Του Γιάννη Ιωάννου
Παραμένει σε αδιέξοδο, όχι οριστικό αλλά σε σχέση με τον χρονικό ορίζοντα, η διαπραγμάτευση μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας και Chevron (εκ μέρους της κοινοπραξίας της «Αφροδίτης» στο τεμάχιο «12» επί της κυπριακής ΑΟΖ). Η διαπραγμάτευση που ξεκίνησε ουσιαστικά τον περασμένο Αύγουστο με εγγενείς διαφορές ως προς το FDP (Feasibility Development Plan/FDP) του τεμαχίου και την οποία περιέγραψε και ανέλυσε διεξοδικά η «Κ» αναζητεί μια win-win φόρμουλα με τις δύο πλευρές, όπως συγκλίνουν οι πληροφορίες, να αναζητούν πίστωση χρόνου αλλά και μια χρυσή τομή για το βασικό αντικείμενο της διαφωνίας που εδράζεται στη πλωτή μονάδα παραγωγής (Floating Production Unit/FPU) επί του τεμαχίου -που υπήρχε στη πρόταση της κοινοπραξίας του 2019, που τροποποίησε η Chevron τον περασμένο Μάιο και που αποδέχεται η Λευκωσία ως «κόκκινη γραμμή». Την περασμένη εβδομάδα και μετά την ανταλλαγή επιστολών μεταξύ υπουργείου Εμπορίου και Chevron μια νέα παράταση δόθηκε προς την Chevron για τις τεχνικές λεπτομέρειες και την έναρξη του FEED. Εκτός απροόπτου, το αδιέξοδο τείνει να αρθεί αλλά με, επιμέρους, «εξαγορά χρόνου» και ως πρώτο σημαντικό ορόσημο κρίνεται η προσεχής Παρασκευή (1η Δεκεμβρίου) όπου θα υπάρξουν ανακοινώσεις. To διεθνές συνέδριο (28 με 30 Νοεμβρίου), «ΕΜC (Eastern Mediterranean Energy Conference & Exhibition)» που ξεκινά σήμερα στη Λεμεσό θεωρείται πως θα οριστικοποιήσει το αδιέξοδο μεταξύ Chevron και ΚΔ.
Τα βασικά σενάρια
Η Chevron αναμένεται μέχρι την 1η Δεκεμβρίου να απαντήσει στη Λευκωσία σε σχέση με τις δύο επιστολές της, αγοράζοντας χρόνο λόγω και των εορτασμών του «Thanksgiving» στις ΗΠΑ. Εκτός απροόπτου τα κυρίαρχα σενάρια είναι να βρεθεί μια συμβιβαστική φόρμουλα για το FPU ώστε να αποφευχθεί το αδιέξοδο και η Λευκωσία να παρατείνει την διορία, σύμφωνα με πληροφορίες ως τις αρχές Φεβρουαρίου, προκειμένου ο αμερικανικός κολοσσός να επανέλθει με την προκαταρκτική ανάπτυξη (FEED). Από εκεί και πέρα όλα τα σενάρια παραμένουν ανοικτά προκειμένου:
• Nα προχωρήσει η ανάπτυξη του «Αφροδίτη» δεδομένου ότι εκκρεμεί και η συμφωνία ΚΔ-Ισραήλ για το συνορεύων κοίτασμα «Ισάι» που χρονίζει -σενάριο που κρίνεται ως «καλό»
• Να επανέλθουν διαφωνίες στους χρόνους έναρξης του FEED ή του FID (Final Investment Decision) ή σε τεχνοοικονομικές διαφορές μεταξύ των δύο πλευρών και να επανέλθει έτσι η διαπραγμάτευση ή να οριστικοποιηθεί κάποιο αδιέξοδο, το οποίο αφήνει όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά με το κυρίαρχο σε ένα τέτοιο μια δικαστική διαμάχη ΚΔ-Chevron, σενάριο -που κρίνεται ως «κακό»
