Του Γιάννη Ιωάννου
Η 31η Μαρτίου σηματοδότησε το τέλος της διορίας τριών μηνών που είχε δώσει η Λευκωσία προς την αμερικανική εταιρεία Chevron, βασικού εταίρου της κοινοπραξίας του τεμαχίου «12» («Αφροδίτη») επί της κυπριακής ΑΟΖ για την ανάπτυξη του. H διαπραγμάτευση χρονίζει και όπως διεξοδικά ανέλυσε η «Κ» κρατάει πίσω την εκμετάλλευση των επιβεβαιωμένων σχεδόν 4 tcf φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν επί της κυπριακής ΑΟΖ το 2011. Η Chevron (σ.σ. στο «12» με 35% μαζί με την Shell, με 30% και την NewMed, με 30%) όπως γνωστοποιήθηκε και από πηγές του υπουργείου Ενέργειες επανήλθε με βελτιωμένη -επί της δοθείσας διορίας από την ΚΔ- πρόταση για το πλάνο ανάπτυξης (Feasibility Development Plan/FDP) εξέλιξη που σηματοδοτεί την συνέχιση της διαπραγμάτευσης αλλά και την παράταση του πραγματικού χρόνου ανάπτυξης της «Αφροδίτης» -άρα και της έλευσης φυσικού αερίου στη Κύπρο ή εσόδων από την πώληση του στην Αίγυπτο (όπως προνοείται στη συμφωνία). Συγκλίνουσες πληροφορίες πάντως κάνουν λόγο για μια συνεχιζόμενη διαπραγμάτευση για την οποία υπάρχουν προθέσεις για να ολοκληρωθεί με συμφωνία έως το τέλος του χρόνου.
Που βρισκόμαστε
Η διαμόρφωση της διαπραγμάτευσης μεταξύ Chevron και ΚΔ τους τελευταίους μήνες με αποκορύφωμα την πρόταση της Chevron τον Μάιο του 2023 (σ.σ. σε σχέση με το αρχικό αναπτυξιακό πλάνο της Noble, πριν αποχωρήσει από το «12», από το 2019) εδράζεται σε βασικές διαφορές που μεταξύ άλλων αφορούν σε:
- To συνολικό κόστος της επένδυσης, που η Chevron επιδιώκει με μειώσει κατά ένα δις δολάρια (από 3.6 σε 2.6)
- Την επεξεργασία, όπου η Κύπρος επιμένει σε πλωτή μονάδα παραγωγής (FPU) στο κοίτασμα έναντι της χρήσης της υποδομής της Shell ανοικτά της Αιγύπτου (West Delta Deep Marine/WDDM)
- Στον συνολικό αριθμό πηγαδιών και ποσοτήτων (η Chevron θέλει τρία ενώ η Λευκωσία 5 με το output αντίστοιχα σε 650 και 800 (mm cfd)
- Στο συνολικό μήκος του αγωγού που θα κατασκευαστεί προς την Αίγυπτο
Η θέση -κόκκινη γραμμή της Λευκωσίας- για FPU φαίνεται πως γίνεται αποδεκτή από την Chevron με την ανανεωμένη πρόταση, σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, να προτάσσει μεν την πλωτή μονάδα παραγωγής επί του κοιτάσματος αλλά να παραμένει οικονομικά «μειωμένη» τόσο σε επίπεδο παραγωγής (output μικρότερο από 600 mm cfd) όσο και υλικοτεχνικά (πχ σωλήνα). Σε κάθε περίπτωση η όδευση παραμένει προς την Αίγυπτο (είτε στο τερματικό του Ίντκου, είτε απευθείας στη χώρα).
Η μεγάλη εικόνα
Το πως θα διαμορφωθεί η διελκυστίνδα ΚΔ-Chevron ως προς την διαμόρφωση του τελικού πλάνου ανάπτυξης θα εξαρτηθεί από σειρά παραγόντων τόσο στο επίπεδο της μεγάλης εικόνας των ενεργειακών της περιοχής (αύξηση ενεργειακών αναγκών της πάντα εύθραυστης οικονομικά και πολιτικά Αιγύπτου, πόλεμος στη Γάζα, κοκ) όσο και σε σχέση με τις επιδιώξεις (σε οικονομικό επίπεδο) για την Λευκωσία. Το μόνο που δείχνει να επιβεβαιώνεται προς το παρόν είναι πως η ανάπτυξη του «Αφροδίτη» θα καθυστερήσει, σημαντικά, ακόμη δεδομένου ότι η ανακάλυψη έγινε το 2011 και κλείνει μια δεκαετία από την κήρυξη του κοιτάσματος ως εμπορικά αξιοποιήσιμου. Από εκεί και πέρα το καλό σενάριο εδράζεται σε: αποδοχή, με τροποποιήσεις ή χωρίς, της ανανεωμένης πρότασης της Chevron πτυχή που θα επιταχύνει τις εξελίξεις και σε ένα, λιγότερο καλό, σενάριο όπου οι διαφωνίες θα επιμείνουν και το όλο ζήτημα της διαπραγμάτευσης θα μετατοπιστεί σε ακόμη μεταγενέστερο χρόνο ή ακόμη χειρότερα θα κινηθεί προς την κατεύθυνση του αδιεξόδου -που φτάνει μέχρι την νομική επιδιαιτησίας. Η παρουσία της Chevron πάντως, αμερικανικών συμφερόντων, διαδραματίζει ρόλο ως προς την γεωπολιτική προέκταση της παρουσίας της επί της κυπριακής ΑΟΖ στο πως θα σταθμιστούν οι τελικές αποφάσεις χωρίς ωστόσο η γεωπολιτική να αντικαθιστά, πλήρως, τις οικονομοτεχνικές πτυχές.
