Του Απόστολου Κουρουπάκη
«Ξέρεις το πάνω καντζιέλλιν, που μπαίννω στην αυλήν με το αυτοκίνητον, ή να σας αννοίξω το καντζιέλλιν του Μουσείου;». Αυτό το μήνυμα έλαβα ως απάντηση από τον χαράκτη Χαμπή, όταν την περασμένη Δευτέρα βρέθηκα με φίλους στην ορεινή Λεμεσό, λόγω της αργίας της 28ης Οκτωβρίου, όταν τον ρώτησα αν βρίσκεται στο Μουσείο και αν είναι διαθέσιμος για μία εκτός προγράμματος επίσκεψη. Η απάντηση ήλθε αμέσως, και αφού ήπιαμε τον καφέ μας στην όμορφη Ανώγυρα, κατευθυνθήκαμε στα Πλατανίσκια, όπου βρίσκεται το Μουσείο Χαρακτικής του Χαμπή, όπου βρήκαμε τελικά την καγκελόπορτα ανοικτή και τον Χαμπή να ξεπροβάλει από την είσοδο του μουσείου για να μας καλωσορίσει. Με τη χαρακτηριστική φιλόξενη διάθεσή του, κατευθυνθήκαμε προς την αυλή του Μουσείου, όπου θα απολαμβάναμε έναν ακόμη μερακλίδικο κυπριακό. Πίνοντας τον καφέ μας, αρχίσαμε να συζητάμε για το Μουσείο, για τη χαρακτική και για άλλες ιστορίες που σχετίζονταν με τα έργα και τις ημέρες του Χαμπή, αλλά και για τις εκθέσεις που αυτή την περίοδο παρουσιάζονται στα Πλατανίσκια, καθώς και για την επικείμενη έκθεσή του στην Αθήνα, με τίτλο «Η χαρακτική υφή της μνημονικής εμπειρίας» την οποία διοργανώνει το Κέντρο Χαρακτικής Αθηνών - Pandolfini και Σιατερλή Α.Μ.Κ.Ε., η οποία ανοίγει την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου και θα διαρκέσει έως τις 7 Δεκεμβρίου. Η έκθεση αποτελεί φόρο τιμής στο έργο του Χαμπή, αλλά και στη μακρά φιλία και τη δημιουργική παράλληλη συμπόρευση με το Κέντρο Χαρακτικής Αθηνών και τους ιδρυτές του Pino Pandolfini και Δήμητρα Σιατερλή από το 1990 μέχρι σήμερα.
Στο Μουσείο Χαρακτικής του Χαμπή αυτό το διάστημα παρουσιάζονται ταυτόχρονα τρεις εκθέσεις, η έκθεση «Κύπρος 1974», η έκθεση «Έλληνες και Κύπριοι χαράκτες στη Γαλλία, 1920 – 2000» και η έκθεση «Χαμπής εικονογράφος».
Οι εκθέσεις
Στο Μουσείο Χαρακτικής του Χαμπή αυτό το διάστημα παρουσιάζονται ταυτόχρονα τρεις εκθέσεις, η «Κύπρος 1974», όπου παρουσιάζονται χαρακτικά έργα Κυπρίων καλλιτεχνών, καθώς και το εμβληματικό «Κύπρος 74» του Α. Τάσσου, η έκθεση «Έλληνες και Κύπριοι χαράκτες στη Γαλλία, 1920 – 2000» και η έκθεση «Χαμπής εικονογράφος». Ξεναγηθήκαμε και στις τρεις, αλλά και στις μόνιμες εκθέσεις του Μουσείου, σπονδυλωτά… Μεταξύ καφέ, πρώτου γύρου ζιβανίας και δεύτερου γύρου ζιβανίας, με την απαραίτητη πάντα αυτοσυγκράτηση.
Η έκθεση «Κύπρος 1974» χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες: Ι. Παραδοσιακή αλλά και διαταραγμένη Κύπρος, ΙΙ. Πραξικόπημα, ΙΙΙ. Εισβολή – Εκτελέσεις, IV. Η μοιρασμένη και ρημαγμένη Κύπρος – Πρόσφυγες και αγνοούμενοι – Ελπίδες. Στην έκθεση εκτίθενται ξυλογραφίες, λινογραφίες, μεταξοτυπίες, κολλάζ, όφσετ, δεκατεσσάρων καλλιτεχνών, των Α. Τάσσου, Τηλέμαχου Κάνθου, Στας Παράσχου, Χαμπή, Κώστα Αβερκίου, Στέλιου Στυλιανού, Άντη Χατζηαδάμου, Παναγιώτη Λάρκου, Φρίξου Παπαντωνίου, Χαράλαμπου Κρασιά, Κώστα Οικονόμου, Λευτέρη Οικονόμου, Λευτέρη Ολύμπιου και Πάρη Μεταξά. Την επιμέλεια της έκθεσης έχει η Hélène Reeb και θα παραμείνει ανοικτή μέχρι τον Φεβρουάριο του 2025. Ο Χαμπής μάς ξενάγησε στην έκθεση, μιλώντας μας και εξηγώντας μας τι σημαίνει γι’ αυτόν το 1974. Απαντούσε σε κάθε ερώτησή μας, μάς σύστησε και τους καλλιτέχνες που λαμβάνουν μέρος στην έκθεση –προσωπικά ξεχώρισα τα έργα των Στέλιου Στυλιανού και Παναγιώτη Λάρκου. «Απολαύσαμε» ένα εικαστικό πανόραμα της πρόσφατης ιστορίας του τόπου, διανθισμένο με τις αλήθειες του χαράκτη Χαμπή και άλλων χαρακτών/καλλιτεχνών.
