Του Γιώργου Κακούρη
Ακόμα και αν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν έχει το δικαίωμα κατάθεσης προτάσεων νόμου και αν και μεγάλο μέρος της εξουσίας βρίσκεται στα κράτη μέλη και εσχάτως στην Κομισιόν, τα ερωτήματα για τις θέσεις των κομμάτων δεν είναι μια ακαδημαϊκή άσκηση. Οι ευρωβουλευτές εγκρίνουν, απορρίπτουν και τροποποιούν προτάσεις της Κομισιόν, και η πολιτική ομάδα στην οποία θα ενταχθεί ο καθένας και η καθεμία (δεδομένου πως η Κύπρος θα καταφέρει αυτή τη φορά να εκλέξει ευρωβουλεύτρια), θα έχει τον δικό της ρόλο στη διαμόρφωση πλειοψηφιών στην Ολομέλεια.
Απαντώντας σε γραπτό ερωτηματολόγιο της «Κ», χωρίς να αποφεύγουν τον πειρασμό να ξεφύγουν από το ξεκάθαρο Ναι ή Όχι και να προσθέσουν τις δικές τους υποσημειώσεις, τα κόμματα (με εξαίρεση την ΕΔΕΚ που επέλεξε να απέχει) συνέκλιναν και απέκλιναν εκεί που μάλλον ήταν αναμενόμενο.
Τα πλείστα κόμματα (με εξαίρεση το ΔΗΚΟ) τάχθηκαν γενικότερα υπέρ της Ένωσης Κεφαλαιαγορών και της αυστηρότερης εποπτείας, τη στιγμή που στις Βρυξέλλες η Κύπρος τάσσεται με αρκετές άλλες μικρές και μεσαίες χώρες που θεωρούν ότι η κεντρική εποπτεία θα προκαλούσε επιπρόσθετο κόστος στις οικονομίες τους και θα αφαιρούσε συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχουν να κάνουν με τη φορολογική πολιτική.
Αναμενόμενες ήταν και οι απαντήσεις, αλλά και οι υποσημειώσεις, για τους νέους δημοσιονομικούς κανόνες της Ε.Ε., βάσει των όσων έχουν συμφωνηθεί τα κράτη μέλη να έχουν περισσότερη ευελιξία στην άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής, εφόσον πάντα κινούνται εντός συγκεκριμένων πλαισίων όσον αφορά μεταξύ άλλων το δημόσιο έλλειμμα.
Το ζήτημα των «ιδίων πόρων» της Ε.Ε. αφορά την ανάπτυξη δυνατοτήτων χρηματοδότησης της Ε.Ε. ώστε ο προϋπολογισμός να προσαρμόζεται σε περιπτώσεις κρίσεις χωρίς να χρειάζονται επιπρόσθετες συνεισφορές από τα κράτη μέλη, αλλά και για να καλυφθεί η αποπληρωμή του κοινού δανεισμού για το ταμείο ανάκαμψης. Οι σχεδιασμοί δεν περιλαμβάνουν φορολογία στους πολίτες, αλλά άντληση μέρους των περιβαλλοντικών δασμών και των φορολογιών σε μεγάλες εταιρίες.
Σε σχέση με το περιβάλλον, τα κόμματα συμφωνούν για τη στήριξη των πολιτών για να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις, αλλά διαφοροποιούνται όσον αφορά την επόμενη ημέρα των πράσινων πολιτικών. Αυτή τη στιγμή, η συζήτηση αφορά τη στήριξη που χρειάζονται αγρότες που επηρεάζονται, αλλά και τις διαφωνίες που προβάλουν οργανωμένα συμφέροντα και συντηρητικά κόμματα για οικονομικούς και ιδεολογικούς λόγους.
