Του Απόστολου Κουρουπάκη
Τη γιορτή των πνευστών για ακόμη μία χρονιά διοργανώνει το Windcraft Music Fest 9, στα Κατύδατα της Σολέας, το Σαββατοκύριακο 22 και 23 Ιουλίου, με ένα πλούσιο πρόγραμμα. Στις δύο σκηνές του φεστιβάλ, στο Περβόλι και στο Χάνι οι φίλοι της μουσικής θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν πνευστά σε πολλά διαφορετικά μουσικά στυλ. Στην «Κ» μίλησε ο Χρίστος Γερολατσίτης από το κυπριακό συγκρότημα Sonica, η Χριστίνα Πολυκάρπου και ο Βασίλης Βασιλείου για το Gaba Project και το τρίο People of the Wind.
SONICA FEAT. TOMS RUDZINSKIS
Οι Sonica συμπράττουν με τον σαξοφωνίστα Toms Rudzinskis, για να παρουσιάσουν για πρώτη φορά ένα νέο ρεπερτόριο, καθώς και μερικά κομμάτια από το άλμπουμ τους
Για τους Sonica τα στοιχεία του αυτοσχεδιασμού, της φόρμας και της αρμονίας είναι αυτά που παραπέμπουν σε τζαζ και ο ήχος, ο ρυθμός και οι λούπες σε ηλεκτρονική μουσική.
–Οι Sonica τι φιλοδοξούν να φέρουν στη μουσική σκηνή του τόπου;
–Οι Sonica φιλοδοξούν να φέρουν μια λιγότερο γνωστή εκδοχή της τζαζ/αυτοσχεδιαστικής μουσικής στην κυπριακή σκηνή. Έναν τρόπο παιξίματος όπου η δημιουργία ηχητικού χώρου είναι βασικό συστατικό στη μουσική τους. Τα μέλη της μπάντας στοχεύουν σε έναν ιδιαίτερο τρόπο προσέγγισης αυτοσχεδιασμού μέσω των συνθέσεων. Επιδιώκουν συνεργασίες με μουσικούς από την Κύπρο αλλά και το εξωτερικό, οι οποίοι μπάζουν το δικό τους στοιχείο στον ήχο αυτό. Ο Toms Rudzinskis είναι ένας από τους καλεσμένους του σχήματος με τον οποίο θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά μαζί στη σκηνή του Windcraft Music Fest στις 23 Ιουλίου.
–Σύγχρονη τζαζ και ζωντανή ηλεκτρονική μουσική, παντρεύονται εύκολα;
–Το πάντρεμα της σύγχρονης τζαζ με τη ζωντανή ηλεκτρονική μουσική σίγουρα δεν είναι απλή υπόθεση και εύκολα μπορεί να χαθεί η ισορροπία. Χρειάζεται πιστεύω τουλάχιστον ένα στοιχείο και από τις δύο πλευρές που να είναι αρκετά εμφανές ούτως ώστε να συνυπάρξουν τα δύο αλλά και να αγγίξουν τον ακροατή. Για τους Sonica τα στοιχεία του αυτοσχεδιασμού, της φόρμας και της αρμονίας είναι αυτά που παραπέμπουν σε τζαζ (όχι κατ’ ανάγκη σαν στυλ αλλά σαν συμπεριφορά) και ο ήχος, ο ρυθμός και οι λούπες σε ηλεκτρονική μουσική.
–Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι Sonica κινούνται σε πειραματικούς ήχους ή έχουμε να κάνουμε απλώς με ελευθερία στη μουσική;
–Δεν νομίζω πως οι Sonica κινούνται σε πειραματικούς ήχους. Έστω και αν υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες ανοιχτές στιγμές πειραματισμού στη μουσική, στην τελική όλα διαμορφώνουν έναν βασικό χαρακτήρα και έχουν τη θέση τους στη σύνθεση των κομματιών. Φυσικά αυτό είναι υποκειμενικό αφού ο καθένας/καθεμιά ανάλογα με τα προσωπικά του/της ακούσματα, καθορίζει τη μουσική ελεύθερα όπως την εκλαμβάνει. Γι’ αυτό πολλές φορές οι ταμπέλες στη αυθεντική μουσική ίσως να μπερδεύουν αντί να κατατοπίζουν.
