Νίκος Χριστοδουλίδης: Τέσσερα βαρίδια και τρεις προκλήσεις για το ’25

Oταν ο Νίκος Χριστοδουλίδης έδινε την τελευταία του συνέντευξη στο κρατικό κανάλι, δήλωνε βέβαιος ότι αν αύριο γίνονταν οι προεδρικές εκλογές θα επανεκλεγόταν, ασχέτως της πτωτικής πορείας που παρουσίαζαν όλες ανεξαιρέτως οι δημοσκοπήσεις. Ήταν μία δήλωση που αποδείκνυε την αυτοπεποίθηση του ανδρός και που έστελνε σε πολλούς το μήνυμα πως είτε αμφισβητεί πλέον ανοιχτά την αξιοπιστία των δημοσκοπήσεων, είτε επισφράγιζε τη μεγάλη απόσταση των δικών του αντιλήψεων από την αντίληψη της κοινωνίας. Η αλήθεια, βεβαίως, είναι πως το 2024 ήταν ένα έτος ιδιαίτερα περιπετειώδες για τον Νίκο Χριστοδουλίδη αν ληφθεί υπόψη το ξεκίνημά του, όταν δηλαδή ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε να διαχειριστεί τη μεγάλη κρίση που ο ίδιος προκάλεσε προαναγγέλλοντας τον ανασχηματισμό. Το ερώτημα είναι αν ο πρόεδρος της Δημοκρατίας άφησε πίσω του τις κρίσεις που προηγήθηκαν, αν έμαθε από τα λάθη του ή αν αυτές οι παθογένειες θα τον ακολουθήσουν και με τον νέο χρόνο. Αν βγαίνει πλέον ενισχυμένος πολιτικά από κινήσεις που του βγήκαν στην εξωτερική πολιτική και κυρίως ποιες θα είναι οι μεγάλες προκλήσεις που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το 2025.

Αν κάτι εμπεδώθηκε από την περίοδο διακυβέρνησης του Νίκου Χριστοδουλίδη είναι πως τον ακολουθούν με την εκλογή του τέσσερα σοβαρά βαρίδια:

• Η έλλειψη αποφασιστικότητας που έστειλε πολλές φορές το μήνυμα ακυβερνησίας

• Η ανασφάλεια και η εμμονή με την εικόνα

• Η ροπή του προς παλαιοκομματικές μεθόδους

• Η απουσία ικανών προσώπων στον περίγυρό του αλλά και στο υπουργικό του

Τα όσα εκτυλίχθηκαν τον χρόνο που πέρασε σίγουρα δεν ήταν αμελητέα, ούτε για τον Πρόεδρο ούτε και για τους ίδιους τους πολίτες. Αν για κάτι επικρίθηκε ήταν η ανασφάλεια του Προέδρου για την εικόνα του και η ροπή του σε παλαιοκομματικές μεθόδους. Το είδαμε με τους διορισμούς στους Ημικρατικούς Οργανισμούς που σε συνδυασμό με όσα προηγήθηκαν του ανασχηματισμού ενίσχυσαν την αίσθηση της συνδιαλλαγής, του νεποτισμού και του μηνύματος ότι δεν διορίζονται οι ικανότεροι, όπως άλλωστε υποσχέθηκε, αλλά οι δικοί του άνθρωποι που θα τον βοηθήσουν να ελέγξει πλήρως την κατάσταση. Ήταν η αποκάλυψη ότι ένας Πρόεδρος που θεωρούσε προεκλογικά διαπλοκή το να αλλάζουν σχολείο τα παιδιά, λάμβανε επιδόματα και σύνταξη από το δημόσιο, η επιμονή να μην αποκαλύπτονται οι πολύ γενναιόδωροι δωρητές του Φορέα τον οποίο διαχειριζόταν η Πρώτη Κυρία που ενέτειναν την αίσθηση αδιαφάνειας και συνέχισης ενός πελατειακού κράτους.

Όμως ένα από τα κρισιμότερα ήταν η αίσθηση ακυβερνησίας. Τα ναυάγια μεγάλων έργων, αυτό του Βασιλικού, η κρίση που προκλήθηκε με το καλώδιο αλλά και η διακοπή του έργου Πόλης-Πάφου, είχαν σίγουρα κληροδοτηθεί με τις παθογένειές τους από τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη. Η διαφορά, βεβαίως, είναι ότι επί Χριστοδουλίδη φάνηκε να μην λαμβάνονται εύκολα αποφάσεις, σε σημείο που είτε να παρατείνεται η κρίση είτε να οδηγούνται τα πράγματα στην τελική ρήξη. Ενδεικτική η δυσφορία του Νικόλα Παπαδόπουλου στην αδυναμία του Προέδρου να καταλήξει σε συμφωνία στο καλώδιο. Ενδεικτική όμως και η κρίση με τις απεργίες σε σκυρόδεμα και στον τομέα της υγείας. Αυτό μαζί με την απόδραση του ισοβίτη που προηγήθηκε ενίσχυσαν το αίσθημα ελλείμματος ηγεσίας. Σε αυτό το περιβάλλον, η αποχώρηση του Προέδρου εν τω μέσω της κρίσης της παύσης του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, με όσα κωμικοτραγικά ακολούθησαν έστειλαν το μήνυμα πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης, κρύφτηκε στο εξωτερικό, φοβούμενος αφενός τη φθορά της εικόνας του και αποφεύγοντας αφετέρου να διαχειριστεί την κρίση.

