Kathimerini.gr
Της Μάρως Βασιλειάδου
«Ο Γιώργος Λαζόγκας “έφυγε” κι αυτό σημαίνει ότι χάσαμε έναν άξιο καλλιτέχνη, με σημαντικό έργο, με αντίληψη της εγχώριας και της διεθνούς καλλιτεχνικής σκηνής, έναν δημιουργό που επικοινωνούσε με την ευρωπαϊκή εικαστική κοινότητα και ταυτόχρονα άρθρωνε κριτικό λόγο για τα δικά μας καλλιτεχνικά πράγματα. Ομως για μένα η απώλειά του σημαίνει αυτή τη στιγμή τον αποχωρισμό ενός φίλου», λέει στην «Κ» ο γλύπτης Κώστας Βαρώτσος, τον οποίο αναζητήσαμε λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της εκδημίας του 77χρονου εικαστικού, ο οποίος απεβίωσε χθες έπειτα από πολύχρονη ασθένεια.
«Ο Γιώργος ήταν ένας γλυκός άνθρωπος, με χιούμορ και πνεύμα. Πάντα τού έλεγα ότι τον ζήλευα για την ευχέρειά του στο σχέδιο. Μαζί του χάθηκε κι ένα κομμάτι της δικής μου ζωής», συνεχίζει ο κ. Βαρώτσος. «Θα τον θυμάμαι για τις συζητήσεις μας που ξεκίνησαν τη δεκαετία του 1980, τότε που αναζητούσαμε τις δυνατότητες για να φύγουμε στο εξωτερικό. Αυτό δεν ήταν διόλου εύκολο τότε για τους Ελληνες καλλιτέχνες. Εκείνη την εποχή ξεκινήσαμε και οι δυο μας να παρουσιάζουμε τη δουλειά μας στην Ελλάδα και ύστερα στο εξωτερικό. Ο ένας παρακολουθούσε την πορεία του άλλου, κι ανάμεσά μας υπήρχε ένας συνεχής διάλογος. Ο Γιώργος διέθετε γνώσεις και πολιτισμική συνείδηση, διατύπωνε δημόσιο λόγο. Ηταν παρών στον πραγματικό χώρο και χρόνο αυτής της χώρας, είχε άποψη, κι ετούτο κάποιες φορές του καταλογιζόταν».
Η είδηση του θανάτου του Γιώργου Λαζόγκα, ενός από τους πιο δημιουργικούς και αναγνωρισμένους εικαστικούς της γενιάς των εννοιολογικών της δεκαετίας του 1970 και ομότιμου καθηγητή της ΑΣΚΤ, δεν αιφνιδίασε όσους βρίσκονταν κοντά του. Τα τελευταία εννέα χρόνια η υγεία του ήταν εξαιρετικά βεβαρημένη και βίωνε βαριά αναπηρία. Αυτό δεν μειώνει τη θλίψη του πένθους για όλους μας, και ιδίως για τους οικείους και την οικογένειά του.
Χρόνος και φθορά
Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε μόλις πριν από δύο μήνες, ο ίδιος ήταν πολύ χαρούμενος με την επικείμενη, τότε, θεματική έκθεσή του «The Past is Now. Μύθοι και αρχαιότητα» στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Στις τρεις αίθουσες των περιοδικών εκθέσεων, επιλεγμένα εκθέματα από την αρχαϊκή και ελληνιστική περίοδο για πρώτη φορά συνυπάρχουν με 30 έργα μεγάλων διαστάσεων και 20 σχέδια ενός σύγχρονου Ελληνα ζωγράφου.
Τον είχαμε ρωτήσει για τους σταθμούς της καλλιτεχνικής πορείας του. «Οι σταθμοί στη ζωή και την πορεία μου είναι όπως οι κινητές εορτές», είχε πει τότε. «Συνήθως επανέρχομαι ξανά και ξανά σε γεγονότα και καταστάσεις. Δεν υπάρχουν σταθμοί λοιπόν, αλλά μια διαρκής ροή. Στο έργο μου με απασχόλησε πολύ ο χρόνος, και το θέμα της φθοράς ενταγμένο στην ενότητα “χρόνος-χώρος-ύλη”. Ενα έργο αναθεωρείται, είτε ως επανάληψη είτε ως διαφοροποίηση, μέσω της γέννησης του επόμενου, ενώ η διαδρομή ολοκλήρωσης παραμένει αμφίδρομη ή και αντίστροφη, αντανακλώντας την κλονισμένη τάξη ενός κόσμου που επαναδιαπραγματεύεται τον εαυτό του».
