Kathimerini.gr
Λίνα Γιάνναρου
ΜΑΘΙΟΥ ΠΕΡΙ
Φιλαράκια, εραστές και το μεγάλο φριχτό πράγμα
Πρόλογος: Λίσα Κούντροου
μτφρ.: Μάνος Τζιρίτας-Θανάσης Χειμωνάς επιµ.: Ολια Αποστολοπούλου
εκδ. Αθens Bookstore Publications, 2023, σελ. 288
Για περίπου έξι μήνες, το 1996, ο Μάθιου Πέρι είχε σχέση με την Τζούλια Ρόμπερτς. Oλα ξεκίνησαν όταν οι δημιουργοί των «Friends» ζήτησαν από τον Πέρι να γοητεύσει την ηθοποιό με ένα ευγενικό μήνυμα πριν από την guest εμφάνισή της στη δεύτερη σεζόν (ο Τσάντλερ ήταν ο αγαπημένος της χαρακτήρας). Ο Πέρι της έστειλε λουλούδια και ένα μήνυμα που έγραφε «το μόνο πιο συναρπαστικό από την προοπτική να εμφανιστείς στη σειρά είναι ότι επιτέλους έχω μια δικαιολογία να σου στείλω λουλούδια». Εκείνη απάντησε με κάτι ακόμα πιο witty, γεγονός που οδήγησε σε ανταλλαγή μερικών εκατοντάδων φαξ –είπαμε, ήταν το 1996– τα οποία καλό είναι ο ιστορικός του μέλλοντος να εντοπίσει και να δημοσιεύσει γιατί στ’ αλήθεια κάποιοι από εμάς θα σκάσουμε. Μια μέρα τα ψέματα τελείωσαν και η Ρόμπερτς του έγραψε ότι πρέπει να συναντηθούν. Οταν εμφανίστηκε στο σπίτι του, ο Πέρι άνοιξε την πόρτα και είπε κάτι σαν «α, αυτή η Τζούλια Ρόμπερτς!» που είναι το πιο Τσάντλερ πράγμα που μπορεί κανείς να φανταστεί.
«Πρέπει να δεις όλα τα όνειρά σου να γίνονται πραγματικότητα για να συνειδητοποιήσεις ότι είναι τα λάθος όνειρα».
Αλλά διαβάζοντας το βιβλίο «Φιλαράκια, εραστές και το μεγάλο φριχτό πράγμα», τα απομνημονεύματα του Μάθιου Πέρι, συνειδητοποιείς πόσο πολύ από τον εαυτό του είχε «αποστάξει» ο Πέρι στον χαρακτήρα που τον έκανε (διαστημικά) διάσημο. Από τον χαρακτηριστικό τρόπο που μιλούσε –«θα μπορούσε να είναι πιο ενοχλητικό;», όπως γράφει–, το πνεύμα και τον (αυτο)σαρκασμό του μέχρι την περίπλοκη σχέση με τους γονείς του, το κάπνισμα, τον φόβο της δέσμευσης ή την ανασφάλεια στο σεξ. Πάνω απ’ όλα, τη χρήση του χιούμορ ως μηχανισμού άμυνας.
