Του Απόστολου Κουρουπάκη
ΟΛΓΑ ΚΟΖΑΚΟΥ - ΤΣΙΑΡΑ
«Οι ξένες. Γυναίκες πρόσφυγες και μετανάστριες»
εκδ. Περισπωμένη 2023, σελ. 231
Η Όλγα Κοζάκου - Τσιάρα γράφει τη συλλογή διηγημάτων της «Οι ξένες. Γυναίκες πρόσφυγες και μετανάστριες» με αφορμή την ίδια την οικογενειακή της ιστορία, που έχει σημαδευτεί από τη λέξη προσφυγιά και μετανάστευση. Στη συλλογή περιλαμβάνονται 21 διηγήματα, υπό τον γενικό τίτλο «Οι άλλες ξένες», συν τα τρία κείμενα για τις συγγενείς της συγγραφέως με τον γενικό τίτλο «Οι δικές μου ξένες», καθώς και 23 ποιήματα. Η συλλογή εικονογραφείται με 24 σχέδια της συγγραφέως.
Χαρακτηριστική είναι η αφιέρωση της Κοζάκου - Τσιάρα στη «μάματσκά» της, τη Βάρια Τεκμιτσώφ Κοζάκου, γεννημένη στο Σοχούμ του Καυκάσου, ξεριζωμένη από τη γενέτειρά της το 1936, έφυγε για την Ελλάδα και από εκεί, το 1945 έζησε στην Κύπρο… Αυτή η περιπέτεια της «μάματσκα» της συγγραφέως, καθώς και της γιαγιάς της Ερατούς Παυλίδη Τεκμιτσώφ και της θείας Τέτας (Ευτέρπη Αποστόλοβνα Τεκμιτσώφ Μιχαηλίδη) ενέπνευσαν την Κοζάκου - Τσιάρα να μιλήσει για άλλες προσφύγισσες και μετανάστριες, για τις δικές τους περιπέτειες και τον δικό τους αγώνα, για επιβίωση, για ύπαρξη…
Όπως σημειώνει η συγγραφέας «γράφω για ελάχιστες από αυτές. Οι ιστορίες τους ξεκίνησαν από κάποια αλήθεια, ύστερα τις πήρα και τους άλλαξα τα φώτα, τις έκανα άνω κάτω, έβαλα εμένα μέσα, έβαλα εσένα, που δεν ξέρω, έβαλα τη μία μέσα στην άλλη…». Ενδιαφέρον έχει ο λογοτεχνικός τρόπος με τον οποίο η Κοζάκου - Τσιάρα ασχολείται με τις γυναίκες που ονομάστηκαν «ροές», γι’ αυτές τις ξένες η συγγραφέας δεν γράφει ιστορίες, αλλά μόνο μερικούς στίχους. Ξεχωρίζω το: «Το παιδί της χάθηκε στα χαλάσματα | και δεν την άφησαν να το θάψει. | Έχεις κι άλλα παιδιά, της έλεγαν και την τραβούσαν. | Δεν ξαναμίλησε από τότε». Πρόκειται για μία εξόχως ενδιαφέρουσα έκδοση, που δίνει φωνή σε γυναίκες που συλλήβδην χαρακτηρίστηκαν με λογής κοσμητικά επίθετα και προσδιορισμούς, και τολμώ να πω ότι η Κοζάκου - Τσιάρα με δηκτικό τρόπο τα παραπάνω τα συμπυκνώνει με το διήγημά της «Τα κέρατα του Σατανά».