Από τη σειρά «Θραύσμα», κολάζ.
«Επιθυμία μου είναι να προσεγγίσω την απρόσιτη τελειότητα του ελάχιστου»
Γεννημένος το 1945 στη Λάρισα, σπούδασε αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι, στη Σχολή Καλών Τεχνών. Συνεργάστηκε με τον Aλέξανδρο Ιόλα σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στο Παρίσι και στην Αθήνα. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στην Μπιενάλε του Παρισιού, του Σάο Πάολο, της Λισσαβώνας, της Σεούλ, της Χιροσίμα και αλλού. Πραγματοποίησε πάνω από 50 ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε πολλές ομαδικές εκθέσεις ή διεθνείς διοργανώσεις. Αρχισε να ζωγραφίζει και να εκθέτει με εντατικό ρυθμό πριν τελειώσει τις σπουδές του στην αρχιτεκτονική. Ως νέος ζωγράφος ανδρώθηκε μέσα στο σύγχρονο κλίμα της ζωγραφικής στη Θεσσαλονίκη. Συνεργάστηκε με τον Νίκο Σαχίνη, στο Παρίσι με τον Νίκο Κεσσανλή, τη Χρύσα Ρωμανού, τον γλύπτη Τάκη.
Σύντομα διαμόρφωσε το προσωπικό του ύφος. Από την πρώτη στιγμή η ζωγραφική του είναι χειρονομιακή και ενστικτώδης, κατέγραψε με άμεσο τρόπο τον κόσμο των συναισθημάτων και τις φιλοσοφικές του αντιλήψεις. Σταθερός άξονας στο έργο του ήταν τα προσωπικά του βιώματα. «Η δουλειά του μιλάει μια σύγχρονη, διεθνή εικαστική γλώσσα, είναι πολλαπλή, με εγκαταστάσεις, βίντεο, χαρακτικά, σχέδια, ζωγραφική και επηρεασμένη από την ελληνική αρχαιότητα με έμφαση στη μυθολογία, στους αρχετυπικούς πολιτισμούς και στην κουλτούρα της Μεσογείου. Στο έργο του το παρελθόν το παρόν και το μέλλον συνυπάρχουν, καθιστώντας το πιο επίκαιρο από ποτέ», σχολιάζει η ιστορικός τέχνης και καθηγήτρια στην ΑΣΚΤ του ΑΠΘ Σάνια Παππά, φίλη του και συνοδοιπόρος σε πολλά καλλιτεχνικά εγχειρήματα, μεταξύ άλλων στην έκδοση του βραχύβιου αλλά ξεχωριστού περιοδικού τέχνης και λόγου «Χνάρι(α)».
«Παλίμψηστο – Ολόκαυστο», 1992.
Ο Γιώργος Λαζόγκας, που όπως λένε οι σύντροφοί του εκείνης της εποχής, μοιράστηκε με άλλους καλλιτέχνες τις συζητήσεις και την ατμόσφαιρα του Παρισιού της δεκαετίας του ’80, τον αναβρασμό, τη ζύμωση των ιδεών, την ουτοπία ότι τα πράγματα μπορεί να αλλάξουν, δεν είναι πια μαζί μας.
«Το τέλος του 20ού αιώνα καθιέρωσε την κακή ζωγραφική και το “άσχημο” ως ισοδύναμο του “ωραίου”, απελευθερώνοντας δυνάμεις και προκαλώντας σύγχυση», είπε στη συνέντευξή μας. «Αυτή είναι η εποχή μας, ένα παλίμψηστο θραυσμάτων αναδρομικής γνώσης, εικόνων, ανθρώπινων στιγμών. Επιθυμία μου είναι να προσεγγίσω την ασκητική και απρόσιτη τελειότητα του ελάχιστου, η οποία εγκαθιστά την έννοια μιας ολότητας που είναι η κάθε παρούσα στιγμή».
Η κηδεία του θα γίνει την Παρασκευή, στις 11 π.μ., στο Α΄ Νεκροταφείο.
Σχέδιο του Γιώργου Λαζόγκα από το 1987.