Ο παράγοντας εικόνα

Όλα τα λάθη, οι παραλείψεις και οι αδυναμίες φαίνεται πως αρχίζουν και τελειώνουν από το κεφάλαιο που ονομάζεται εικόνα του Νίκου Χριστοδουλίδη. Είναι η εικόνα την οποία έκτισε που κατάφερε να τον ανεβάσει στα μάτια της κοινωνίας από την αρχή της πολιτικής του πορείας, η εικόνα του τον εξέλεξε, όμως αυτή μετατρέπεται με την πάροδο του χρόνου στο μεγάλο του βαρίδι, αν λάβουμε υπόψη όλες ανεξαιρέτως τις δημοσκοπήσεις.

Το δικό του σύστημα

Και για την προστασία της εικόνας του, ο Νίκος Χριστοδουλίδης ήθελε εξαρχής να έχει παντού πρόσωπα της δικής του εμπιστοσύνης. Εντός του 2024 κατάφερε να βάλει πρόσωπα της δικής του εμπιστοσύνης σε όλα τα καίρια πόστα. Είναι ο νέος γενικός ελεγκτής Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, ο οποίος βοήθησε στον προεκλογικό του και ο οποίος έκλεισε συνοπτικά και το ζήτημα των επιδομάτων του με τον διορισμό του. Είναι στο πηδάλιο της Κεντρικής Τράπεζας ο Χρίστος Πατσαλίδης, μέλος του επιτελείου του, ο Κώστας Καδής στο γεμάτο κύρος πόστο της Κομισιόν όπου φρόντισε να στελεχώσει με δικά του πρόσωπα, και η Πόλυ Παπαναστασίου στη γενική διεύθυνση ανάπτυξης του υπουργείου Οικονομικών. Ξήλωσε την ίδια στιγμή το σύστημα του Αβέρωφ Νεοφύτου, όπως τον Άγγελο Γρηγοριάδη από το ΔΣ της Κεντρικής Τράπεζας, αλλά και επικριτές του έργου του όπως τον Γιώργο Παντελή από τη γενική διεύθυνση του υπουργείου Οικονομικών και βεβαίως εμμέσως τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Ερώτημα για πολλούς είναι αν ο επόμενος ισχυρός άντρας που θα απομακρυνθεί και ανήκει στο στρατόπεδο του Αβέρωφ Νεοφύτου είναι ο Γιώργος Κούμας εξαιτίας και του πορίσματος που εκκρεμεί. Σε αυτό το πλαίσιο ο Νίκος Χριστοδουλίδης θα ελέγχει πλήρως το παιχνίδι και κατ’ επέκταση ο ίδιος θα επωφελείται των επιτυχιών, αλλά και θα χρεώνεται λάθη προσώπων που έχει διορίσει.

Οι πόντοι στο εξωτερικό

Βεβαίως, ο χρόνος που πέρασε ήταν παράλληλα και γενναιόδωρος με τον Νίκο Χριστοδουλίδη σε θέματα που αφορούσαν την εξωτερική πολιτική. Ο ίδιος έχει κτίσει καλές σχέσεις με ηγεσίες κρατών μελών της Ε.Ε., ενώ έχει ανοίξει και κανάλι επικοινωνίας με την Ουάσινγκτον εξαιτίας της πολύ καλής σχέσης που έχει με την εδώ πρέσβειρα Τζούλη Φίσερ. Υπήρξαν οι επισκέψεις ξένων πολιτικών αξιωματούχων όπως της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ, που τόνωσαν την αυτοπεποίθηση της κυβέρνησης με αποκορύφωμα την πρόσκληση του προέδρου των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν λίγο πριν τελειώσει τη θητεία του στον Λευκό Οίκο. Υπήρξαν και οι αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης Moody’s και S &P που δημιούργησαν την αίσθηση πως ο Πρόεδρος πάει καλά προς τα έξω. Αν κάτι του χρεώνεται στα αρνητικά από όλα αυτά, είναι η προσπάθειά του να τα διαχειριστεί επικοινωνιακά, με φλυαρίες ότι ενόσω προετοιμαζόταν για το ταξίδι στον Λευκό Οίκο, στενός συνεργάτης του Τραμπ τον επισκέφτηκε και ανταλλάξαν απόψεις για το ποιοι παίζουν να αναλάβουν τον τομέα των εξωτερικών υποθέσεων και της άμυνας. Ήταν οι επικίνδυνες διαρροές για εξοπλιστικά προγράμματα, αλλά ακόμη και ο τρόπος που αντιμετώπισε επικοινωνιακά την πρόθεσή του να προχωρήσει σε αίτημα ένταξης της Κύπρου στο ΝΑΤΟ όταν ο καιρός ωριμάσει. Δίδοντας την αίσθηση πως επιχείρησε να αλλάξει την ατζέντα λόγω της κρίσης που υπήρχε στο εσωτερικό στον τομέα της υγείας, των ξενοδοχειακών, της παιδείας και του σκυροδέματος.