H μεγάλη εικόνα
Η δύσκολη διαπραγμάτευση μεταξύ ΚΔ και Chevron γίνεται σε μια κρίσιμη συγκυρία στην ανατολική Μεσόγειο όπου ο πόλεμος Ισραήλ-Χαμάς δοκιμάζει τόσο τις αντοχές της βιομηχανίας φυσικού αερίου και πετρελαίου στη περιοχή από σκοπιάς ασφάλειας όσο και το συνολικό positioning των εμπλεκομένων δρώντων (κρατικών και εταιρειών) στην ευρύτερη περιοχή. Για το Ισραήλ, που είδε το κοίτασμα του σε παραγωγή, το «Ταμάρ» (σ.σ. το διαχειρίζεται η Chevron), να διακόπτει τις εργασίες τους για ένα σύντομο χρονικό διάστημα λόγω του πολέμου μετά την 7η Οκτωβρίου, οι τρεις βασικές δυναμικές που διαμορφώνονται εδράζονται σε συγκεκριμένους άξονες: α. στο ότι περιορίζουν την εξαγωγική του δυνατότητα σε φυσικό αέριο για λόγους ασφάλειας παρά το γεγονός πως έχει αυξήσει την παραγωγή του έναντι της εσωτερικής κατανάλωσης και επιδιώκει να αναζητήσει αγορές β. στην πρόθεση του για αύξηση, στον χρονικό ορίζοντα του 2030, της παραγωγής φυσικού αερίου σε 25 με 30 bcm (δισεκατομμύρια κυβικά πόδια) και γ. στους τρέχοντες περιορισμούς εξαγωγών (τρεις ουσιαστικά επιλογές αγωγών σε δύο κατευθύνσεις, την Αίγυπτο και την Ιορδανία). Για την Chevron η παρουσία της στα δύο μεγάλα κοιτάσματα του Ισραήλ (σ.σ. το «Ταμάρ» με ποσότητες 282 bcm και το «Λεβιάθαν» με αντίστοιχες 605 bcm) αποτελεί, σε κάθε περίπτωση, βασική προτεραιότητα στη περιοχή έναντι της «Αφροδίτης» (με εκτιμήσεις για ποσότητες μεταξύ 102 και 170 bcm) που δεν έχει αναπτυχθεί και θα μπορούσε να διαδραματίσει τον ρόλο της εναλλακτικής πηγής έναντι των μεγάλων κοιτασμάτων επί της ισραηλινής ΑΟΖ. Αυτό ωστόσο δεν εξαιρεί, ιδίως υπό το βάρος των εξελίξεων στη περιοχή, πως η Κύπρος θα μπορούσε να αποτελέσει εξαγωγικό σημείο για το φυσικό αέριο του Ισραήλ -μιας και η επιλογή της Τουρκίας απομακρύνεται μέχρι την ομαλοποίηση των πραγμάτων στη Λωρίδα της Γάζας και του ξεκαθαρίσματος στο εσωτερικό του Ισραήλ -με τους Ερντογάν και Νετανιάχου να κόβουν κάθε δίαυλο επικοινωνίας μετά την δράση της Χαμάς και παρά την πρόσφατη αναθέρμανση των διμερών σχέσεων των δύο χωρών. Η διαπραγμάτευση ΚΔ-Chevron παρά τις αντικειμενικές της δυσκολίες ανέδειξε πως η Κύπρος (με έξι στόχους, «Αφροδίτη», «Καλυψώ», «Γλαύκο», «Κρόνο» και «Δία», στην πιο αισιόδοξη εκτίμηση να διαθέτουν συνολικά 496 bcm) δεν αποτελεί βασική προτεραιότητα για αναπτύξεις στην περιοχή χωρίς ωστόσο αυτό να αναιρεί το γεγονός πως η έλευση του φυσικού αερίου στη Κύπρο από την «Αφροδίτη» και η διασφάλιση της ανάπτυξης του τεμαχίου αποτελούν στρατηγική προτεραιότητα για τη Λευκωσία.
