Του Απόστολου Κουρουπάκη
Ο μουσικός Γιώργος Λέρνης, διευθύνων σύμβουλος του προγράμματος «Ελληνική Ορχήστρα Νέας Αγγλίας», ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα ελληνικής παραδοσιακής μουσικής στη Βοστώνη, μιλάει στην «Κ» για το πρόγραμμα, αλλά και για τη διδασκαλία των μουσικών παραδόσεων της Ελλάδας, της Κύπρου και της Μέσης Ανατολής στις ΗΠΑ, μέσω του προγράμματος. Ο κ. Λέρνης αναφέρει πως δεν υπάρχει άλλο πρόγραμμα αυτού του είδους στις Ηνωμένες Πολιτείες που να προσφέρει την ευκαιρία σε δυτικούς σπουδαστές να μάθουν τις μουσικές παραδόσεις της Ελλάδας, της Κύπρου και της Μέσης Ανατολής σε βάθος. Σημειώνει επίσης πως η Ελληνική Ορχήστρα της Νέας Αγγλίας είναι ένα πρόγραμμα ανοικτό στη διαφορετικότητα και είναι δίκαιο με την έννοια ότι τα μέλη μας είναι άντρες και γυναίκες, Αμερικανοί, Ελληνοαμερικανοί και νέοι από διαφορετικές χώρες και κουλτούρες στους οποίους προσφέρονται ίσες ευκαιρίες.
–Τι έρχεται να φέρει η «Ελληνική Ορχήστρα Νέας Αγγλίας»; Ποια ανάγκη τη δημιούργησε;
–Η «Ελληνική Ορχήστρα Νέας Αγγλίας» είναι ένα νέο μουσικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα με έδρα το Μπρούκλιν της Μασαχουσέτης. Το πρόγραμμα δημιουργήθηκε από δύο μουσικούς, οι οποίοι ήταν υποψήφιοι για βραβείο Grammy. Η Ορχήστρα δίνει μια σπάνια ευκαιρία σε ταλαντούχους νέους μουσικούς, Ελληνοαμερικανούς και Αμερικανούς, από διάφορα ακαδημαϊκά ιδρύματα να μελετήσουν συστηματικά τις μουσικές παραδόσεις της Ελλάδας, της Κύπρου και της Μέσης Ανατολής. Επιπροσθέτως όλοι οι σπουδαστές μας έχουν την μοναδική ευκαιρία να μάθουν από καταξιωμένους επισκέπτες καλλιτέχνες από την Ελλάδα αλλά και να συμμετέχουν, να παίξουν μαζί τους σε καλά οργανωμένα κονσέρτα και παραστάσεις στην περιοχή της Νέας Αγγλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών. Είναι χρήσιμο να αναφερθεί ότι το πρόγραμμα αυτό, το οποίο προωθεί και διδάσκει τις μουσικές παραδόσεις της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, είναι το πρώτο του είδους του στις Ηνωμένες Πολιτείες
–Υπάρχει ενδιαφέρον για την ελληνική παραδοσιακή μουσική τέτοιο που να μπορεί να στηρίξει παρόμοια προγράμματα;
–Είμαι ευτυχής να σας αναφέρω ότι κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης των ακροάσεων υπήρξε ένας καταπληκτικός αριθμός αιτήσεων από ενδιαφερόμενους να συμμετάσχουν στη νέα μας Ορχήστρα. Αλλά δυστυχώς οι θέσεις είναι περιορισμένες και δεχτήκαμε μόνο 13 μέλη για την πρώτη ακαδημαϊκή χρονιά του νέου μας προγράμματος. Είναι χρήσιμο επίσης να αναφέρω ότι η Ελληνική Ορχήστρα της Νέας Αγγλίας είναι ένα πρόγραμμα ανοικτό στη διαφορετικότητα και είναι δίκαιο με την έννοια ότι τα μέλη μας είναι άντρες και γυναίκες, Αμερικανοί, Ελληνοαμερικανοί και νέοι από διαφορετικές χώρες και κουλτούρες στους οποίους προσφέρονται ίσες ευκαιρίες.
–Γιατί μιλάμε για ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα;
–Είναι αυτονόητο. Δεν υπάρχει άλλο πρόγραμμα αυτού του είδους στις Ηνωμένες Πολιτείες που να προσφέρει την ευκαιρία σε δυτικούς σπουδαστές να μάθουν τις μουσικές παραδόσεις της Ελλάδας, της Κύπρου και της Μέσης Ανατολής σε βάθος. Από τη στιγμή που εγώ και ο Βασίλης Κώστα είχαμε την ευκαιρία να μελετήσουμε την παραδοσιακή μουσική αφού μεγαλώσαμε στην Κύπρο και την Ελλάδα όπως επίσης και τα ακούσματα μας και οι διάφοροι μικροτονικοί τρόποι που κάνουν τη μουσική μας μοναδική, ε λοιπόν αυτό είναι ένα σπάνιο αγαθό στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το κλειδί για την επιτυχία ενός ταλαντούχου μουσικού είναι να έχει πίσω του έναν καλό δάσκαλο και μέντορα. Ως ένας κύπριος μουσικός εγκατεστημένος στις Ηνωμένες Πολιτείες είμαι περήφανος να βλέπω τους σπουδαστές μου να μαθαίνουν νέα όργανα και να αναπτύσσουν τη δική τους προσωπικότητα.