Κάναμε το απαραίτητο διάλειμμα για να προχωρήσουμε στη δεύτερη ξενάγηση, στην έκθεση «Έλληνες και Κύπριοι χαράκτες στη Γαλλία, 1920 – 2000». Από την πλούσια συλλογή του Μουσείου εκτίθενται έργα των Γιάννη Κεφαλληνού, Δημήτρη Γαλάνη, Πολύκλειτου Ρέγκου, Λάμπρου Ορφανού, Mario Prassinos, Αλέκου Φασιανού, Σαράντη Καραβούζη, Γιούλικας Λακερίδου, Αριστείδη Πατσόγλου, Στέλλας Λάντσια, Χρίστου Κάλφα, Χρίστου Χρίστου, Πάρι Πρέκα, Γιώργου Βαρλάμου, Παναγιώτη Τέτση, Θόδωρου, Χρίστου Καρά. Ο Χαμπής μάς μίλησε με για τις ξυλογραφίες σε όρθιο και πλάγιο ξύλο, για τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται σε κάθε τεχνική, για τους καλλιτέχνες και τη σχέση τους με το μουσείο, για το πώς συνομιλούν οι καλλιτέχνες αυτοί με το περιβάλλον τους… Αφήνοντάς μας ταυτόχρονα να ανακαλύψουμε κι εμείς τους δικούς τους κόσμους.
Τρίτη ξενάγηση, και χωρίς να έχουμε κουραστεί, μιας και κάναμε και τα απαραίτητα διαλείμματα ήταν στην έκθεση «Χαμπής εικονογράφος», στην οποία παρουσιάζονται χαρακτικές εικονογραφήσεις του Χαμπή από το 1973 ώς το 2019. Εκεί μιλήσαμε με τον Χαμπή για τις ανεράδες, τον Σπανό, για την ποίηση. Ακούσαμε ιστορίες για τον Χαράλαμπο Δημοσθένους, τον Μιχάλη Πασιαρδή και άλλους. Κάθε κουβέντα του Χαμπή, γεννούσε μια εικόνα, μία ερώτηση, έναν θαυμασμό, γιατί επιμένει σε αυτό που συχνά λέει, πως η χαρακτική είναι ένα παιξίμι γι’ αυτόν. Ένα παιξίμι που δεν κρύβει μόνο την αλήθεια του, αλλά τη φωνάζει, ή καλύτερα την αποπνέει. Στα έργα του Χαμπή τίποτε δεν υπάρχει τυχαία, όλα έχουν τη θέση τους, χρειάζεται φυσικά ο απαραίτητος χρόνος στον δημιουργό, για να αποφασίσει τι και πότε θα γίνει έργο, αισθάνεται πάντοτε την ευθύνη απέναντι στο ίδιο το δημιούργημά του και στο κοινό, αλλά πρωτίστως απέναντι στον εαυτό του, να είναι αληθινός.
Αυλή θαυμάτων
Ξεναγώντας μας ο Χαμπής σε όλους τους χώρους του Μουσείου, κάναμε ένα ταξίδι στον κόσμο της χαρακτικής, αλλά και της λογοτεχνίας, κυπριακής και ξένης. Οι στίχοι του Μιχάλη Πασιαρδή, του Βασίλη Μιχαηλίδη, του Κωνσταντίνου Καβάφη, του Nazim Hikmet, γίνονται ένα με την αλήθεια του Χαμπή, ή καλύτερα οι αλήθειες των δημιουργών συμπλέκονται και παίζουν αναμεταξύ τους, αφήνοντας η μία χώρο στην άλλη για να πει τον δικό της λόγο, και να αναζητήσει τον δικό της τόπο στο έργο του Χαμπή, που μέσω της Σχολής Χαρακτικής Χαμπή –φέτος κλείνει 30 χρόνια– μεταλαμπαδεύεται σε πολλές και πολλούς που θέλουν να παίξουν και να επικοινωνήσουν τη δική τους αλήθεια. Τα μαθήματα στη Σχολή Χαρακτικής Χαμπή διατίθενται δωρεάν εις μνήμη του Έλληνα χαράκτη Α. Τάσσου, δασκάλου του Χαμπή. Το δωρεάν ελάβατε, δωρεάν δότε, για τον Χαμπή, δεν είναι κενό περιεχομένου, είναι στάση ζωής, ανεξαρτήτως αν πρόκειται για Τέχνη ή αν είναι μοίρασμα καθημερινών, μα ακριβών στιγμών. Στιγμές που προσφέρονται απλόχερα στην αυλή του Χαμπή στα Πλατανίσκια, σε μία αυλή που τα θαύματα ζουν ακόμα.
Πληροφορίες:
Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή,
Πλατανίσκια Λεμεσού
Επικοινωνία τηλέφωνο 25222772
info@hambisprintmakingcenter.org.cy
Είσοδος δωρεάν
