Καλλιτέχνες και κοινωνία σε συνομιλία

Το 8ο Διεθνές Συνέδριο Οπτικής Επικοινωνίας, Graphic Stories (18-20 Μαρτίου), έχει θέμα την Ανεκτικότητα – Tolerance και όπως λέει στην «Κ» η Αγγελική Αθανασιάδη, η ψυχή του συνεδρίου, η ανεκτικότητα αφορά την προθυμία μας να επιτρέπουμε στους ανθρώπους να σκέφτονται, να εκφράζονται και να δρουν ακόμη και με τρόπους οι οποίοι δεν μας βρίσκουν σύμφωνους. Για όγδοη λοιπόν χρονιά ο κόσμος της οπτικής επικοινωνίας, αλλά και το ευρύτερο κοινό θα έχει τη δυνατότητα να δει πώς ένα έργο τέχνης μπορεί να δημιουργήσει ένα κοινωνικό πλαίσιο και να αποτελέσει την αφετηρία για την συμμετοχή των ανθρώπων σε μια κοινή δραστηριότητα, όπως λέει η Αγγελική, αφού μέσα από την τέχνη ο δημιουργός έχει τη δυνατότητα να επικοινωνήσει κάτι που δεν θα μπορούσε να το κάνει µε διαφορετικό τρόπο. «Υπό αυτό το πρίσμα, η οπτική επικοινωνία μάς αφορά όλους».

–Ανεκτικότητα – Tolerance στο 8ο Graphic Stories, γιατί επελέγη αυτό το θέμα;

–Ζούμε σε καιρούς τρικυμιώδεις. Ανέκαθεν θεωρούσα την ανεκτικότητα ως αναγκαίο χαρακτηριστικό για την ομαλή συνύπαρξη των ανθρώπων και ταυτόχρονα απόρροια των ανθρωποκεντρικών ιδεών της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ισότητας, της ισονομίας και των διαχρονικών αγώνων για εξάλειψη κάθε είδους διακρίσεων, κοινωνικών, φυλετικών, εθνικιστικών, για την ελευθερία του λόγου και της σκέψης. Η ανεκτικότητα αφορά την προθυμία μας να επιτρέπουμε στους ανθρώπους να σκέφτονται, να εκφράζονται και να δρουν ακόμη και με τρόπους οι οποίοι δεν μας βρίσκουν σύμφωνους. Η ανεκτικότητα αποτελεί το εφαλτήριο για μια κοινωνία απαλλαγμένη από τον φανατισμό, τη μισαλλοδοξία, τον ρατσισμό, τον εθνικισμό και τις κάθε είδους διακρίσεις και κοινωνικές ανισότητες. Είναι ταυτόχρονα ο θεμέλιος λίθος για την καλλιέργεια του αλληλοσεβασμού και της αλληλεγγύης, της συνεργασίας και της συναίνεσης και το αντίδοτο στην περιθωριοποίηση και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Θεωρώ ότι σήμερα, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή η ανεκτικότητα θα πρέπει να αποτελεί μια σημαντική ηθική αρετή που να εμπνέει όχι μόνο τον σεβασμό της διαφορετικότητας και την αποδοχή της, αλλά ταυτόχρονα και μια στάση ζωής που μπορεί να συμβάλει τόσο στην ατομική ευτυχία και ευημερία, όσο και στην αρμονική και ειρηνική συνύπαρξη των λαών της Γης.

–Πόσο εξωστρεφές είναι το 8ο Διεθνές Συνέδριο, Graphic Stories;

