Του Γιάννη Ιωάννου
Ως καταληκτική της προετοιμασίας της άτυπης συνάντησης (πενταμερής) του Μαρτίου, στη Γενεύη της Ελβετίας, χαρακτηρίζεται η σημερινή παρουσία της αναπληρώτριας ΓΓ του ΟΗΕ για Πολιτικές και Ειρηνευτικές Υποθέσεις, Ρόζμαρι ντι Κάρλο στη Κύπρο και οι χωριστές συναντήσεις που είχε με τους δύο ηγέτες. Η Αμερικανίδα διπλωμάτης συνάντησε τον Ερσίν Τατάρ και τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη, είχε συναντήσεις με την Κοινωνία των Πολιτών (σ.σ. γυναίκες στη Κύπρο και οργανώσεις νεολαίας) και γευμάτισε -ιδιωτικά- με τους δύο διαπραγματευτές πριν αναχωρήσει -για την Αθήνα την προσεχή Τετάρτη και, ακολούθως, την Άγκυρα για επαφές στα πλαίσια της διπλωματίας του «πήγαινε-έλα». Πηγές που μίλησαν στην «Κ» αναφέρουν πως η πολύπειρη διπλωμάτης του ΟΗΕ ήρθε στη Κύπρο για βολιδοσκοπήσεις, να ακούσει τους δύο ηγέτες και ακολούθως να διασφαλίσει την ομαλή οργάνωση μιας πολυμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό -εκκινώντας από το κλείδωμα της ημερομηνίας διεξαγωγής της στις 17 ή 18 Μαρτίου.
Εμμένει ο Τατάρ
Λίγο μετά τις 10:00πμ η αναπληρώτρια ΓΓ του ΟΗΕ για Πολιτικές και Ειρηνευτικές Υποθέσεις, Ρόζμαρι ντι Κάρλο συναντήθηκε στη βόρεια Λευκωσία με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, Ερσίν Τατάρ. Ακολούθως, η Αμερικανίδα διπλωμάτης του ΟΗΕ μετέβηκε, λίγο πριν το μεσημέρι, στο Προεδρικό όπου και είχε συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη. Όπως ανακοίνωσαν και τα Ηνωμένα Έθνη, επίσημα, η κ. ντι Κάρλο ενόψει της άτυπης πενταμερούς θα περιοδεύσει σε Αθήνα κι Άγκυρα ταξιδεύοντας στην πρώτη την προσεχή Τετάρτη 12 Φεβρουαρίου κι ακολούθως στην Τουρκία, στις 13 -όπου και θα έχει συναντήσεις με τους υπουργούς Εξωτερικών των δύο χωρών. Η κ. ΝτιΚάρλο ανέφερε μετά τη συνάντηση που είχε με τον κ. Τατάρ στα Κατεχόμενα (η οποία διήρκησε μίαμιση ώρα περίπου) πως (...) είναι η δεύτερη φορά που επισκέπτομαι το νησί, και είμαι πολύ ευχαριστημένη που βρίσκομαι εδώ». Η αξιωματούχος των ΗΕ χαρακτήρισε την συνάντηση με τον Τατάρ ως «πολύ παραγωγική» και δήλωσε προς τα ΜΜΕ πως είχε την εν λόγω επαφή (...) για μια συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί τον επόμενο μήνα, σε ευρύτερη μορφή». Ο κ. Τατάρ πάντως σε δηλώσεις του στα τουρκοκυπριακά ΜΜΕ μετά το πέρας της συνάντησης αναφέρθηκε στη συνεχιζόμενη διαπραγμάτευση για τα οδοφράγματα με αναφορές στη Πύλα και στην «ελληνοκυπριακή πρόταση για διάνοιξη σημείων τράνζιτ μέσα από το έδαφος της ΤΔΒΚ» όπως, χαρακτηριστικά, ανέφερε ενώ επανέλαβε και το πάγιο αφήγημά του για ύπαρξη δύο κρατών στη Κύπρο κι απόδοσης στους Τουρκοκύπριους των εγγενών τους δικαιωμάτων αλλά και φωτογράφισε, εκ νέου, την Πύλα (συμφωνία μετά την κρίση του καλοκαιριού του 2023). Αναφέρθηκε τέλος και στο ότι μετέφερε στην αξιωματούχο των ΗΕ τις θέσεις της κοινότητας του για τους μικτούς γάμους και «τον αποκλεισμό των Τ/κ».
Απαράδεκτο στάτους κβο
Το σημερινό στάτους κβο δεν μπορεί να αποτελέσει λύση του Κυπριακού, δήλωσε, με την σειρά του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης κατά την έναρξη της συνάντησής του με την κ. ντι Κάρλο. Από την πλευρά της, η αξιωματούχος του ΟΗΕ δήλωσε ότι προσβλέπει στη διευρυμένη συνάντηση του Μαρτίου και μετέφερε τη δέσμευση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ να βοηθήσει και τις δύο πλευρές να προχωρήσουν μπροστά.
