Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το Κέντρο Θεάτρου για Παιδιά και Νεαρά Άτομα - ASSITEJ Κύπρου, το οποίο εδώ και μερικά χρόνια έχει βάλει για τα καλά στον πολιτιστικό χάρτη της χώρας τις παραστατικές τέχνες για παιδιά και νεαρά άτομα, διοργανώνει το 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών για Παιδιά και Νεαρά Άτομα Mitsikouri. Για την πρώτη έκδοση του φεστιβάλ μίλησε στην «Κ» ο πρόεδρος του Δ.Σ. ASSITEJ Κύπρου Σταύρος Σταύρου. Ο κ. Σταύρου λέει στην «Κ» πως φέτος επέλεξαν να ασχοληθούν με το θέμα της συμπερίληψης στις παραστατικές τέχνες για παιδιά και νεαρά άτομα, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η θεματική αυτή μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, μιας και πρωταρχικός μας στόχος ως Κέντρο είναι το κάθε παιδί να μπορεί να έρθει σε επαφή με τον πολιτισμό». Όσο για το τι συμβαίνει στην Κύπρο στον τομέα των παραστατικών τεχνών για βρέφη και νεαρά άτομα λέει πως τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο βρισκόμαστε σε καλό δρόμο, συμπληρώνοντας πως αυτό που χρειάζεται είναι να κοιτάξουμε λίγο προς τα έξω και να δούμε τις σύγχρονες τάσεις στον τομέα των παραστατικών τεχνών για παιδιά, «να μιλήσουμε στα παιδιά και στους εφήβους με “γλώσσα” σημερινή και να χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία του 21ου αιώνα».
Το λογότυπο του Φεστιβάλ έχει σχεδιάσει ο Κύπριος καλλιτέχνης Γιώργος Τσαγκάρης.
–Ξεκινάει το 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών για Παιδιά και Νεαρά Άτομα Mitsikouri. Μίλησέ μου για τη θεματική αυτή της πρώτης έκδοσης του φεστιβάλ…
–Αποφασίσαμε φέτος να ασχοληθούμε με το θέμα της συμπερίληψης στις παραστατικές τέχνες για παιδιά και νεαρά άτομα. Γι’ αυτό και η πλειοψηφία των παραστάσεων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα είναι παραστάσεις μη λεκτικού θεάτρου, κάτι που τις κάνει προσβάσιμες σε παιδιά κάθε καταγωγής, καθώς και σε παιδιά με προβλήματα ακοής. Με τη μουσική να έχει κεντρικό ρόλο στις παραγωγές αυτές, παιδιά με οπτική αναπηρία επίσης γίνονται κοινωνοί της δημιουργικής προσέγγισης των δημιουργών, με διαφορετικό τρόπο. Η πλειοψηφία των παράλληλων δράσεων του Φεστιβάλ επίσης ασχολούνται με τη συμπερίληψη και την προσβασιμότητα στις παραστατικές τέχνες για παιδιά και απευθύνονται σε επαγγελματίες των τεχνών, παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς. Η θεματική αυτή μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα, μιας και πρωταρχικός μας στόχος ως Κέντρο είναι το κάθε παιδί να μπορεί να έρθει σε επαφή με τον πολιτισμό.
–Είναι νομίζω αυταπόδεικτη η αξία των πολιτιστικών δραστηριοτήτων από πολύ νωρίς, εμείς όμως εδώ στην Κύπρο δεν έχουμε αργήσει; Το καταλαβαίνουν αυτοί που πρέπει;
–Η Κύπρος έχει μια μακρά παράδοση στην αλληλεπίδραση μεταξύ θεάτρων και σχολείων, κάτι το οποίο δεν είναι δεδομένο σε κάποιες άλλες χώρες της Ευρώπης. Το στοίχημα, λοιπόν, είναι να αξιοποιηθεί με δημιουργικό τρόπο η αλληλεπίδραση αυτή, ώστε τα αποτελέσματα να είναι αυτά που επιθυμούμε. Σαφέστατα, όμως, αυτό δεν αρκεί εάν δεν αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης πολιτιστικής πολιτικής, που ακριβώς να έχει στο επίκεντρό της τη σημασία του πολιτισμού ως εργαλείο ανάπτυξης κοινού. Θα ήταν άδικο να πούμε ότι δεν έχουν γίνει κινήσεις προς την κατεύθυνση αυτή τα τελευταία χρόνια. Θεωρώ, όμως, ότι στην προώθηση μιας τέτοιας πτυχής της πολιτιστικής πολιτικής το κλειδί είναι η σύμπραξη με διάφορους τομείς της κοινωνίας, ξεφεύγοντας από την εσωστρέφεια που πολλές φορές χαρακτηρίζει τον τομέα του πολιτισμού στον τόπο μας. Είναι αλήθεια ότι «αυτοί που πρέπει» πολλές φορές δεν μας καταλαβαίνουν. Συνεπώς, τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να ανατρέψουμε αυτή την τάση; Αυτό είναι το ερώτημα που πρέπει να απαντήσουμε.
«Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε το αυξημένο ενδιαφέρον τον γονέων για τις παραστατικές τέχνες που απευθύνονται στα παιδιά. Οι γονείς, όπως και τα σχολεία, θα πρέπει να γίνουν οι καλύτεροι σύμμαχοί μας» λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του Κέντρου Θεάτρου για Παιδιά και Νεαρά Άτομα - ASSITEJ Κύπρου Σταύρος Σταύρου.