Αν και το Κοινοβούλιο δεν έχει αρμοδιότητες στο Κυπριακό, όπως και άλλα θέματα εξωτερικής πολιτικής, η στάση του σώματος για τις σχέσεις Ε.Ε. - Τουρκίας έχει τη δική της σημασία, ενώ το Κοινοβούλιο εμπλέκεται στη διαμόρφωση του προϋπολογισμού που περιλαμβάνει και την οικονομική στήριξη στην τ/κ κοινότητα και τις προσπάθειες επανένωσης. Σε αυτό το πλαίσιο είναι ενδιαφέρουσα η θέρμη με την οποία αρκετά κόμματα επανέλαβαν πως η όποια αυξημένη στήριξη στην τ/κ κοινότητα πρέπει να γίνει στο πλαίσιο της Κυπριακής Δημοκρατίας, παρά το γεγονός πως αυτό καταγράφεται στην ερώτηση, και παρά το γεγονός πως η Ε.Ε. δεν αναγνωρίζει κανένα άλλο πλαίσιο και καθεστώς για τους Τ/κ.
Σε σχέση με την στεγαστική πολιτική, πέρα από την εύκολη απάντηση πως όλοι θέλουν λύσεις για τα ακριβά ενοίκια, το θέμα δεν αφορά μόνο την Κύπρο αλλά πολλές χώρες στην Ε.Ε. Η νέα Κομισιόν έχει κάθε λόγο να εστιάσει στην επίλυση του προβλήματος, με συζητήσεις στις Βρυξέλλες να κάνουν λόγο ακόμα και για ρητή συμπερίληψη του ζητήματος στο χαρτοφυλάκιο ενός Επιτρόπου.
Εύκολη απάντηση για κυπριακά κόμματα είναι και ο ρόλος που πρέπει να έχει η Ε.Ε. στην υπεράσπιση του κράτους δικαίου. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί πως αν και στην πράξη οι κινήσεις Κομισιόν και Κοινοβουλίου μπορούν να έχουν πολιτικό χρώμα (γιατί η υπεράσπιση του κράτους δικαίου είναι πολιτική και όχι τεχνοκρατική επιλογή), γίνονται με τεχνοκρατικό υπόβαθρο και σε συγκεκριμένο πλαίσιο. Το πλαίσιο αυτό είναι οι Συνθήκες της Ε.Ε., την τήρηση των οποίων η Κομισιόν υποχρεώνεται να διαφυλάσσει (άσχετα αν πάντα το καταφέρνει), και τις οποίες τα κράτη μέλη προσυπογράφουν στο πλαίσιο της εθνικής τους κυριαρχίας.
Όσον αφορά το δικαίωμα στην τεκνοθεσία για ομόφυλα ζευγάρια και το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση, σημειώνεται ότι κάποια κόμματα που έχουν άποψη για θέματα που δεν είναι ευθέως αρμοδιότητα της Ε.Ε. (όπως η στέγαση), παραπέμπουν στο δικαίωμα του κάθε κράτους μέλους να αποφασίσει. Επίσης, η τροποποίηση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων είναι εφικτή, όμως με συναίνεση των κρατών μελών, τα οποία έχουν μεγάλες διαφωνίες για το θέμα της άμβλωσης. Το Κοινοβούλιο πάντως από την πλευρά του έχει προτείνει τροποποιήσεις που εστιάζουν και στο θέμα αυτό. Στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, όπου το Κοινοβούλιο δεν έχει αρμοδιότητες όμως μπορεί να ασκήσει πιέσεις μέσω ψηφισμάτων, για αυτό και τα κόμματα μπόρεσαν με περισσότερη ελευθερία να διαφοροποιηθούν στο ερωτηματολόγιο αναλόγως των πολιτικών τους προγραμμάτων.
Ξεχωρίζουν όμως οι τοποθετήσεις των κομμάτων όσον αφορά τη συζήτηση για την αξιοποίηση των εσόδων από ρωσικά παγωμένα περιουσιακά στοιχεία για στήριξη της Ουκρανίας, με την πλειοψηφία να προτάσσουν το ζήτημα της νομιμότητας και της νομιμοποίησης μιας τέτοιας κίνησης. Πρόκειται για κάτι το οποίο προτάσσουν αρκετές χώρες ώστε –μεταξύ άλλων– το μέτρο αυτό να μην «πέσει» στα δικαστήρια. Το κατά πόσο είναι νομικά εφικτό ή ανέφικτο παραμένει μια ανοιχτή συζήτηση.