Καλωσορίζοντας την κ. ντι Κάρλο, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι προσβλέπει στις συζητήσεις, εκφράζοντας την ετοιμότητά του να μεταφέρει συγκεκριμένες προτάσεις στην αξιωματούχο του ΟΗΕ για την πορεία προς τα εμπρός και κυρίως για να υπάρξει επιτυχές αποτέλεσμα όταν ο Γενικός Γραμματέας αποφασίσει να συγκαλέσει τη διευρυμένη συνάντηση. «Είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε. Για εμάς το σημερινό στάτους κβο δεν μπορεί να αποτελέσει λύση του Κυπριακού και όσο περνά ο καιρός η κατάσταση επιδεινώνεται όλο και περισσότερο», δήλωσε χαρακτηριστικά. Πρόσθεσε ότι δεν υπάρχουν παγωμένες συγκρούσεις στην ευρύτερη περιοχή και επανέλαβε την προθυμία του να ανταλλάξει απόψεις με την κ. ΝτιΚάρλο για το πώς μπορούν να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις «από το σημείο που σταμάτησαν στο Κρανς Μοντανά» και να υποβάλει «πολύ συγκεκριμένες προτάσεις για την πορεία προς τα εμπρός». Από την πλευρά της, η κ. ντι Κάρλο δήλωσε πολύ χαρούμενη που επέστρεψε στην Κύπρο και ότι ανυπομονεί για τη διευρυμένη συνάντηση του Μαρτίου. «Ο Γενικός Γραμματέας είναι δεσμευμένος να βοηθήσει τις πλευρές να προχωρήσουν μπροστά, είμαι πολύ ικανοποιημένη που θα υπάρξει αυτή η συνάντηση», τόνισε, προσθέτοντας ότι οι ημερομηνίες της συνάντησης θα ανακοινωθούν σύντομα.
To μήνυμα της Κυβέρνησης
«Για ακόμη μια φορά χαιρετίζουμε την προσήλωση, τη δέσμευση του ιδίου του ΓΓ των ΗΕ στις προσπάθειες για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αντάλλαξε με την κ. ντι Κάρλο, σε μια πολύ παραγωγική συζήτηση, η οποία διήρκησε πέραν της μιας ώρας, απόψεις για το πώς πρέπει να πορευτούμε στο διάστημα που θα προηγηθεί της πολυμερούς διάσκεψης, ακριβώς για να συμβάλουμε με τον μέγιστο δυνατόν τρόπο στην επίτευξη μιας θετικής κατάληξης», ανέφερε, μεταξύ άλλων, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης μετά το πέρας της συνάντησης Χριστοδουλίδη-ντι Κάρλο
«Προσεγγίζουμε αυτή την πολυμερή συνάντηση ως μια ευκαιρία να αποτελέσει εφαλτήριο για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο που έχουν διακοπεί, πάντοτε εντός του συμφωνημένου πλαισίου. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπέβαλε συγκεκριμένες προτάσεις και εισηγήσεις προς την κ. ντι Κάρλο, σε σχέση με το πώς μπορεί να διασφαλιστεί αυτή η θετική κατάληξη κατά τη διάρκεια της πολυμερούς διάσκεψης στη Γενεύη», συνέχισε ο κ. Λετυμπιώτης. Πρόσθεσε πως ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης «επανέλαβε, για ακόμη μια φορά, την ετοιμότητά μας για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων» και υπογράμμισε «τη σημασία στη διαδικασία να προηγηθεί η συζήτηση και η σύνταξη της δομής, ούτως ώστε να μπορέσει να συμβάλει στη θετική κατάληξη». Συμπλήρωσε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επανέλαβε στην κ. ντι Κάρλο την ετοιμότητά του «ακόμη και σήμερα ή αύριο αν το επιτρέπει το πρόγραμμά της» να πραγματοποιηθεί η δεύτερη συνάντηση με τον κ. Τατάρ, «στο πλαίσιο της συζήτησης για τη διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης ή και των σημείων που ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμπεριέλαβε στη δέσμη των οκτώ προτάσεων που υπέβαλε στον κ. Τατάρ κατά την τελευταία τους συνάντηση».
Τι να αναμένουμε
Η κ. ντι Κάρλο φαίνεται πως με την παρουσία της στη Κύπρο «οργανώνει» την άτυπη πενταμερή του Μαρτίου προκειμένου «ανεξαρτήτως οδοφραγμάτων» να υπάρξει το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα. Η κ. ντι Κάρλο ουσιαστικά πρότεινε το διήμερο 17ης-18ης Μαρτίου για την διεξαγωγή της διάσκεψης για το Κυπριακό στην Γενεύη της Ελβετίας, χρονισμός που συνδέεται, όπως αναφέρουν στην «Κ» πηγές που γνωρίζουν, και με την διεξαγωγή της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις 20 του ίδιου μήνα. Η εν λόγω προσέγγιση θεωρείται από γνώστες των εξελίξεων πως για τα ΗΕ θα μπορούσε να είναι βοηθητική της διαδικασίας. Η κ. ντι Κάρλο πάντως δείπνησε το βράδυ με τους δύο διαπραγματευτές, Μενέλαο Μενελάου και Γκιουνές Ονάρ, εξέλιξη που δυνητικά θα μπορούσε -πριν το ορόσημο της άτυπης- να δώσει στα ΗΕ την ευκαιρία να προσέλθουν στην διάσκεψη με μια συμφωνία, που θα βοηθούσε στο καλό κλίμα.
Τέλος, σε κάθε περίπτωση, σημαντικές κρίνονται και οι επαφές της Αμερικανίδας διπλωμάτη σε Αθήνα και Άγκυρα με τα μηνύματα που θα προκύψουν, κυρίως από την δεύτερη περίπτωση, να κρίνονται ως πολύ σημαντικά για την συνέχιση της διαδικασίας -δεδομένης και της αλλαγής, στα Κατεχόμενα, του Τούρκου πρέσβη με την επαναφορά του Αλί Μουράτ Μπαστσερί. Ο τελευταίος υπήρξε παρών τόσο στο Κρανς Μοντανά, θεωρείται «πολύπειρος» στο Κυπριακό αλλά παράλληλα ενεπλάκη και στην ανάδειξη, το 2020, του Ερσίν Τατάρ στην εξουσία με την τότε απευθείας επέμβαση της Τουρκίας στις «εκλογές» στα Κατεχόμενα.