GABA PROJECT FEAT. ACHILLEAS TIGAS
Ο Βασίλης Βασιλείου και η Χριστίνα Πολυκάρπου στο Windcraft Music Fest θα μοιραστούν τη σκηνή με τον Αχιλλέα Τίγκα στα παραδοσιακά πνευστά και τον Νικόλα Τρύφωνος στο κοντραμπάσο.
Μέσα από τη μουσική μας, αλλά και το κομμάτι του αυτοσχεδιασμού, προσπαθούμε να βλέπουμε πρώτα αν έχουμε κάτι να πούμε και τι είναι αυτό, μια πολύ ενδιαφέρουσα εξερεύνηση για εμάς.
–Χριστίνα και Βασίλη, Gaba Project με έμφαση στον αυτοσχεδιασμό… πόσο βαθιά γνώση της μουσικής χρειάζεται για να έχουμε τον ήχο που προχωράει παραπέρα από τον πειραματισμό;
–Η μουσική είναι ένας ζωντανός οργανισμός, που εξελίσσεται συνέχεια. Για αυτό και η γνώση της είναι κάτι που δεν σταματά ποτέ για τους μουσικούς. Ο καθένας αποκτά, βέβαια, με το πέρασμα του χρόνου, περισσότερη κατανόηση και γνώσεις για το είδος μουσικής που ασχολείται αποκλειστικά ή περισσότερο από άλλα είδη, αλλά και πάλι ο δρόμος είναι ατελείωτος. Εμείς μέσα από τη μουσική μας αλλά και το κομμάτι του αυτοσχεδιασμού, που καταλαμβάνει μεγάλο μέρος της, προσπαθούμε να βλέπουμε πρώτα αν έχουμε κάτι να πούμε και τι είναι αυτό, μια πολύ ενδιαφέρουσα εξερεύνηση για εμάς. Προσπαθούμε την ώρα που παίζουμε να απομακρυνόμαστε από τη γνώση ως ακαδημαϊκή έννοια και να αφήνουμε το συναίσθημα, σημαντικότατο στοιχείο, να μας οδηγεί. Γι’ αυτό και οι αυτοσχεδιασμοί κάθε φορά είναι διαφορετικοί. Η γνώση είναι πολύ σημαντική και χωρίς αυτήν δεν έχεις βάσεις, αλλά χωρίς το φίλτρο της αντίληψης του κάθε μουσικού, δεν δημιουργείς το δικό σου ξεχωριστό χαρακτήρα και το αποτέλεσμα δεν αποκτά οντότητα με ουσία για επικοινωνία με τον ακροατή.
–Ερμηνεύετε και διασκευές παραδοσιακών μουσικών της Ανατολικής Μεσογείου, με μία εντελώς φρέσκια διάθεση… τι αλλάζει σε αυτές τις διασκευές;
–Κατ’ αρχήν αλλάζει κάτι πολύ βασικό, το ηχόχρωμα, εξαιτίας των οργάνων. Το handpan και η λύρα είναι ένας ασυνήθιστος συνδυασμός που δεν είδαμε να έχει προηγούμενο. Και μέσα από αυτά τα όργανα και το ρεπερτόριο που διασκευάζουμε (εκτός από τις δικές μας συνθέσεις), πειραματιζόμαστε, αναζητώντας την καλή αισθητική και τον δικό μας χαρακτήρα, χωρίς να έχουμε καμία πρόθεση να αναπαράγουμε τις παραδόσεις από τις οποίες έρχονται αυτά τα κομμάτια. Και να το θέλαμε αυτό δεν θα ήταν δυνατόν να γίνει πιστά, αφού δεν ανήκουμε σε αυτές. Τα μουσικά μας ακούσματα και οι ήχοι με τους οποίους μεγαλώσαμε βρίσκουν χώρο να εκφραστούν σε ρεπερτόριο πιο κοντινό, όπως κάποιων παραδόσεων του γεωγραφικού χώρου στον οποίο ζούμε. Παρ’ όλο τον περιορισμό των δύο οργάνων, τόσο σε κουρδίσματα όσο και εκτάσεις, βρίσκουμε τρόπο να ερμηνεύσουμε τέτοιο ρεπερτόριο, μέσα από τα δικά μας φίλτρα. Αλλάζουν πολλές φορές και βασικά στοιχεία, όπως το μέτρο (time signature), το tempo και η αρμονία.