–Εδώ και κάποια χρόνια ασχολείσαι συστηματικά με το θέατρο και όχι μόνο για βρέφη και για παιδιά και παλαιότερα μού είχες πει πως έχουμε ακόμα δρόμο να κάνουμε… Πού βρισκόμαστε σήμερα;
–Βλέποντας τη δουλειά που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στην Κύπρο, θεωρώ ότι σίγουρα βρισκόμαστε σε καλό δρόμο. Αυτό που πιστεύω ότι χρειάζεται είναι να κοιτάξουμε λίγο προς τα έξω και να δούμε τις σύγχρονες τάσεις στον τομέα των παραστατικών τεχνών για παιδιά, να μιλήσουμε στα παιδιά και στους εφήβους με «γλώσσα» σημερινή και να χρησιμοποιήσουμε τα εργαλεία του 21ου αιώνα. Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε, επίσης, το αυξημένο ενδιαφέρον τον γονέων για τις παραστατικές τέχνες που απευθύνονται στα παιδιά. Οι γονείς, όπως και τα σχολεία, θα πρέπει να γίνουν οι καλύτεροι σύμμαχοί μας. Όλα τα πιο πάνω είναι και βασικοί στόχοι του Φεστιβάλ Mitsikouri.
–Υπάρχουν θεματολογίες που πρέπει ή δεν πρέπει –ήδη το πρέπει, σκοντάφτει… να ακουμπάνε οι βρεφικές, παιδικές και νεανικές παραστάσεις;
–Θεωρώ ότι τα πάντα είναι θέμα προσέγγισης. Έχω δει –τόσο στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό– εξαιρετικές παραστάσεις για παιδιά που προσεγγίζουν φαινομενικά «δύσκολα» θέματα με τρόπο ευφυή και δημιουργικό, εξυπηρετώντας τους στόχους των δημιουργών. Ζούμε σε έναν εξαιρετικά πολύπλοκο κόσμο. Ο πολιτισμός οφείλει να απαντά στην πολυπλοκότητα αυτή, με τρόπο που άλλοι τομείς της κοινωνίας δεν έχουν τρόπο να το κάνουν. Σε αυτό τον πολύπλοκο κόσμο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά έρχονται πολλές φορές σε επαφή με θεματολογίες που μπορεί να μας φοβίζουν, πολύ πιο εύκολα και πολύ πιο γρήγορα από εμάς.
–Αρκεί μόνο να είναι κάποιος/α του καλλιτεχνικού χώρου για να ασχοληθεί με τις Παραστατικές Τέχνες για Παιδιά και Νεαρά άτομα ή χρειάζεται και κάποια άλλη σκευή;
–Προσωπικά με ενδιαφέρει πολύ να βλέπω καλλιτέχνες –από όλο το φάσμα των τεχνών– που δεν έχουν ασχοληθεί με τις παραστατικές τέχνες για παιδιά στο παρελθόν, να το δοκιμάζουν για πρώτη φορά. Θεωρώ ότι αυτό μπορεί δυνητικά να προσφέρει κάτι πολύ φρέσκο στον χώρο μας. Παρ’ όλα αυτά, η επαφή με τα παιδιά και τους νέους δίνει τη δυνατότητα στον καλλιτέχνη να «χτίσει» τη δουλειά του μέσα στα χρόνια με τρόπο που να υπηρετεί όχι το καλλιτεχνικό του «εγώ», αλλά τις ανάγκες και την ψυχοσύνθεση του παιδιού. Στις παραστατικές τέχνες για παιδιά, το παιδί πρέπει να είναι πάνω από όλα. Αυτό ίσως να είναι κάτι που να μην το αντιλαμβάνεται κανείς στις πρώτες του απόπειρες για το παιδικό κοινό. Εδώ είναι που έρχεται να παίξει σημαντικό ρόλο η εμπλοκή συμβούλων: εκπαιδευτικών, ψυχολόγων και άλλων.
–Στόχος είναι και οι γονείς/κηδεμόνες σε μία παράσταση ή αποκλειστικός δέκτης είναι ο ανήλικος;
–Μου αρέσει πάρα πολύ το σλόγκαν που ο ASSITEJ International χρησιμοποιεί τα τελευταία χρόνια για την Παγκόσμια Ημέρα Θέατρου για Παιδιά: «Πάρε ένα παιδί στο θέατρο». Το θεωρώ εξαιρετικά ενδιαφέρον, μιας και αποτυπώνει άψογα τη θεατρική εμπειρία ως μια δράση στην οποία ο γονέας συνοδεύει το παιδί και κατ’ επέκταση το παιδί συνοδεύει τον γονέα. Δεν είμαι ενάντια στη λογική του να υπάρχουν στοιχεία σε μια παράσταση που να κλείνουν το μάτι στον γονέα, θεωρώ όμως ότι δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι το παιδί είναι ο βασικός μας αποδέχτης. Ήμουν πρόσφατα στην Πράγα, όπου παρακολούθησα ένα φεστιβάλ που απευθυνόταν αποκλειστικά στις βρεφικές ηλικίες. Ήταν υπέροχο να βλέπεις τους γονείς, παρακολουθώντας και οι ίδιοι την παράσταση, να απολαμβάνουν ταυτόχρονα τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά τους απολάμβαναν την παράσταση. Σε σχέση με τις μεγαλύτερες ηλικίες, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τα σημερινά παιδιά ζουν σε έναν κόσμο πολύ διαφορετικό από τον κόσμο στον οποίο μεγαλώσαμε εμείς. Οι γονείς λοιπόν –και είναι λογικό– δεν έχουν λάβει την εκπαίδευση που χρειάζεται για να μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλές χώρες της Ευρώπης δημιουργούνται πια οι λεγόμενες «σχολές γονέων». Θεωρώ ότι ο πολιτισμός μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο σε αυτή τη διαδικασία της εκπαίδευσης των γονέων.