Στους φαν της σειράς –κάτι φίλους, δεν τους ξέρετε– το βιβλίο προκαλεί το ίδιο χνουδωτό συναίσθημα με αυτό κάτι μεσημέρια Σαββάτου την ώρα που ξεκινάει επεισόδιο στο Star αλλά και ταυτόχρονα έξαψη όπως όταν για ένα νανοσεκόντ πιστεύεις ότι μπορεί να είναι επεισόδιο που δεν έχεις ξαναδεί (καλό αστείο). Η αλήθεια όμως είναι ότι τα παραλειπόμενα της αγαπημένης μας σειράς –το crush για παράδειγμα του Πέρι για την Τζένιφερ Ανιστον πριν από τα Φιλαράκια και στο οποίο κατά μια διαολεμένη σύμπτωση η Τζεν είχε προτείνει να μείνουν… friends, ο συναδελφικός Ντέιβιντ Σουίμερ που εξασφάλισε ίση αμοιβή για όλους και τους έκανε εκατομμυριούχους, το απολύτως δημιουργικό σετ που δεχόταν τα καλά αστεία από όπου κι αν προέρχονταν– είναι στο φόντο, θαμπά. Οπως και στη ζωή έτσι και στο βιβλίο το προσκήνιο καταλαμβάνει σε απόλυτο βαθμό το «big terrible thing», η αδυσώπητη μάχη του Πέρι με την εξάρτηση, το αλκοόλ και τα οπιοειδή αναλγητικά (OxyContin, Vicodin, Dilaudid κ.ά.). Με άλλα λόγια, στο περιθώριο της πιο επιτυχημένης κωμικής σειράς όλων των εποχών, εξελισσόταν ένα αδιανόητο προσωπικό δράμα.
Πολλοί μεγάλοι κωμικοί αντιμετώπιζαν δαίμονες στη ζωή τους, αλλά είναι σαν ο Μάθιου Πέρι να είπε «ας σας δείξω πώς γίνεται». «Οχι μόνο έχω την ασθένεια, αλλά την έχω άσχημα. Την έχω όσο πιο άσχημα πάει. Είμαι με την πλάτη στον τοίχο συνεχώς». Για έναν ολόκληρο χρόνο έπαιρνε 55 Vicodin και έπινε 750 ml βότκα την ημέρα, όχι για να φτιαχτεί, αλλά απλώς για να βγάλει τη μέρα. «Δεν προσπαθούσα να πεθάνω, προσπαθούσα να νιώσω λίγο καλύτερα». Για να εξασφαλίσει τη δόση του, πήγαινε σε έως και οκτώ διαφορετικούς γιατρούς προσποιούμενος πόνους που δεν είχε ή έκλεβε χάπια από open houses (ακίνητα προς πώληση που ανοίγουν για μια μέρα σε επισκέπτες). Ηθελε να ξεφύγει όσο τίποτα, αλλά ήταν αδύνατο. Σε κάποιο σημείο γράφει ότι οι αλκοολικοί σιχαίνονται δύο πράγματα, το πώς είναι τα πράγματα και την αλλαγή. Ο Πέρι εκτιμά ότι όλα αυτά τα χρόνια πέρασε αποτοξίνωση 65 φορές, ενώ πήγε σε κέντρο απεξάρτησης 15 φορές. «Κάθε φορά η ασθένεια σε περιμένει απέξω κάνοντας πουσάπς με ένα χέρι», γράφει. Συνολικά έχει ξοδέψει στον αγώνα της απεξάρτησης πάνω από 9 εκατ. δολάρια.
Ο αλκοολισμός
Ξεκίνησε να πίνει στα 14. Στα 18 έπινε ήδη κάθε μέρα. Στο βιβλίο περιγράφει με ανατριχιαστική λεπτομέρεια την κρίσιμη στιγμή στη ζωή κάθε αλκοολικού, την πρώτη φορά που συνειδητοποιεί ότι χρειάζεται να πιει. Στην περίπτωση του Τσάντλερ αυτή η στιγμή ήρθε στα 21 του. Προσπάθησε πολλές φορές να κόψει το ποτό και τα κατάφερε άλλοτε για τρεις μέρες, άλλοτε για δύο εβδομάδες. Στα 27, στα γυρίσματα του «Fools Rush In» (Και μετά ήρθε ο έρωτας) με τη Σάλμα Χάγιεκ, μετά ένα ατύχημα του έγραψαν το πρώτο του Vicodin. Σε ένα χρόνο τα έπαιρνε με τις χούφτες, ταΐζοντας τις ανασφάλειές του. Θεριεμένες αυτές τον οδήγησαν μεταξύ άλλων να χωρίσει την Τζούλια Ρόμπερτς. Αφού θα τον χώριζε αυτή μια μέρα –ήταν σίγουρος γι’ αυτό–, έπρεπε να την προλάβει.
Στα 30 του, έπαθε παγκρεατίτιδα λόγω του αλκοόλ μένοντας για 30 μέρες στο νοσοκομείο. Εκεί έμαθε το Dilaudid, που έγινε το νέο του αγαπημένο φάρμακο. Ξεκινώντας τις καταχρήσεις πίστευε ότι η επιτυχία θα τον έσωζε. Στο απόγειο της καριέρας του, συνειδητοποιούσε ότι δεν ήταν η διασημότητα που γέμιζε τα κενά μέσα του – ήταν η βότκα. «Πρέπει να δεις όλα τα όνειρά σου να γίνονται πραγματικότητα για να συνειδητοποιήσεις ότι είναι τα λάθος όνειρα», γράφει.
Ο Μάθιου Πέρι στα 53 του ξεγυμνώνεται, δεν μακιγιάρει τίποτα, δεν κρατάει τίποτα πίσω, ένας ugly naked guy που δεν δίνει δεκάρα ποιος τον κοιτάζει. «Μπορείτε να ακολουθήσετε την τροχιά της εξάρτησής μου υπολογίζοντας το βάρος μου από σεζόν σε σεζόν. Οταν είμαι βαρύς είναι αλκοόλ, όταν είμαι πολύ λεπτός είναι χάπια», γράφει. «Οταν έχω γενάκι είναι πολλά χάπια», συμπληρώνει με μια τσαντλερικού τύπου punchline που χαλαρώνει το κλίμα.
«Μπορείτε να ακολουθήσετε την τροχιά της εξάρτησής μου. Οταν είμαι βαρύς είναι αλκοόλ, όταν είμαι λεπτός είναι χάπια (κάτω)», γράφει ο Πέρι.
Σε ομιλία του για την κατάχρηση συνταγογραφούμενων φαρμάκων, το 2013. Φωτ. Paul Morigi / A.P. Images for National Association of Drug Court Professionals
Πώς είναι να χάνεις 20 κιλά μέσα… στην ίδια νύχτα
Σε διαφορετικές στιγμές της σειράς ο Μάθιου Πέρι ζύγιζε από 58 κιλά («The One at the Beach», στο τέλος της τρίτης σεζόν) έως 100 κιλά («The One with the Proposal», στο τέλος της 6ης σεζόν). Στην ανάπαυλα μεταξύ των σεζόν, χωρίς την καθημερινότητα των γυρισμάτων να κρατάει μια υποτυπώδη ισορροπία, βούλιαζε όλο και πιο βαθιά στην εξάρτηση. «Δείτε το τελευταίο επεισόδιο της 6ης σεζόν και το πρώτο της 7ης – τα επεισόδια με την πρόταση γάμου του Τσάντλερ στη Μόνικα. Φοράω τα ίδια ρούχα, αφού υποτίθεται ότι διαδραματίζονται την ίδια νύχτα, αλλά στο μεταξύ έχω χάσει πάνω από 20 κιλά».
Οταν γυριζόταν ο γάμος της Μόνικας με τον Τσάντλερ, ο Πέρι νοσηλευόταν σε κέντρο απεξάρτησης από όπου διακομίσθηκε ειδικά για να παίξει στη συγκεκριμένη σκηνή.
