Του Παύλου Νεοφύτου
«Ποτέ δεν ξέρεις πότε θα έρθει το χτύπημα». Η πρώτη και μνημειώδης φράση από το μυθιστόρημα «Ο τρίτος άνθρωπος» του Γκράχαμ Γκρην περιγράφει το πάθημα των Επαρχιακών Διοικήσεων στις περασμένες τοπικές εκλογές, όπου με προφανή στόχο την αλλοίωση του εκλογικού αποτελέσματος σε δήμους και κοινότητες, υποβλήθηκαν σε πρωτοφανή έκταση δηλώσεις ψευδών διευθύνσεων εκλογέων, μάλιστα σωρηδόν, την τελευταία στιγμή, με αποτέλεσμα να «γονατίσει» ο κρατικός μηχανισμός επαλήθευσης των διευθύνσεων. Τρεις μήνες μετά τις εκλογές και προκειμένου στην πράξη να διαφανεί ότι το πάθημα έχει γίνει μάθημα, διαφαίνεται ότι περισσότερο έδαφος έχει κερδηθεί στο κομμάτι των νομοθετικών αλλαγών, παρά στο πεδίο της απόδοσης ποινικών ευθυνών, οι οποίες λειτουργούν αποτρεπτικά σε μια πολιτεία.
Το Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο τον περασμένο Μάιο σε μία τεταμένη για το ζήτημα συζήτηση στην Επιτροπή Εσωτερικών της Βουλής υποσχέθηκε αλλαγές στον εκλογικό νόμο, σήμερα κάνει το πρώτο βήμα, ώστε να διορθωθούν στρεβλώσεις και να μην επαναληφθεί το φαινόμενο. Ήδη, έχει θέσει από τις 6 Σεπτεμβρίου και μέχρι τις 7 Οκτωβρίου σε δημόσια διαβούλευση μία δέσμη νομοθετικών μέτρων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η αντιμετώπιση των ψευδομετοικήσεων στις τοπικές εκλογές.
Την ίδια ώρα στο πεδίο της απόδοσης ποινικών ευθυνών, οι διαδικασίες δεν φαίνεται να κινούνται με τον ίδιο ρυθμό. Μέχρι σήμερα 500 υποθέσεις παγκύπρια έχουν στείλει οι Επαρχιακές Διοικήσεις προς την Αστυνομία για διερεύνηση, χωρίς να είναι αυτός ο τελικός αριθμός, καθώς υπάρχουν ακόμα υποθέσεις που εξετάζονται, όπως ανέφερε στην «Κ» ο έφορος εκλογών, Μενέλαος Βασιλείου. Υπενθυμίζεται ότι στις περασμένες εκλογές το Υπουργείο Εσωτερικών ενέκρινε πέραν των 1.400 ενστάσεων παγκύπρια. Ο κ. Βασιλείου σημείωσε ότι οι 500 υποθέσεις αφορούν την παροχή ψευδών στοιχείων, για τα οποία οι Επαρχιακές Διοικήσεις θεωρούν εκ πρώτης όψεως ότι μπορεί να στοιχειοθετηθεί υπόθεση. Όσον αφορά το ποιος αριθμός από αυτές τις καταγγελίες θα στοιχειοθετηθεί και εναντίον ποιων (ψηφοφόρων, πιστοποιούντων υπαλλήλων, υποψηφίων), για διάπραξη ποινικού αδικήματος, είναι θέμα, που αυτή τη στιγμή μελετάται από την Αστυνομία. Με βάση τη νομοθεσία, κάθε πρόσωπο που εν γνώσει του παρέχει ψευδή πληροφορία σε σχέση με τη σύνταξη του εκλογικού καταλόγου ή σε οποιαδήποτε έρευνα που γίνεται από κάποιον έπαρχο ή σκόπιμα αρνείται να δώσει οποιεσδήποτε πληροφορίες, είναι ένοχο ποινικού αδικήματος.