–Γιατί αφορά ακόμη η παραδοσιακή μουσική γενικά, αλλά και ειδικά στις ΗΠΑ;
–Η παραδοσιακή μουσική είναι μέρος της ταυτότητας του ατόμου. Είναι αυτό που εμάς τους καλλιτέχνες μας κάνει ξεχωριστούς. Εάν την αγνοήσουμε θυσιάζουμε τη δια-μουσικότητα. Όταν οι Αφρικανοί μεταφέρθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και έφεραν μαζί τους την παραδοσιακή τους μουσική και την ανάμιξαν με τη δυτική κλασική μουσική, τότε τα πρώτα ίχνη της τζαζ είχαν γεννηθεί. Ως ένας καλλιτέχνης που προτάθηκε δύο φορές για το βραβείο Grammy στον οποίο αρέσει να ενσωματώνει τις μεσανατολικές και ανατολικο-μεσογειακές ρίζες του στις συνθέσεις του και ο οποίος παίζει και διδάσκει, οφείλω ένα πολύ μεγάλο μέρος της επιτυχίας μου σε αυτή τη δια-μουσικότητα, η οποία μου δίνει την ταυτότητά μου.
–Υποθέτω πως στην παροικία παίρνει άλλη μορφή αυτό το είδος μουσικής; Γίνεται περισσότερο μέρος της νοσταλγίας;
–Όπως ανέφερα η παραδοσιακή μουσική είναι μέρος της ταυτότητας του ατόμου. Αρκετοί βρίσκουν καταφύγιο στην μουσική, ειδικά οι μετανάστες που μετακινήθηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες για να φτιάξουν τη ζωή τους. Την ίδια στιγμή άλλοι βρίσκουν έμπνευση και δημιουργικούς τρόπους ώστε να ενσωματώνουν αυτές τις παραδόσεις στην καθημερινή ζωή τους στο εξωτερικό για να δυναμώνουν τις δυνατότητές τους.
–Επηρεάζεται από το εκεί περιβάλλον ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζεται η παραδοσιακή μουσική;
–Πιστεύω πως οι μουσικές της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής εκτιμώνται πολύ περισσότερο στις Ηνωμένες Πολιτείες παρά στον τόπο τους. Η Βοστώνη και η Νέα Υόρκη είναι τα κέντρα μερικών από τα καλύτερα ακαδημαϊκά ιδρύματα στον κόσμο, π.χ. το Berklee College of Music και το Harvard μεταξύ άλλων. Όντας μέρος αυτής της φιλομαθούς και ερευνητικής κοινότητας σάς λέω ότι υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον για περισσότερη γνώση της παραδοσιακής μας μουσικής, ειδικότερα των μικροτονικών τρόπων που χρησιμοποιούμε στο ρεπερτόριό μας, τους διάφορους ρυθμούς κύκλους και τα όργανα.
–Οι κυπριακές μουσικές καταβολές με ποιον τρόπο επηρέασαν τον τρόπο που βλέπετε τη μουσική;
–Βρίσκω την κυπριακή μουσική αληθινά φανταστική. Εξαιτίας της ιστορίας και του γεγονότος ότι το νησί μας υπήρξε κάτω από τον έλεγχο τόσων πολλών αυτοκρατοριών, η μουσική μας αντανακλά πολυπολιτισμικές επιρροές όπως της κλασικής αρχαιότητας, της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και οθωμανικές παραδόσεις. Το ίδιο ισχύει και τα όργανα που χρησιμοποιήθηκαν για να εκτελέσουν αυτή τη μουσική: Λάφτα (μικροτονικός τύπος λαούτου), βιολί, φωνητικά και κρουστά (τουμπελέκι και ντέφι). Έχοντας αναφέρει τα πιο πάνω, βεβαίως ως συνθέτης ενεργός μουσικός στη σκηνή, βρίσκω συστηματικά έμπνευση από την πλούσια μουσική παράδοση της Κύπρου. Ένα καλό παράδειγμα αυτού που λέω είναι το τελευταίο άλμπουμ μου με τίτλο «Μεταξύ δύο κόσμων» στο οποίο συμμετέχει ο θρυλικός μπασίστας Τζον Πατιτούτσι. Σε αυτό το δίσκο αναδεικνύω τον δυισμό μου ως ενός μουσικού που επηρεάστηκε εξίσου από δύο μουσικές κουλτούρες και παραδόσεις. Την τζαζ και τη μουσική της Ανατολικής Μεσογείου.
