Για το βιβλίο ξανά

Ξανά για την πολιτική της χώρας θα μιλήσω, με αφορμή τη συμμετοχή του Κύπριου συγγραφέα Σωφρόνη Σωφρονίου στο Φεστιβάλ βιβλίου στο Παρίσι που διοργανώθηκε στη γαλλική πρωτεύουσα από την Παρασκευή 21 Απριλίου και διήρκεσε μέχρι την Κυριακή 23 Απριλίου. Στο εν λόγω πολύ σημαντικό φεστιβάλ ο Σωφρόνης Σωφρονίου ήταν καλεσμένος του Κέντρου Ελληνικού Πολιτισμού και ήταν μεταξύ των άλλων εξ Ελλάδος συγγραφέων στο ελληνικό περίπτερο.

Αναρωτιέμαι, λοιπόν, αν η Κύπρος προσπάθησε να συμμετάσχει στο εν λόγω φεστιβάλ και σε ποια άλλα φεστιβάλ και εκθέσεις βιβλίου προτίθεται να λάβει μέρος. Γενικά βέβαια το ερώτημα είναι ένα και διαχρονικό, ποια είναι τελικά η πολιτική που έχει η Κυπριακή Δημοκρατία για το βιβλίο. Σίγουρα δεν είναι προτεραιότητά της, αν και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε πει προεκλογικά πως έχει στο σπίτι του πέντε με έξι χιλιάδες τόμους βιβλία. Ισως λοιπόν να πρέπει να γίνει προτεραιότητα για την Πολιτεία μας και το βιβλίο, αλλά δεν το βλέπω να γίνεται σύντομα πραγματικότητα.

Το ζήτημα είναι κάποιος από την Πολιτεία να το πάρει σοβαρά, και ίσως ο κ. Χατζηγιάννης να ήταν χρήσιμο να δει τι μπορεί να κάνει και γι’ αυτό. Ο προκάτοχός του Γιάννης Τουμαζής είχε πει πως η εκπροσώπηση της Κύπρου σε σημαντικές διεθνείς εκθέσεις βιβλίου ήταν ο κύριος στόχος της επίσκεψής του στην 73η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, που διεξήχθη από τις 19 έως τις 23 Οκτωβρίου 2022. Σαφώς και δεν πρόλαβε πολλά πράγματα, και σαφώς ο νέος υφυπουργός δεν είχε τον χρόνο να ασχοληθεί και με αυτό. Αλλά θα είχε ενδιαφέρον να γνωρίζαμε αν υπάρχει κάτι στα πλάνα του υφυπουργείου, ίσως η Κυπριακή Βιβλιοθήκη να μας διαφώτιζε περισσότερο γι’ αυτό. Όπως και να έχει, αναμένουμε και σε αυτόν τον τομέα να γίνει κάτι, κάτι συγκεκριμένο και απτό, όχι λόγια του αέρα, γιατί τα λόγια πετούν και φεύγουν, ενώ τα γραπτά μένουν.

Αλλά για να γίνει κάτι θα πρέπει και τα ίδια τα λογοτεχνικά σωματεία να συνασπιστούν και να ζητήσουν με μία φωνή η Κύπρος να γίνει πιο εξωστρεφής, να πιέσουν την Πολιτεία και το υφυπουργείο Πολιτισμού να αναδείξει την κυπριακή βιβλιοπαραγωγή και τους/τις συγγραφείς τους ουσιαστικά και στοχοπροσηλωμένα. Η Πολιτεία θα πρέπει επιτέλους να παρουσιάσει πλάνο και για την αναβάθμιση και κτηριακή ενίσχυση της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, η οποία δεν μπορεί να επιτελέσει τον σκοπό της με αποτελεσματικότητα. Για παράδειγμα, πέρασε η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου (23 Απριλίου), είδατε ή ακούσατε κάποια εκδήλωση ή άλλη δραστηριότητα είτε από πλευράς του υφυπουργείου, είτε από την Κυπριακή Βιβλιοθήκη είτε από άλλον φορέα, επίσημο φορέα; Εγώ δεν είδα και δεν άκουσα τίποτε και αυτό είναι στενάχωρο και μάλλον κάτι λέει.

Επίσης, για να αντιληφθούμε τη χαώδη κατάσταση που επικρατεί στα του βιβλίου πρέπει να δούμε και πώς η Κύπρος, η Κυπριακή Δημοκρατία εκπροσωπείται επίσημα σε διεθνή βραβεία. Για παράδειγμα, ήδη συζητιέται σε κάποιους λογοτεχνικούς κύκλους η επιλογή του βιβλίου της Χάρης Σπανού «Φυλάκιο» να είναι υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας. Αιωρείται το ερωτηματικό πώς το ΠΕΝ Κύπρου επελέγη από την Ευρωπαϊκή Ένωση να εκπροσωπήσει την Κύπρο και με ποια κριτήρια έγινε η επιλογή του συγκεκριμένου βιβλίου από τα μέλη του ΠΕΝ; Υπήρξε κάποια ανακοίνωση από πλευράς του ΠΕΝ Κύπρου για ένα short list; Πολλοί συγγραφείς διαμαρτύρονται ότι δεν έγινε καν ευρέως γνωστή η ανακοίνωση ότι το ΠΕΝ Κύπρου συνεργάζεται με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας για τη διοργάνωση 2023 και ότι μπορούν να προτείνουν ή να προταθούν για να συμμετάσχουν. Φυσικά και από εκεί, είδατε ή ακούσατε κάτι από τις Ενώσεις των λογοτεχνών ή από μεμονωμένους/ες συγγραφείς; Ενώ για την κριτική της Λένας Πανταλέων σείστηκε σχεδόν κι ο Πενταδάκτυλος για μία κριτική.

Για αυτό λέω, χρειάζεται συγκεκριμένη πολιτική για το βιβλίο και υποστήριξη πολύπλευρη των συγγραφέων, αλλιώς να περιμένουμε από άλλες χώρες να μας προσκαλούν και όταν δεν μας αρέσει να βγάζουμε τα μολύβια μας και τα πληκτρολόγιά μας και να πολέμουμε ανεμόμυλους.

Απροπό, στην έκθεση του Leipzig Book Fair 2023 από τις 27 έως 30 Απριλίου η Κύπρος ως χώρα θα είναι παρούσα, πλην του ΠΕΝ Κύπρου;