Η χρονοτριβή και η «σκοπιμότητα»
Τους ρυθμούς με τους οποίους κινείται μέχρι σήμερα η ποινική διαδικασία, σχολίασε στην «Κ» ο επαρχιακός γραμματέας Λευκωσίας και βουλευτής Κερύνειας, Χρίστος Χριστόφιας, από το κόμμα του οποίου, αλλά και από τον ίδιο ως οργανωτικό, υπήρξαν έντονες αντιδράσεις και παραστάσεις στην προεκλογική για το φαινόμενο, καθώς έβλεπαν ότι λειτουργούσε εις βάρος υποψηφίων τους. «Εμείς θεωρούμε ότι αυτή τη στιγμή φαίνεται, με βάση τη χρονοτριβή που παρατηρείται, ότι γίνεται η όλη διαδικασία αποσπασματικά. Υπάρχει μία χρονοτριβή, η οποία δεν εξυπηρετεί το περί δικαίου αίσθημα που χρειάζεται να έχουμε όλοι για διαφάνεια και απονομή δικαιοσύνης. Ελπίζουμε ως ΑΚΕΛ ότι δεν υπάρχει σκοπιμότητα πίσω από αυτή την καθυστέρηση», είπε. Με δεδομένο ότι το Υπουργείο Εσωτερικών ενέκρινε πέραν των 1.400 ενστάσεων παγκύπρια, δηλαδή προχωρώντας σε αντίστοιχες απορρίψεις αιτήσεων αλλαγής διεύθυνσης, ο κ. Χριστόφιας τόνισε ότι ο αριθμός των 500 υποθέσεων για τις οποίες γίνεται σήμερα ποινική έρευνα από την Αστυνομία, σημαίνει ότι υπάρχει χρονοτριβή και ότι η διαδικασία γίνεται αποσπασματικά.
Από τις 1.400 ενστάσεις που εγκρίθηκαν παγκύπρια, μέχρι σήμερα 500 υποθέσεις έχουν στείλει οι Επαρχιακές Διοικήσεις προς την Αστυνομία για διερεύνηση χωρίς να είναι αυτός ο τελικός αριθμός, καθώς υπάρχουν ακόμα υποθέσεις που εξετάζονται.
Νομοθετικές αλλαγές
Όπως προαναφέραμε, από τις 6 Σεπτεμβρίου και μέχρι τις 7 Οκτωβρίου βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση ένα πακέτο νομοθεσιών για αλλαγές στον εκλογικό νόμο, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η ρύθμιση για να εκλείψουν φαινόμενα ψευδών δηλώσεων διευθύνσεων σε μελλοντικές εκλογικές αναμετρήσεις. Μιλώντας στην «Κ» ο έφορος εκλογών, Μενέλαος Βασιλείου, επέστησε την προσοχή σε μία ουσιαστική πρόνοια στο νομοθετικό κείμενο που προτείνει η κυβέρνηση, σύμφωνα με την οποία η διαδικασία για διόρθωση του εκλογικού καταλόγου λόγω αλλαγής της διεύθυνσης της κατοικίας εκλογέα, δεν θα εφαρμόζεται για περίοδο ενός χρόνου πριν τη διενέργεια των γενικών εκλογών ανάδειξης Αρχών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με εξαίρεση τις περιπτώσεις νέων εγγραφών. Όπως εξήγησε, με αυτόν τον τρόπο θα δίνεται και το χρονικό περιθώριο στις Επαρχιακές Διοικήσεις να εξετάζουν έγκαιρα και ενδελεχώς τις διευθύνσεις, σε περίπτωση που υπάρξει ξανά τόσο μεγάλος αριθμός μετακινήσεων.
Για τους ρυθμούς της ποινικής διαδικασίας ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Χρίστος Χριστόφιας, εξέφρασε την ελπίδα «ότι δεν υπάρχει σκοπιμότητα πίσω από αυτή την καθυστέρηση».