Το φάντασμα του ανασχηματισμού

Με δεδομένο ότι ο Πρόεδρος ελέγχει όλα τα κρίσιμα πόστα, το ερώτημα που εγείρεται είναι πώς σκέφτεται να συνεχίσει τη διακυβέρνησή του και να ανατρέψει την κακή εικόνα που έχει ήδη δημιουργηθεί. Εδώ και κάποιο καιρό βρίσκεται σε συνεχείς συναντήσεις με τους υπουργούς του ούτως ώστε να διαπιστώσει ποιες από τις εξαγγελίες που είχαν θέσει έχουν ολοκληρωθεί, ποιες από αυτές εκκρεμούν και για ποιο λόγο. Όπως και τον περασμένο Γενάρη, έτσι και φέτος ο πρόεδρος της Δημοκρατίας θα προχωρήσει στον λεγόμενο θεσμό State of the Union όπου θα παρουσιάσει τον προγραμματισμό της διακυβέρνησής του για το 2025.

Αυτό που διαρρέεται στα κομματικά πηγαδάκια και αποτελεί εν πολλοίς ένα déjà vu του προηγούμενου έτους, είναι η ενόχληση του Προέδρου από την απόδοση συγκεκριμένων υπουργών όπως ο υπουργός Δικαιοσύνης και ο υπουργός Ενέργειας, ενώ από τους επιχειρηματικούς κύκλους ζήτημα τέθηκε στον Πρόεδρο και για τον υπουργό Εργασίας εν τω μέσω των απεργιών. Ερώτημα λοιπόν είναι αν με τον νέο χρόνο θα υπάρξουν μετακινήσεις, αντικαταστάσεις και νέα πρόσωπα στον στενό περίγυρο του Προέδρου. Το σίγουρο είναι πως στο Προεδρικό δεν υπάρχει θέμα αποχώρησης, καθώς θεωρούνται πρόσωπα του πολύ στενού περίγυρου του Προέδρου αλλά και της ευρύτερης οικογένειας.

Με τη νέα χρονιά, ωστόσο, δεν δίδεται πίστωση χρόνου στον Πρόεδρο ούτε η δικαιολογία απειρίας, του ιδίου και του στενού του περίγυρου. Οι προκλήσεις αλλάζουν, οι απαιτήσεις αυξάνονται και η διακυβέρνηση μπορεί να επηρεαστεί από διαφορετικά δεδομένα:

• Αν η ανάκαμψη της οικονομίας αποτυπωθεί και στην καθημερινότητα των πολιτών ή όχι

• Αν θα υπάρξουν τελικά εξελίξεις στο Κυπριακό

• Την έναρξη του προεκλογικού για τις βουλευτικές του 2026 και τις διαφορετικές ατζέντες των κομμάτων

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό, ο Πρόεδρος έχει επαναλάβει εδώ και καιρό τη βούλησή του για επανέναρξη των συνομιλιών και πλέον θεωρείται δεδομένη η πραγματοποίηση μίας ευρύτερης συνάντησης, το πρώτο διάστημα του νέου χρόνου. Σε αυτήν θα συμμετέχουν πέραν του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, του Τ/κ ηγέτη, η Τουρκία, η Ελλάδα και η Βρετανία σε υψηλό επίπεδο. Οι ενέργειες διπλωματικών κύκλων προετοιμάζουν για μία συζήτηση που θα βγαίνει από τη στενή έννοια του όρου της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και εδώ θα είναι το μεγάλο στοίχημα του πώς θα το διαχειριστεί ο Πρόεδρος. Δέχεται άλλωστε ήδη κριτική πως δεν εννοεί αυτά που λέει και ότι αποτελούν επικοινωνιακά τεχνάσματα που στόχο έχουν απλώς να κερδίσει πόντους στο blame game με την Τουρκία. Μία ευρύτερη καχυποψία που πλανάται για το κατά πόσο εννοεί αυτά που λέει. Ρόλο σε αυτό παίζουν τα κόμματα που τον στηρίζουν, αν ληφθεί υπόψη πως η ΕΔΕΚ διαφωνεί με τη λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας, ενώ το ΔΗΚΟ παρ’ ολίγον να μην παρευρεθεί στον απολογισμό των 100 ημερών του Προέδρου, επειδή ο τελευταίος προχώρησε με τη δημοσιοποίηση συγκεκριμένων μέτρων για τους Τ/κ. Παράλληλα, όσο κι αν διακωμωδήθηκε η περίπτωση της ξαδέλφης Συλβάνας στο Προεδρικό, τα όσα έγραψε περί τακτικισμών του Προέδρου, σίγουρα ενίσχυσαν την καχυποψία πολλών που βλέπουν με σκεπτικισμό τις πραγματικές προθέσεις του προέδρου Χριστοδουλίδη στο Κυπριακό.