–Τα τελευταία χρόνια παρατηρούμε ότι υπάρχει η ανάγκη αν θες για μία επαναπροσέγγιση της μουσικής παράδοσης… Πόσο εύκολα μπορούν να συνυπάρξουν σύγχρονος ήχος και παραδοσιακοί δρόμοι;
–Για εμάς, τα τοπικά μουσικά ιδιώματα, οι μουσικές παραδόσεις όπως συνηθίζεται να ονομάζονται, δεν είναι κάτι που προέρχεται από το μακρινό παρελθόν, ούτε κάτι μουσειακό που πρέπει μόνο να το μαθαίνουμε και να το αναπαράγουμε. Οι μουσικές αυτές ήταν πάντα συνδεδεμένες με τη ζωή των ανθρώπων κάθε εποχής, και μέρος της έκφρασής τους. Έτσι και σήμερα, που έχουμε την τύχη να έχουν φτάσει σε εμάς, το μόνο σίγουρο είναι ότι παίζονται και ακούγονται διαφορετικά από οποιαδήποτε άλλη χρονική περίοδο του παρελθόντος. Το περιβάλλον, αλλά και οι ίδιοι οι άνθρωποι σήμερα έχουν αλλάξει τόσο πολύ σε σχέση με ό,τι έχει προϋπάρξει. Έτσι και στη μουσική, το ίδιο συμβαίνει. Εμείς έχουμε στα αφτιά και στα χέρια μας έναν όγκο μουσικού έργου, και ο τρόπος που θα το προσεγγίσουμε θα έχει αναπόφευκτα αυτά που φέρουμε και εμείς ως άνθρωποι αυτής της εποχής. Από ακούσματα, άμεση πρόσβαση στην τεχνολογία, στον κόσμο κοκ. Η μουσική αυτή έφτασε σε εμάς, και είναι κομμάτι της ταυτότητάς μας και κάτι που σε εμάς τους δύο μιλά άμεσα και μας κάνει να θέλουμε να φλερτάρουμε μαζί της. Και για αυτό τον λόγο επιλέγουμε να παίζουμε τέτοιο ρεπερτόριο, αναπόφευκτα με τον δικό μας τρόπο και τα μέσα που έχουμε, που όπως εξηγήσαμε, είναι ό,τι πιο φυσιολογικό. Με άλλα λόγια, είναι σαν να διηγούμαστε ιστορίες που έφτασαν σε εμάς αφού πέρασαν από εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, άλλα στόματα. Αν και οι λεπτομέρειες και ο τρόπος που θα πει καθένας την ιστορία αλλάζουν, η ουσία της παραμένει εκεί, και αυτό είναι ο συνδετικός κρίκος που την περνά από γενιά σε γενιά, από τη μια εποχή στην άλλη. Με τα όργανα στα χέρια μας, τη λύρα που είναι κάποιων εκατοντάδων χρόνων και το handpan μόλις είκοσι τριών, προσπαθούμε να αξιοποιούμε τις γνώσεις μας και τα μέσα της σύγχρονης εποχής, με σκοπό να μη χάνουμε την ουσία της κάθε παράδοσης. Και αυτό είναι κάτι που απαιτεί χρόνο, δοκιμές, φαντασία και αγάπη. Μέσα από αυτή τη διαδρομή ανακαλύπτουμε και εμείς τον ήχο μας.
PEOPLE OF THE WIND FEAT. YIANNIS DIONYSIOU
Το τρίο People of the Wind εμπνέεται από τις εκστατικές παραδόσεις του ζουρνά που συναντιούνται από τη Δυτική Αφρική μέχρι την Άπω Ανατολή. Στην παράσταση θα συμμετέχει ο ερμηνευτής Γιάννης Διονυσίου.