Εναν κανόνα τήρησε μόνο σε αυτό το χάος. Δεν ήπιε και δεν πήρε ποτέ χάπια στη δουλειά. Ηταν το λιγότερο που μπορούσε να κάνει για την καλύτερη ομάδα συνεργατών που μπορούσε ποτέ να φανταστεί, την καλύτερη δουλειά του κόσμου, χωρίς την οποία είναι αμφίβολο εάν σήμερα θα ήταν εν ζωή. Εδωσε το «παρών» –συχνά με τρελό χανγκόβερ ή τρέμοντας– στα γυρίσματα για κάθε ένα από τα συνολικά 237 επεισόδια αυτών των 10 χρόνων, άσχετα αν ολόκληρες σεζόν έχουν χαθεί σε κενά μνήμης. Δύο στιγμές θυμάται ξεκάθαρα. Οταν μια μέρα ήρθε η Τζένιφερ Ανιστον στο καμαρίνι του και του είπε «ξέρω ότι πίνεις». «Πώς το κατάλαβες;» τη ρώτησε, χωρίς να προσπαθήσει ούτε λίγο να το αρνηθεί. «Το μυρίζουμε», του απάντησε εκείνη τρυφερά. «Αυτός ο πρώτος πληθυντικός με χτύπησε σαν βαριοπούλα», γράφει ο Πέρι.
Η δεύτερη στιγμή ήταν όταν ακούστηκε για τελευταία φορά το «it’s a wrap», στο τελευταίο επεισόδιο όλης της σειράς. «Η Τζένιφερ Ανιστον έκλαιγε – τόσο που έπειτα από λίγο αναρωτιόμουν εάν έχει μείνει καθόλου νερό σε όλο της το σώμα. Ακόμα και ο Ματ Λε Μπλανκ έκλαιγε. Αλλά εγώ τίποτα. Δεν ήξερα αν ήταν λόγω της βουπρενορφίνης (σ.σ. οπιοειδές φάρμακο που χρησιμοποιείται για την απεξάρτηση από βαρύτερα οπιοειδή) ή αν ήμουν απλώς συναισθηματικά νεκρός». Ως γνωστόν, ούτε ο Τσάντλερ μπορούσε να κλάψει, με τη Μόνικα να τον κατηγορεί ότι είναι dead inside.
Οπως αποκαλύπτει στο βιβλίο, μόνο μία σεζόν των «Friends» έβγαλε τελείως νηφάλιος, την ένατη, που διόλου τυχαία ήταν η μόνη στην οποία ήταν υποψήφιος για Emmy Α΄ ανδρικού ρόλου σε κωμωδία. Παραδόξως, ο Μάθιου Πέρι έχει υπάρξει υποψήφιος για Emmy μόνο τέσσερις φορές, τις τρεις από τις οποίες για δραματικό ρόλο (για guest εμφανίσεις στη «Δυτική Πτέρυγα» και τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο «The Ron Clark Story»). «Τι έκανα διαφορετικά εκείνη τη σεζόν;» αναρωτιέται στα απομνημονεύματά του ο Πέρι. «Ακουγα. Δεν καθόμουν απλώς εκεί περιμένοντας τη σειρά μου να μιλήσω». Παρ’ όλα αυτά, την επόμενη χρονιά ξανακύλησε.
Σήμερα είναι καθαρός. Ηταν τυχερός: Πριν από 4 χρόνια, το παχύ του έντερο «εξερράγη» λόγω των οπιοειδών, που ήταν ταυτόχρονα το χειρότερο και το καλύτερο πράγμα που μπορούσε να του συμβεί. Ηταν 49 και ζούσε σε ξενώνα απεξάρτησης. Επεσε σε κώμα για δύο εβδομάδες με τους γιατρούς να του δίνουν μόλις 2% πιθανότητες να τα καταφέρει. Τελικά έμεινε στο νοσοκομείο για πέντε ολόκληρους μήνες, διάστημα στο οποίο υπεβλήθη σε 14 επεμβάσεις, ενώ έζησε με παρά φύσιν έδρα για εννέα μήνες. Το σακουλάκι έσπασε 55 φορές. «Αυτές είναι πολλές υπενθυμίσεις να μείνω νηφάλιος», γράφει ο Μάθιου Πέρι, που όπως και στη σειρά έτσι και στη ζωή θέλει να έχει την τελευταία λέξη.