Ο ρόλος των κοινοταρχών
Σε ερώτηση εάν θα ικανοποιηθεί το αίτημα που ακούστηκε στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών τον περασμένο Μάιο, για απομάκρυνση των κοινοταρχών από τον ρόλο του πιστοποιούντος διεύθυνσης μόνιμης κατοικίας για σκοπούς εκλογών, καθώς διαφάνηκε ότι ορισμένοι από αυτούς ήταν μέρος του προβλήματος, ο κ. Βασιλείου είπε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών δεν άγγιξε αυτό το θέμα, διότι πιστεύουν ότι η πιο πάνω ρύθμιση είναι αρκετή για την αντιμετώπιση των ψευδομετοικήσεων. Την ίδια ώρα διευκρίνισε ότι το Υπουργείο είναι ανοικτό σε εισηγήσεις στην παρούσα φάση, όπου έχουν θέσει τις νομοθετικές αλλαγές σε δημόσια διαβούλευση, αλλά και σε επόμενο στάδιο, όταν θα έρθει η ώρα να καταθέσουν τα νομοσχέδια στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών για συζήτηση. «Πέραν της ηλεκτρονικής διαβούλευσης, στάλθηκαν και σχετικές επιστολές στα κοινοβουλευτικά κόμματα, για να επισημάνουμε ότι ξεκίνησε ο διάλογος, ζητώντας αν έχουν οποιεσδήποτε απόψεις, να μας τις υποβάλουν γραπτώς ή και μετά στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Εσωτερικών», συμπλήρωσε.
«Χαιρετίζουμε την προσπάθεια που διαφαίνεται ότι ξεκίνησε, γιατί όντως πρέπει να δούμε ως κράτος και ως πολιτεία πώς ρυθμίζουμε το να εκλείψουν στο μέλλον αυτά τα φαινόμενα. Η κύρια προσθήκη, που φαίνεται ότι συζητείται, δηλαδή το να διορθώνεται ο εκλογικός κατάλογος για αλλαγή της διεύθυνσης μόνιμης κατοικίας σε ένα εύλογο και πιο μεγάλο χρονικό διάστημα, εμάς ως καταρχήν σκέψη, μας αφήνει σύμφωνους, γιατί με αυτόν τον τρόπο θα διασφαλίζουμε ότι στις επικείμενες εκλογές θα αποφεύγονται φαινόμενα που παρατηρήθηκαν στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές», σχολίασε από την πλευρά του ο κ. Χριστόφιας.
Ο έφορος εκλογών, Μενέλαος Βασιλείου, επέστησε την προσοχή σε μία ουσιαστική νομοθετική αλλαγή, που δεν επιτρέπει τη δήλωση αλλαγής διεύθυνσης για περίοδο ενός χρόνου πριν τις τοπικές εκλογές.
Καταγγελίες για social media
Σε σχέση με ποινικά αδικήματα που ενδεχομένως να προέκυψαν από παραβίαση της εκλογικής νομοθεσίας, 24 ώρες πριν από την εκλογική αναμέτρηση, που προνοεί την απαγόρευση στη μετάδοση ή διαφήμιση ή δημοσίευση οποιασδήποτε είδησης ή ανακοίνωσης, με ή χωρίς πληρωμή, που έχει άμεση ή έμμεση σχέση με τις εκλογές, ο έφορος εκλογών είπε ότι στις πρόσφατες εκλογές προέκυψαν καταγγελίες για διαφημίσεις υποψηφίων σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Εκκρεμεί, είπε, συνάντηση με την ειδική ομάδα στο Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών που παρακολουθούσε το θέμα, ώστε να ξεκαθαρίσουν ορισμένα τεχνικής φύσεως ζητήματα για τη διαδικασία που ακολουθούν τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Εξήγησε ότι ακόμα δεν έχει διευκρινιστεί αν οι υποψήφιοι που καταγγέλθηκαν είχαν κατεβάσει τις διαφημίσεις έγκαιρα, αλλά τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης συνέχιζαν να τις εμφανίζουν. Σύμφωνα με τον κ. Μενελάου, αν αποδειχτεί ότι υπήρχαν παραβάσεις, τότε οι καταγγελίες θα προωθηθούν στον Γενικό Εισαγγελέα για λήψη μέτρων.