–Θεωρώ ότι η εξωστρέφεια είναι ο μόνος ενδεδειγμένος δρόμος που θα πρέπει να ακολουθήσουμε για να μπορέσουμε κάποια στιγμή όχι απλώς να μιλάμε για την άνοιξη του design στο νησί μας, αλλά και να τη ζούμε παράλληλα. Για τον σκοπό αυτό έχουμε αναπτύξει ένα ευρύ δίκτυο συνεργαζόμενων φορέων τόσο στην Κύπρο, όσο και στο εξωτερικό. Χαρακτηριστικά να αναφέρω την Επίσημη Ένωση Σχεδιαστών Καταλονίας, στη Βαρκελώνη, Col·legi Oficial de Disseny Grafic de Catalunya, που όχι μόνο στηρίζει το 8ο Συνέδριο Graphic Stories, αλλά παράλληλα θα φιλοξενήσει και την 6η Διεθνή έκθεση αφισών του Συνεδρίου με τίτλο «Tolerance» που συγκέντρωσε 1420 συμμετοχές από 45 χώρες, νέος αριθμός ρεκόρ για τη διοργάνωση, γεγονός που καθιστά τον διαγωνισμό παγκόσμιο σημείο αναφοράς για την οπτική επικοινωνία. H έκθεση επίσης θα ταξιδέψει στη Θεσσαλονίκη και θα φιλοξενηθεί στο πλαίσιο του 8ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Τυπογραφίας ICTVC, τον ερχόμενο Ιούλιο.

–Το Graphic Stories είναι ο σύνδεσμος μεταξύ των δημιουργικών και του εμπορικού και επιχειρηματικού κόσμου... η τέχνη πού βρίσκεται; Είναι μια εμπορική δραστηριότητα;

–Η τέχνη βρίσκεται παντού, σε κάθε τι που είναι γύρω μας. Το συνέδριο μέσα από τις δράσεις του έχει ως στόχο να επιδράσει στον τελικό αποδέκτη µε τέτοιο τρόπο που να τον καλεί ως συνοδοιπόρο σε μια δημιουργική διαδρομή. Η δύναμη της οπτικής επικοινωνίας δεν έχει να κάνει µόνο µε το μήνυμα, αυτό είναι µόνο το τέλος της διαδρομής. Η οπτική επικοινωνία και το design έχουν να κάνουν και µε τα μέσα, τα εργαλεία, πρακτικά και θεωρητικά και εντέλει µε τον τρόπο που μπορούν όχι απλώς να μεταδώσουν μηνύματα σε έναν παθητικό δέκτη, αλλά να δημιουργήσουν έναν ακόμα πομπό για τον σκοπό τους. Για τον λόγο αυτό το Graphic Stories είναι ένα συνέδριο που απευθύνεται στο ευρύ κοινό και δεν περιορίζεται θεματικά στα τετριμμένα του επαγγελματικού κλάδου της οπτικής επικοινωνίας, αλλά έχει άμεση συνάφεια µε τη σύγχρονη πραγματικότητα και προβληματισμούς. Επίσης, ο χώρος δράσης και ανάπτυξης του συνεδρίου ξεφεύγει από το στενό πλαίσιο ενός αποστειρωμένου συνεδριακού κέντρου και ενθαρρύνει την ενεργό συμμετοχή του κοινού σε αυτό. Αφορά συνεπώς τις εφαρμοσμένες κατά κύριο λόγο τέχνες και φυσικά απευθύνεται σε ένα ευρύτερο κοινό.

–Γιατί η Οπτική Επικοινωνία μάς αφορά όλους;

–Η Οπτική Επικοινωνία ενσωματώνει ένα σύνολο καλλιτεχνικών πρακτικών που έχουν ως θεωρητικό και πρακτικό σημείο εκκίνησης το σύνολο των ανθρώπινων σχέσεων και το κοινωνικό τους πλαίσιο, παρά έναν ανεξάρτητο και ατομικό χώρο. Ο ρόλος των δραστηριοτήτων του συνεδρίου δεν είναι το να διαμορφώνουν φανταστικές και ουτοπικές πραγματικότητες, αλλά να αντιπροσωπεύουν αληθινούς τρόπους ζωής και μοντέλα δράσης εντός της υπάρχουσας πραγματικότητας. Οι εικαστικοί δημιουργοί και συμμετέχοντες σχεδιαστές είναι οι καταλύτες για τον σκοπό αυτό αντί να είναι το κέντρο του. Το αποτέλεσμα αυτής της θεώρησης είναι ότι ένα έργο τέχνης μπορεί να δημιουργήσει ένα κοινωνικό πλαίσιο και να αποτελέσει την αφετηρία για την συμμετοχή των ανθρώπων σε μια κοινή δραστηριότητα. Το ζητούμενο δεν είναι απλά το μήνυμα που θέλει να περάσει κάποιος σχεδιαστής ή καλλιτέχνης. Μέσα από την τέχνη, σε κάθε της μορφή, ο δημιουργός έχει τη δυνατότητα να εκφράσει, να περιγράψει και να επικοινωνήσει κάτι που δεν θα μπορούσε να το κάνει µε διαφορετικό τρόπο. Υπό αυτό το πρίσμα, η οπτική επικοινωνία μάς αφορά όλους.