Μεγάλο ρόλο για την πορεία της διακυβέρνησης θα παίξει σίγουρα και ο προεκλογικός. Το 2025 είναι ένας χρόνος προθάλαμος για τις βουλευτικές εκλογές του 2026. Είναι το έτος που στήνεται η στρατηγική τους, ενώ οι εσωτερικές διεργασίες στα κόμματα θα παίξουν τον δικό τους ρόλο. Ο Συναγερμός θα οδηγήσει στο Ανώτατο Συμβούλιο τη συζήτηση για το καθεστώς των υπουργών- μελών του ΔΗΣΥ, ενώ το γεγονός ότι ο Πρόεδρος έχει χάσει πλέον και την εύνοια του Νίκου Αναστασιάδη ενδεχομένως να τον αποδυναμώσει στο συναγερμικό ακροατήριο. Ενόσω μάλιστα η ηγεσία του ΔΗΣΥ δέχεται κριτική για το θολό της πολιτικής της απέναντι στην κυβέρνηση, αναμένεται να ψηλώσουν οι τόνοι. Το ΔΗΚΟ οδηγείται σε πολιτικό συνέδριο, με όλα τα σενάρια να είναι ανοικτά και με δεδομένο ότι στο κόμμα ουδέποτε υπήρξε ομοφωνία, δεν αποκλείεται οι ανταρσίες και οι αντιπολιτευτικές φωνές να ενισχυθούν από βουλευτές που θέλουν να εκλεγούν και που βλέπουν πως η στήριξη του κυβερνητικού σχήματος δεν τους βοηθά εκλογικά. Σε αυτό το πλαίσιο δεν θα πρέπει να αγνοηθεί και ο ρόλος του ΑΚΕΛ που θα ενισχύσει την αντιπολιτευτική του ατζέντα, καταδεικνύοντας πως ο Πρόεδρος δεν θα έχει αρκετούς συμμάχους, αλλά πολλούς εν δυνάμει επικριτές. Ο επόμενος χρόνος θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμος για τον Νίκο Χριστοδουλίδη, καθώς σε ένα περίπλοκο σκηνικό θα κληθεί να δώσει το δικό του στίγμα, να παρουσιάσει πού θέλει να πάρει τη χώρα με το τέλος της θητείας του και τελικώς να κυβερνήσει αποτελεσματικά.

ΑΡΝΗΤΙΚΑ

1. Προαναγγελία ανασχηματισμού
2. Διορισμοί ημικρατικών –συγγενών– μελών επιτελείου
3. Διπλές συντάξεις – επιδόματα
4. Διαφωνία διαφάνειας στο ταμείο του Φορέα
5. Απόδραση ισοβίτη
6. Ναυάγιο έργων (Βασιλικό - Καλώδιο - Δρόμος Πόλης Πάφου)
7. Μετανάστες Νεκρή Ζώνη - Κρίση ΟΥΝΦΙΚΥΠ
8. Απουσία κατά την παύση γενικού ελεγκτή
9. Αναπομπή πρότασης νόμου για πόθεν έσχες Γενικής Εισαγγελίας
10. Απεργία Υγείας – Σκυροδέματος
11. Κακή εικόνα – δημοσκοπήσεις

ΘΕΤΙΚΑ

1. Δημιουργία ανθρωπιστικού θαλάσσιου διαδρόμου Γάζα
2. Συνάντηση με Μπάιντεν
3. Αναβαθμίσεις από ξένους οίκους
4. Επισφράγιση του δυτικού προσανατολισμού της Κύπρου
5. Βοήθεια από ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο στο ζήτημα των κυρώσεων
6. Ψηφιακός Πολίτης
7. Μείωση ροών στο μεταναστευτικό μέσω συμφωνίας με Λίβανο