Kathimerini.gr
Μάρω Βασιλειάδου
Η πρώτη εκδοχή της ιστορίας έχει ως εξής: ο Σεργκέι Σαντρίν, κάτοικος Μόσχας, αποφάσισε πρόσφατα να επισκεφθεί την περιώνυμη Νέα Πινακοθήκη Τρετιακόφ που δεσπόζει στη ρωσική πρωτεύουσα.
Ο Σεργκέι Σαντρίν ήθελε να παρατηρήσει κυρίως τις αίθουσες της μόνιμης συλλογής: αφηρημένη τέχνη, μυστικισμός και σουρεαλισμός, νέος ρεαλισμός, ποπ αρτ, μινιμαλισμός, σοβιετική ποπ αρτ κ.λπ. Γενικότερα, το παράρτημα της Κρατικής Πινακοθήκης Τρετιακόφ ειδικεύεται στη σοβιετική και ρωσική τέχνη του 20ού και 21ου αιώνα με έργα των Βασίλι Καντίνσκι, Καζιμίρ Μάλεβιτς, Πάβελ Φιλόνοφ, Μαρκ Σαγκάλ κ.ά.
Αλλά η επίσκεψη, αντί να ευχαριστήσει, τάραξε τον Σαντρίν. Σε τέτοιο βαθμό που αισθάνθηκε την ανάγκη να στείλει καταγγελτική επιστολή στο υπουργείο Πολιτισμού της Ρωσίας, αναφέροντας ότι η Νέα Πινακοθήκη Τρετιακόφ δεν ευθυγραμμίζεται με την κρατική πολιτική «για τη διατήρηση και την ενίσχυση των παραδοσιακών ρωσικών πνευματικών και ηθικών αξιών», όπως ορίζεται στο διάταγμα του προέδρου της Ρωσίας της 9ης Νοεμβρίου 2022. Οσο για τις συλλογές του συγκεκριμένου μουσείου, έγραψε ότι παρουσιάζουν έργα τέχνης με «σημάδια καταστροφικής ιδεολογίας».
Η άλλη εκδοχή της ιστορίας είναι ότι πρόκειται για fake news: ότι τίποτε από τα παραπάνω δεν συνέβη. Ισως να μην υπάρχει καν ο Σεργκέι Σαντρίν. Τι ισχύει;
Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας The Moscow Times, ο Σαντρίν ανέφερε στην επιστολή του –η εφημερίδα δήλωσε ότι διαθέτει αντίγραφό της– ότι ένιωσε βαθιά απαισιοδοξία, κενό και απελπισία βλέποντας σύγχρονα έργα τέχνης που απεικονίζουν κηδείες και αλκοολικούς, ενώ παρερμηνεύουν πολιτισμικά σύμβολα. Πιθανώς, κατά την εφημερίδα, ο Σαντρίν αναφερόταν στη σειρά «Ο Μυστικός Δείπνος» της Ρωσίδας καλλιτέχνιδος Νατάλια Νεστέροβα και στο χάλκινο άγαλμα «Pieta» του γλύπτη Αλεξάντερ Μπουργκάνοφ, ο οποίος κατά τον καταγγέλλοντα προτείνει μια «διαβολική ερμηνεία» της βιβλικής ιστορίας.
Υπάλληλος της Πινακοθήκης που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, είπε στους Moscow Times: «Εχουμε να κάνουμε με έναν τυπικό σοβιετικό τρόπο αντιμετώπισης της “απαράδεκτης” τέχνης, με μια επιστολή του λαού, η οποία δημοσιοποιείται».
Δεν θα είχε τόσο ενδιαφέρον η εκδοχή με τον εξοργισμένο Σεργκέι αν, σύμφωνα με αυτή την εκδοχή, το ρωσικό υπουργείο Πολιτισμού δεν φερόταν να έστειλε επιστολή στην Πινακοθήκη ζητώντας να αλλάξει εκθέματα, ώστε να εναρμονιστούν με τις «παραδοσιακές αξίες», δηλαδή τον πατριωτισμό, τα υψηλά ηθικά ιδανικά, την ισχυρή οικογένεια, τη δημιουργική εργασία.
Η επιστολή υποτίθεται ότι φέρει και υπογραφή: αυτή της αναπληρώτριας διευθύντριας του Τμήματος Μουσείων και Εξωτερικών Σχέσεων Νατάλια Τσετσέλ, και εστάλη στη γενική διευθύντρια της Πινακοθήκης, Ζελφίρα Τρεγκούλοβα. Η επιστολή του υπουργείου Πολιτισμού υποτίθεται ότι απαιτεί από τη διευθύντρια να απαντήσει στην καταγγελία του Σαντρίν έως τις 6 Φεβρουαρίου.
Η εκδοχή αυτή, με την αντίδραση του ρωσικού υπουργείου κυρίως, όσο ακραία κι αν φαίνεται σε πολίτες δυτικών δημοκρατιών, ταιριάζει στην πουτινική προπαγάνδα των τελευταίων ετών, που παραπέμπει σε σκοτεινές πρακτικές της Ιστορίας. Ωστόσο, ακόμα μένει να αποδειχθεί αν η συγκεκριμένη υπόθεση ισχύει ή αν είναι fake news, όπως διατείνεται διευθύντρια άλλης κρατικής πινακοθήκης της Μόσχας.