–Ποιοι είναι οι στόχοι του Graphic Stories; Μετά από επτά διοργανώσεις πόσο έχετε πλησιάσει αυτούς τους στόχους;

–Από το 2015 που ξεκίνησε το Graphic Stories, θέσαμε ως πρωταρχικό στόχο το να φέρουμε την κοινότητα των σχεδιαστών οπτικής επικοινωνίας της Κύπρου κοντά και το καταφέραμε. Θέλαμε επίσης να δημιουργήσουμε τις βάσεις για την πραγματοποίηση δράσεων και την ανάληψη πρωτοβουλιών που θα καταδείκνυαν την αξία της οπτικής επικοινωνίας σε ένα ευρύτερο κοινό και με χαρά διαπιστώσαμε στην πορεία ότι βρήκαμε πολλούς μιμητές. Βασικός στόχος μας ήταν η ενθάρρυνση της συμμετοχής και του κοινωνικού διαλόγου, μέσα από το design, σε σχέση πάντοτε με τους σύγχρονούς κοινωνικούς προβληματισμούς και για τις δράσεις μας για το 2021 με θέμα “Break Down the Walls”, η Ευρωπαϊκή Ένωση Φεστιβάλ - European Festivals Association (EFA) βράβευσε το Συνέδριο για την καινοτομία και την εφευρετικότητα, απονέμοντας του το ειδικό σήμα “Badge of Invention”, ενώ παράλληλα απέσπασε και την ειδική διάκριση “Remarkable Arts Festival” για το 2021, γεγονός που το κατατάσσει ανάμεσα στις κορυφαίες Ευρωπαϊκές διοργανώσεις που αφορούν τις τέχνες και τον πολιτισμό. Φυσικά δεν επαναπαυόμαστε. Κάθε χρόνο προχωράμε ένα βήμα παραπέρα, με νέες ιδέες, υλοποιώντας νέες δράσεις και θέτοντας καινούργιους στόχους.

–Ποια είναι η σημασία της γλώσσας στην Οπτική Επικοινωνίας;

–Ελάχιστα από τα επιτεύγματα της ανθρώπινης σοφίας μπορούν να συγκριθούν με αυτό της δημιουργίας της γλώσσας και κατ’ επέκταση της γραφής. Η ιδέα της αναπαράστασης των ήχων της γλώσσας με οπτικά σύμβολα, των συμφώνων αρχικά και μετέπειτα και των φωνηέντων μπορεί να θεωρηθεί ως η απαρχή της οπτικής επικοινωνίας. Η σκέψη έγινε γλώσσα, η γλώσσα έγινε γραφή και το αφηρημένο απέκτησε υπόσταση. Σε αντιδιαστολή και η οπτική επικοινωνία αποκτά υπόσταση μέσω τη γλώσσας, βοηθώντας ώστε τα οπτικά ερεθίσματα να μετουσιωθούν σε γλωσσικά μηνύματα.

Φωτογραφία: ΜΙΧΑΛΗΣ ΘΕΟΧΑΡΙΔΗΣ

Πληροφορίες

Το φετινό Graphic Stories περιλαμβάνει οκτώ διαλέξεις, τρία δημιουργικά εργαστήρια, μια διεθνή έκθεση αφίσας με συμμετοχή σχεδιαστών από την Κύπρο και το εξωτερικό και ένα διαδραστικό installation. Για το πρόγραμμα και περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τη σελίδα του συνεδρίου στο www.graphicstories.org