότητα της απόλαυσης και κυρίως στην απενοχοποίηση της γυναικείας απόλαυσης και θα παρουσιαστεί τον Ιανουάριο 2022.
–Πώς τα σώματα θέτουν περιορισμούς;
–Τα σώματα θέτουν περιορισμούς με το να είναι ζωντανά, ενεργά στην κάθε δεδομένη στιγμή. Με το να είναι ανοιχτά να δώσουν και να πάρουν, να έχουν ξεκάθαρη πρόθεση, να έχουν δικαίωμα στην επιλογή και την ευθύνη για την κάθε απόφαση που παίρνουν. Επίσης, τα σώματα έχουν μνήμη, και η μνήμη αυτή βρίσκεται πίσω από κάθε χειρονομία μας, στον τρόπο που περπατάμε, στον τρόπο που στεκόμαστε, που καθόμαστε, στο σχήμα που παίρνει το σώμα μας, όταν ακούμε ή βλέπουμε κάτι που μας επηρεάζει είτε επειδή μας αρέσει πολύ είτε επειδή μας προκαλεί αρνητικές σκέψεις. Στο WISH τα σώματα και τα βλέμματα βρίσκονται σε συνεχή συνομιλία κάποιες φορές ενισχύοντας το ένα τη δράση του άλλου και κάποιες φορές ενώ το σώμα προκαλεί και προσκαλεί το βλέμμα θέτει περιορισμούς.
–Λες να καταλάβουν... είμαστε δηλαδή ακόμα σε κάποιου είδους έμφυλης σύγκρουσης;
–Δυστυχώς οι καταστάσεις, η επικαιρότητα, μας αναγκάζουν, ναι!, να είμαστε. Όταν ακόμα οι γυναίκες αναγκάζονται να διεκδικούν χώρο και χρόνο για τα βασικά και όταν για τα αυτονόητα χρειάζεται υπερπροσπάθεια τότε ναι! το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να καταλάβουμε τον χώρο που μας αναλογεί και να επιστρέψουμε το βλέμμα, να έχουμε δικαίωμα να επιλέξουμε πότε εμείς θέλουμε να μας κοιτάζουν σαν αντικείμενα και πότε γινόμαστε υποκείμενα, να έχουμε εμείς την ευθύνη για τη δική μας επιθυμία και να μην αποφασίζουν άλλοι για το πώς και πόση είναι η ελευθερία μας.
–Είναι ευθύνη ή υποχρέωση η αναζήτηση της ελευθερίας μας;
–Έχουμε υποχρέωση να αναζητούμε την ελευθερία μας και την ευθύνη γι’ αυτή όταν τη βρίσκουμε. Έτσι παραμένουμε ενεργοί, στο εδώ και στο τώρα, με το να αναζητούμε την ελευθερία μας καθημερινά από τα πιο μικρά μέχρι τα πιο μεγάλα και σοβαρά κοινωνικά θέματα. Πρέπει όμως να πάρουμε την ευθύνη της ελευθερίας αυτής. Στο WISH ο θεατής είναι στη σκηνή και μπορεί να μετακινηθεί ελεύθερα πάνω σε αυτή, αλλά κάθε απόφαση που παίρνει για το που θα παρακολουθήσει τί και ποια θέση θα πάρει το σώμα του σε κάθε δράση, είναι δική του ευθύνη. Αναφέρομαι στον ενεργό θεατή όχι με την έννοια της συμμετοχής αλλά με την έννοια ότι αφήνω στο θεατή την ελευθερία της πρόσληψης. Δεν θέλω να του καθορίσω τη σχέση του με το έργο. Το να είμαστε θεατές είναι μια κανονική κατάσταση, έχει ελευθερία άρα και ευθύνη και ως εκ τούτου και απόφαση.
–Πόσο μακριά βρισκόμαστε από το τώρα μας και το σώμα μας;
–Τις πιο πολλές φορές δυστυχώς βρισκόμαστε μακριά. Το τώρα στο σώμα μας αλλά και το σώμα στο τώρα μας έχουν άμεση επίδραση στη νοητική και ψυχική μας καθαρότητα. Το τώρα μας αλλά και το σώμα μας αλλάζουν συνεχώς και χρειάζεται ανοιχτό βλέμμα για να μπορούμε να αναγνωρίσουμε τις αλλαγές, να τις εκφράσουμε και τελικά να τις αποδεχτούμε. Δεν είναι εύκολο, δεν είναι πάντα ευχάριστο και μπορεί να κρύβει και πόνο. Ευχή μου να μπορώ να αναγνωρίζω, να εκφράζω και να αποδέχομαι το δικό μου εδώ και τώρα για να μπορώ να αποδεχτώ και του άλλου.