Ζουρνάς και νταούλι είναι μια ζυγιά που ελκύει πολλούς και ετερόκλητους ανθρώπους στο να ταξιδέψουν πολλά χιλιόμετρα ώστε να βρεθούν σ’ ένα τέτοιο μουσικό συναπάντημα.
–Από τη Δύση και από την Ανατολή βρεθήκατε να περπατάτε σε ίδια μουσικά μονοπάτια. Πως έγινε η συνάντηση των People of the wind;
–Συναντηθήκαμε και οι τρεις για πρώτη φορά την άνοιξη του 2016 στη Θεσσαλονίκη. Ο James υπήρξε ο συνδετικός μας κρίκος. James και Fausto γνωρίζονταν ήδη από τα φοιτητικά τους χρόνια στη Βοστώνη και το Βερολίνο. Η συνάντηση συνέπεσε με την περίοδο που και οι δύο ξεκίνησαν να εξερευνούν το μυστηριακό κόσμο της Modal Music. Λίγα χρόνια αργότερα ο James βρέθηκε στην Θεσσαλονίκη. Σε αυτή τη φιλόξενη, από μουσικής άποψης πόλη, συνάντησε τον Αλέξανδρο συμπράττοντας μαζί του σε διάφορες δημιουργικές μουσικές περιστάσεις. Από το 2016 και έπειτα το σχήμα μας έχει ταξιδέψει σε πάνω από πέντε χώρες παίζοντας χορούς και τραγούδια από τις μουσικές παραδόσεις του ζουρνά.
–Σαξόφωνο και εκστατικές μουσικές που συναντιούνται; Είναι ο ζουρνάς μια οικουμενική μουσική συνθήκη, την οποία θέλετε να εξερευνήσετε;
–Στον περισσότερο κόσμο το σαξόφωνο και η jazz είναι ιδέες αυτόματα συνδεδεμένες. Η αφροαμερικανική μουσική άφησε μια τεράστια κληρονομιά στη μουσική χαρτογράφηση του σαξοφώνου. Από την άλλη πλευρά οι ιστορικές μπάντες του στρατού, ένα αιώνα πριν, έκαναν ευρεία χρήση ξύλινων και χάλκινων πνευστών με αποτέλεσμα όργανα όπως το κλαρίνο, το σαξόφωνο, η τρομπέτα και το τρομπόνι να ενταχθούν στην μουσική γεωγραφία όλης της βαλκανικής χερσονήσου. Παράλληλα ο ήχος του σαξοφώνου είναι πολύ κοντά στον ήχο του ζουρνά, όργανο οξύφωνο που παίζεται ευρέως από τη δυτική βόρεια Αφρική και τα Βαλκάνια ώς την Ινδία. Ζουρνάς και νταούλι είναι μια ζυγιά που ελκύει πολλούς και ετερόκλητους ανθρώπους στο να ταξιδέψουν πολλά χιλιόμετρα ώστε να βρεθούν σ’ ένα τέτοιο μουσικό συναπάντημα. Φωτιές σε πλατείες, κυκλικοί και αντικρυστοί χοροί σε κωμοπόλεις, οινοποσία, κρεατοφαγία, ξέφρενος χορός και έκσταση είναι οι πιο έντονες μνήμες που έχουμε, όταν ακούμε ζουρνάδες και νταούλια. Αυτή η συνθήκη είναι πολύ σημαντική για εμάς και την έχουμε σαν μια πολύ δυνατή αναφορά όταν συναντιόμαστε, είτε πρόκειται να παίξουμε, είτε να κάνουμε πρόβα, είτε να διδάξουμε.
