Τα σπίτια που φεύγουν σε μη «δίσεχτους χρόνους»*

Κατεδαφίστηκε τη νύχτα της 31ης Ιανουαρίου η οικία Θρασύβουλου Τρύφωνος στο κέντρο της Λευκωσίας. Ανεγερθείσα στα μέσα της δεκαετίας του 1930, αν υποθέσουμε ότι σχεδιάστηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του Οδυσσέα Τσαγγαρίδη (1906-1974) από τη Λάπηθο, ως αρχιτέκτονας του Δήμου Λευκωσίας.

Ο αρχικός ιδιοκτήτης Θρασύβουλος Τρύφωνος (1899-1965) ήταν σημαίνουσα εμπορική προσωπικότητα της Λευκωσίας, ιδιοκτήτης μεγάλου εμπορικού οίκου. Ο Τρύφωνος νυμφεύθηκε τη διδασκάλισσα του Παρθεναγωγείου Φανερωμένης Κατίνα Σκουταρίδου, θυγατέρα επίσης μεγάλης οικογένειας μεγαλεμπόρων της Λευκωσίας.

Τόσο οι αρχικοί ιδιοκτήτες Θρασύβουλος και Κατίνα Τρύφωνος, όσο και ο αρχιτέκτονας Οδυσσέας Τσαγγαρίδης, είχαν κατά τη διάρκεια του βίου τους ευεργετήσει την πόλη της Λευκωσίας, τη Λάπηθο και τα καθιδρύματά τους.

Βίντεο από την κατεδάφιση του κτηρίου

Σαφώς και είναι δικαίωμα των κληρονόμων να αποφασίσουν για το πώς θα εκμεταλλευτούν την περιουσία τους, αλλά δεν είναι και υποχρέωση των τοπικών αρχών και της Πολιτείας να εκφέρουν άποψη για το πώς μπορούν να διασωθούν και να αξιοποιηθούν τέτοιοι αρχιτεκτονικοί θησαυροί;

Οι πόλεις ανανεώνονται, μεγαλώνουν, εκσυγχρονίζονται αυτό είναι σίγουρο και σχεδόν νομοτελειακό, εμείς εδώ στην Κύπρο, ωστόσο, έχουμε σχέδιο για την πολεοδομική ανάπτυξη των πόλεών μας; Γνωρίζουμε το αρχιτεκτονικό πολιτιστικό απόθεμά μας; Πρόσφατη είναι η συζήτηση για το Διδασκαλικό Ταμιευτήριο, στη λεωφόρο Μακαρίου Γ΄, στη Λευκωσία, έργο του αρχιτέκτονα Πεύκιου Γεωργιάδη… η οικία Τρύφωνος, όπως και άλλες πολλές, δυστυχώς δεν είχε την τύχη να εμπλακεί σε κάποια «δημόσια συζήτηση» και έτσι, σιωπηρά, αλλά με εκκωφαντικό πραγματικό τρόπο, παραδόθηκε στην αδηφάγο όρεξη μιας μπουλντόζας, αδειάζοντας τη θέση της για ένα ακόμη νέο λαμπερό, υποθέτω, αρχιτεκτόνημα, από αυτά της προόδου και της ανάπτυξης. Ίσως, όταν ο κουρνιαχτός κατακαθίσει οι δημοτικές και άλλες αρχές να δουν αλλιώς τα πράγματα.

*Από το ποίημα του Γ. Σεφέρη «Το σπίτι κοντά στη θάλασσα», από τη συλλογή «Κίχλη»