Του Γιάννη Ιωάννου
Σε ανακοίνωση επένδυσης για την κατασκευή ενός τρίτου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου, από το κοίτασμα «Λεβιάθαν» επί της ισραηλινής ΑΟΖ, προχώρησε την Κυριακή η κοινοπραξία που εκμεταλλεύεται το εν λόγω πεδίο. Η επένδυση, ύψους 568 εκατ. δολαρίων, θα αφορά αγωγό μήκους 10χλμ που θα συνδέει τον ταμιευτήρα φυσικού αερίου επί του «Λεβιάθαν» με τερματικό παραγωγής στις ακτές του Ισραήλ. Υπενθυμίζεται πως το «Λεβιάθαν» παράγει ετησίως 12 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα) φυσικού αερίου τα οποία εξάγονται σε Αίγυπτο και Ιορδανία και η επένδυση του τρίτου αγωγού αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2025 αυξάνοντας την παραγωγή του κοιτάσματος σε 14 bcm ετησίως. Σκοπός της κοινοπραξίας (σ.σ. Chevron, NewMed Energy, Ration Energies) σύμφωνα με δηλώσεις του CEO της εταιρείας ΝewMed, Αμπού Γιόσι είναι «η επέκταση της παραγωγικής ικανότητας και η μελλοντική υγροποίηση μέσω μιας καθορισμένης εγκατάστασης υγροποίησης θα μας επιτρέψει να προμηθεύουμε περισσότερο φυσικό αέριο στην τοπική, περιφερειακή και πολύ σύντομα την παγκόσμια αγορά» -άποψη που είναι ρεαλιστική δεδομένου ότι η κοινοπραξία έχει ανακοινώσει σχέδια για έναν πλωτό τερματικό σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου (FLNG terminal) στα ανοικτά των ακτών του Ισραήλ με ετήσια χωρητικότητα περίπου 4,6 εκατομμυρίων τόνων (6.5 bcm) υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
H ανακοίνωση του αγωγού, που δεν οδεύει ασφαλώς στη Κύπρο, αναδεικνύει πως η μεταφορά φυσικού αερίου μέσω Κύπρου -προς την Ευρώπη ή ασιατικές αγορές- δεν έχει μεν αποκλειστεί ακόμη αλλά δεν αποτελεί κι άμεση προτεραιότητα της κοινοπραξίας του «Λεβιάθαν» στο παρόν στάδιο. Η Κύπρος πάντως κινείται, το τελευταίοι διάστημα, προς την κατεύθυνση της ενεργειακής διασύνδεσης Κύπρου-Ισραήλ είτε με α. την επιλογή ενός χερσαίου τερματικού σταθμού υγροποίησης είτε β. Την αξιοποίηση του Βασιλικού με την επένδυση σε μια εγκατάσταση πλωτού τερματικού FLNG.
Τριμερής Κύπρου-Ελλάδας-Ισραήλ
Όπως ανακοινώθηκε μετά από την επικοινωνία του Ισραηλινού πρωθυπουργού, Μπένιαμιν Νετανιάχου, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη -μετά την επανεκλογή του στην Ελλάδα, δρομολογείται μια νέα Τριμερής Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου, που η πτυχή των ενεργειακών θα απασχολήσει τους τρεις ηγέτες σε κορυφαίο επίπεδο. Για τη Κύπρο η εκκρεμότητα στη περιοχή παραμένει σχετιζόμενη με την συμφωνία συνεκμετάλλευσης του «Αφροδίτη» με το συνορεύον κοίτασμα, επί της ισραηλινής ΑΟΖ, «Ισάι» που μετά την επίσκεψη του υπουργού Ενέργειας, κ. Παπαναστασίου, στο Ισραήλ ανακοινώθηκε πως οδεύει προς κλείσιμο με ορόσημο το τέλος του χρόνου.
Σε κάθε περίπτωση η μεγάλη γεωπολιτική εικόνα της ενέργειας στη περιοχή δείχνει να ευνοεί διάφορα σενάρια οδεύσεων με τη Κύπρο, την Αίγυπτο και την Τουρκία να αποτελούν -δυνητικά- μέρος των υπό εξέταση σχεδιασμών καθώς και του επενδυτικού τους συγκείμενου.