–Με τη σύμπραξη δυτικών και παραδοσιακών οργάνων έχετε δημιουργήσει έναν νέο ήχο. Που θα μπορούσαμε να τον κατατάξουνε μουσικά;
–Με έναν τρόπο οι άνθρωποι της νοτιοανατολικής Μεσογείου, είτε πρόκειται για ομάδες, είτε για κοινότητες και μικρές κοινωνίες μπορούν να χαρακτηριστούν από κάποιες κοινές μουσικές συνήθειες. Ετήσια δρώμενα, γιορτές, πανηγύρια, γάμοι είναι μια ζωντανή συνθήκη που τοποθετεί τη μουσική και το χορό σε αρκετά ψηλό βαθμό κοινής έκφρασης, κοινού ζωντανού χρόνου με στιγμές χαλάρωσης, ξενοιασιάς, ψυχαγωγίας και διασκέδασης. Υπό αυτή τη συνθήκη, ως People of the Wind νιώθουμε ότι είμαστε κομμάτι της παράδοσης και ότι παίζουμε παραδοσιακή μουσική. Κατά μια άλλη έννοια μας ενδιαφέρει πολύ να παρουσιάζουμε τη μουσική μας σε φεστιβάλ και συναυλιακούς χώρους που ίσως το κοινό να μη μας γνωρίζει, ή μας έχει ακούσει ξανά, ή που η συνθήκη να είναι για όλους καινούργια. Αυτή η σχεδόν πάντα πρωτόγνωρη εμπειρία μας κάνει να νιώθουμε ότι η μουσική εκτός από τοπικό ιδίωμα είναι και μια παγκόσμια γλώσσα που μεταφέρει μηνύματα που ούτε εμείς μπορούμε να διανοηθούμε. Από κοινού, λοιπόν, μουσικοί και ακροατήριο περνούμε τη λεπτή διαχωριστική γραμμή των τοπικών εθιμοτυπιών για να αγγίξουμε το άγνωστο. Υπό αυτό το πρίσμα ανήκουμε στην ευρύτερη αγκαλιά της world music.
–Μπορούμε να σκιαγραφήσουμε τι σημαίνει μουσική καινοτομία και πως αυτή επιτυγχάνεται;
–Μουσική καινοτομία μπορεί να είναι πολλά πράματα ανάλογα από ποια μεριά βλέπεις τη μουσική. Η συνάντησή μας δεν είχε αυτοσκοπό την καινοτομία. Μας ένωσε η κοινή αγάπη για κάποια τραγούδια και χορούς που προέρχονται από χορευτικές και μυστηριακές ζουρνατζίδικες μουσικές. Η μελέτη αυτών των μουσικών μάς ώθησε στο να παίξουμε σε ένα κοινό πρόγραμμα κομμάτια που ποτέ δεν είχαν παρουσιαστεί μαζί. Κοινό χαλί σε αυτό το εγχείρημα είναι το ρυθμικό και τροπικό (modal) υπόβαθρο που κάνει αυτές τις μουσικές να λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία. Από την άλλη, ο σεβασμός στον ήχο που μελετούμε και αποδίδουμε σε σχέση με τους πρακτικούς περιορισμούς των οργάνων μάς έχει κατευθύνει σε δρόμους μελέτης τεχνικής που δεν θα κάναμε σε άλλη περίπτωση. Αυτό εκφράζεται και στον ήχο μας που για όλους τους παραπάνω λόγους μπορεί κανείς να τον θεωρήσει καινοτόμο.
–Ποιες είναι οι προσδοκίες σας από το artistic residency στο οποίο θα φιλοξενηθείτε στο πλαίσιο του wind craft music fest 9;
–Μια από τις προϋποθέσεις που κρατά αυτό το σχήμα ζωντανό είναι ο τρόπος με τον οποίο ο αυτοσχεδιασμός γίνεται εργαλείο ηχητικής επικοινωνίας. Το πλαίσιο του «windcraft music fest 9» κατοπτρίζει αυτή τη συνθήκη στον βαθμό που εμείς ως People of the Wind σε αλληλεπίδραση με άλλους δημιουργικούς επαγγελματίες, καλλιτέχνες και παραγωγούς θα δώσουμε χώρο στην έρευνα μέσα από τη μουσική πρακτική, αποφεύγοντας τα στερεότυπα μέσα από το εργαλείο τού αυτοσχεδιασμού. Αυτή η προσδοκία μας γεμίζει με δημιουργική αγωνία για την επικείμενη συνάντηση.
Πληροφορίες
Windcraft Music Fest 9, 22-23 Ιουλίου, Κατύδατα Σολέας | www.windcraftmusicfest.com | Επικοινωνία: +357 22 377748, info@windcraftmusic.com
