Η ποιητικήσυλλογή «Κασσάνδρα ΙΙ» του Σταύρου Ξ. Πέτρου δεν είναι απλώς ένα βιβλίο, αλλά μια καταβύθιση στις πιο σκοτεινές γωνιές της ανθρώπινης ψυχής, εκεί όπου η θλίψη και η ελπίδα συνυφαίνονται σε έναν αέναο χορό. Με την Κασσάνδρα ως κεντρικό σύμβολο, ο Πέτρου αναβιώνει τη φωνή της αρχαίας μάντισσας, δίνοντάς της μια νέα, σύγχρονη διάσταση. Το έργο του είναι γεμάτο θρήνους και προφητείες, μια ποιητική ανάσα που αντηχεί σαν απόηχος αρχαίας τραγωδίας.
Η Κασσάνδρα, η τραγική ηρωίδα της ελληνικής μυθολογίας, καταραμένη να γνωρίζει την αλήθεια αλλά καταδικασμένη να μην την πιστεύουν, γίνεται εδώ ο απόλυτος καθρέφτης του ποιητή. Ο Πέτρου, με το ευφυές ύφος του, ταυτίζεται μαζί της, δίνοντας φωνή στις ανησυχίες και τα όνειρα που συχνά απορρίπτονται από μια κοινωνία που έχει χάσει την επαφή με τη μεταφυσική και το βαθύτερο νόημα. Όπως η Κασσάνδρα έβλεπε την καταστροφή της Τροίας χωρίς να μπορεί να την αποτρέψει, έτσι και ο ποιητής μας προειδοποιεί για την ανθρώπινη πτώση, με μια γραφή που είναι ταυτόχρονα μνημειακή και διαπεραστική.
Ο Πέτρου αναδεικνύει τη δύναμη της γλώσσας μέσα από μια αριστοτεχνική χρήση συμβόλων και λογοτεχνικών αναφορών. Η «σιωπή», το «χάος», ο «θάνατος» και η «ελπίδα» επανέρχονται διαρκώς, δημιουργώντας μια πολυφωνική σύνθεση που θυμίζει τους χορούς της αρχαίας τραγωδίας. Η επαναληπτική του δομή, σχεδόν τελετουργική, αντηχεί τον ρυθμό του Αισχύλου και του Ευριπίδη, μεταφέροντας την αίσθηση ενός κόσμου που βρίσκεται σε αιώνια επανάληψη, όπου οι ίδιες τραγωδίες εκτυλίσσονται ξανά και ξανά. Στα ποιήματα όπως «Προς κατεδάφιση» και «Άσπρα πουκάμισα», ο Πέτρου ανιχνεύει τη φθορά, όχι μόνο του φυσικού κόσμου αλλά και της ανθρώπινης ψυχής. Οι εικόνες του είναι γεμάτες από σκοτεινές αντιθέσεις: το φως συγκρούεται με το σκοτάδι, η ζωή με τον θάνατο, η ελπίδα με την απόγνωση. Οι αναφορές του στον Αγαμέμνονα του Αισχύλου και τις Τρωάδες του Ευριπίδη ενισχύουν την αίσθηση του τραγικού, ενώ η Κασσάνδρα, μέσα από τη φωνή του ποιητή, γίνεται μια μάρτυρας της ανθρώπινης κατάστασης, γεμάτη πόνο αλλά και ομορφιά. Ο ερωτισμός, η αγάπη, και η αναζήτηση της ταυτότητας παίζουν επίσης κεντρικό ρόλο στη συλλογή. Στο ποίημα «Κασσάνδρα προς Απόλλωνα», ο διάλογος μεταξύ της ηρωίδας και του θεού γίνεται μια συγκλονιστική αναπαράσταση της σύγκρουσης μεταξύ του θείου και του ανθρώπινου. Η Κασσάνδρα, ως ερωτευμένη γυναίκα, αλλά και ως μάντισσα, αποκαλύπτει τη διττή φύση της ανθρώπινης ύπαρξης: την επιθυμία για αγάπη και την καταδίκη στη μοναξιά. Οι στίχοι της είναι γεμάτοι πάθος, μια ωδή στον έρωτα που ταυτόχρονα καταστρέφει και αναγεννά.
Η «Κασσάνδρα ΙΙ» δεν είναι μόνο ένα ταξίδι στον μύθο, αλλά και μια εξερεύνηση της σύγχρονης εποχής. Ο Πέτρου χρησιμοποιεί τη φιγούρα της Κασσάνδρας για να σχολιάσει τις κοινωνικές ανισότητες, την απώλεια της πνευματικότητας και την ανάγκη για επανάσταση. Όπως η αρχαία μάντισσα ήταν καταδικασμένη να ζει στο περιθώριο, έτσι και η ποίηση, μας λέει ο Πέτρου, έχει περιθωριοποιηθεί σε έναν κόσμο που κυριαρχείται από τον υλισμό και την αδιαφορία.
Η συλλογή ξεχωρίζει για τη θεατρικότητα και τη συναισθηματική της ένταση. Τα ποιήματα διαβάζονται σαν μονόλογοι ή θρήνοι, κάθε στίχος μια κραυγή ή μια προσευχή. Οι αναφορές του Πέτρου στην αρχαία τραγωδία δεν είναι μόνο λογοτεχνικές, αλλά και υπαρξιακές. Η «Κασσάνδρα ΙΙ» είναι γεμάτη από την αίσθηση του αναπόφευκτου, την τραγικότητα της ανθρώπινης μοίρας, αλλά και μια υπόγεια ελπίδα ότι μέσα από την καταστροφή μπορεί να έρθει η κάθαρση.
Η γλώσσα του Πέτρου είναι γεμάτη από εικόνες που σφηνώνονται στο μυαλό και την καρδιά. Στίχοι όπως «Θέλω να ξαναντυθώ άσπρα πουκάμισα» ή «Πώς επισκέπτεσαι τον άλλο τέτοια ώρα, κυρά μου;» είναι γεμάτοι από πόνο και τρυφερότητα. Οι λέξεις του, σαν άλλες Κασσάνδρες, φέρνουν ένα μήνυμα που είναι αδύνατον να αγνοηθεί.
Η «Κασσάνδρα ΙΙ» είναι ένα μνημειώδες έργο, ένα αριστούργημα που συνδυάζει το ποιητικό με το ακαδημαϊκό, το προσωπικό με το συλλογικό. Ο Σταύρος Ξ. Πέτρου κατορθώνει να αναστήσει τον μύθο της Κασσάνδρας, μετατρέποντάς τον σε μια κραυγή για τον σύγχρονο κόσμο. Η συλλογή του δεν είναι απλώς ένα βιβλίο· είναι μια εμπειρία, μια πρόσκληση να κοιτάξουμε βαθύτερα μέσα μας και να βρούμε την αλήθεια, όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό. Μέσα από τους στίχους του, ο Πέτρου μας υπενθυμίζει ότι η ποίηση, όπως και η ζωή, είναι γεμάτη από θλίψη, αλλά και από μια ακατάλυτη ομορφιά που αξίζει να ανακαλυφθεί.
* Καθηγητής και Αντιπρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής
