Της Μαρίνας Οικονομίδου
Την εβδομάδα που πέρασε δεκάδες δημοτικοί υπάλληλοι δούλευαν εντατικά στον δημοτικό κήπο καθώς στόχος ήταν να τον εξωραΐσουν για τη φιέστα που διοργανώνεται με την άφιξη του Τούρκου Προέδρου. Δρόμοι ασφαλτώνονται, το τζάμι αναπαλαιώθηκε και οι παραλίες οργανώνονται, καταδεικνύοντας πως είναι έτοιμες να υποδεχτούν τουρίστες. Ασχέτως του τι θα εξαγγείλει τελικά ο Τούρκος πρόεδρος, το σίγουρο είναι πως τα δεδομένα αλλάζουν στο Βαρώσι και δημιουργούνται νέα τετελεσμένα στο Κυπριακό. Αν και πολιτικοί κύκλοι εκφράζουν επιφυλάξεις για το τι τελικά θα εξαγγείλει ο Ερντογάν κατά την άφιξή του στο νησί, λόγω και των πιέσεων που δέχεται τόσο διεθνώς όσο και στα Κατεχόμενα, κανείς δεν διαψεύδει πως η άφιξη του Ερντογάν αναδιαμορφώνει το κυπριακό. Η Λευκωσία βρίσκεται σε έναν αναβρασμό για να αποφύγει τα χειρότερα διά της διπλωματικής οδού. Το ζήτημα είναι πως από αυτά τα μέτρα η Τουρκία θα τύχει της λεκτικής καταδίκης. Μπορεί να αλλάξει όμως τίποτα;
Η Λευκωσία θα περιμένει να δει τι τελικά θα ανακοινώσει ο Τούρκος πρόεδρος. Η «Κ» πάντως είχε αποκαλύψει την περασμένη βδομάδα συγκεκριμένα σχέδια που ξεπερνούν το Βαρώσι.
- Πιλοτικό άνοιγμα περιοχής στην περίκλειση πόλη της Αμμοχώστου (συνορεύει με την εποικισμένη και φτάνει το 3%) l Εγκαίνια σε τζαμί της περιοχής.
- Εγκαίνια αγωγού νερού ασχέτως αν έχει ήδη γίνει και στο παρελθόν.
- Λειτουργία νοσοκομείου που είχε εξαγγελθεί στο παρελθόν ότι θα γίνει για να φιλοξενεί ασθενείς που νοσούν με κορωνοϊό.
- Σχεδιασμοί για το αεροδρόμιο της Τύμπου.
Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο η Λευκωσία έχει ήδη ξεκινήσει μία προσπάθεια δια της διπλωματικής και της νομικής οδού. Ήδη προσβλέπει στην στήριξη –σε ανώτατο επίπεδο- Λονδίνου και Ουάσιγκτον, που θα αποτρέπει τον Τούρκο Πρόεδρο να προχωρήσει σε ενέργειες που δημιουργούν νέα τετελεσμένα. Πέραν της προτροπής Λονδίνου και Ουάσιγκτον να μεσολαβήσουν στον Τούρκο Πρόεδρο η νομική υπηρεσία συνεργάζεται ήδη με διεθνείς νομικούς οίκους, οι οποίοι επεξεργάζονται τρόπους αντιμετώπισης της κατάστασης.
Σύμφωνα με πληροφορίες που έχει η «Κ» η Λευκωσία έχει ήδη ένα διπλωματικό πλάνο μπροστά της.
- Προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας ή και στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Στόχος είναι να ληφθεί μία ισχυρή απόφαση, ωστόσο η δυσκολία είναι να συμφωνούν με αυτή, τα 2/3 των ψήφων των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.
- Προσφυγή στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης κατά της Τουρκίας και κατά προσώπων που εμπλέκονται. Αν βεβαίως καταφέρει η Κυπριακή Δημοκρατία να πάρει μία ισχυρή απόφαση από την γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ίσως να μην χρειαστεί καν η προσφυγή στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης.
- Ένας μελετημένος συνδυασμός κινήσεων.
- Πέμπτη διακρατική προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).
- Ατομικές προσφυγές πολιτών κατά της Τουρκίας.
Το τραγικό δίλημμα
Οποιεσδήποτε περαιτέρω προκλήσεις από πλευράς της Άγκυρας, θα τύχουν λεκτικής καταδίκης, ωστόσο το ζήτημα είναι κατά πόσο μπορεί να αναχαιτίσουν όλα αυτά τα τετελεσμένα στο Βαρώσι. Ήδη αυτό που έχουμε καταγράψει είναι πως η Άγκυρα μελετά το να καλέσει τους Ε/κ είτε να επανεγκατασταθούν είτε να προσφύγουν στην επιτροπή αποζημιώσεων της Τουρκίας είτε να προχωρήσει σε ένα σχεδιασμό πιο περίπλοκο. Οι Βαρωσιώτες συνεπώς θα κληθούν να αποφασίσουν αν θα επιστρέψουν υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση που αυτό σημαίνει εμμέσως και αναγνώριση του ψευδοκράτους αλλά θα διασφαλίσουν από την άλλη τα ιδιοκτησιακά τους δικαιώματα. Όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ» η Λευκωσία θα έχει σαφή θέση. Δεν θα μπορεί βεβαίως να επιβάλει σε κανέναν Ε/κ το τι θα κάνει, αλλά αναμένεται να στείλει μήνυμα αποτροπής μίας τέτοιας εξέλιξης.
Το ερώτημα βεβαίως είναι μετά από αυτές τις νομικές κυρίως και διπλωματικές κινήσεις, ποιες πρωτοβουλίες αναμένεται να πάρει τώρα η Λευκωσία για να αποτρέψει τα χειρότερα. Υπενθυμίζεται πως ο Νίκος Αναστασιάδης είχε προτείνει στον γ.γ. των Ηνωμένων Εθνών συγκεκριμένα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης για άρση του αδιεξόδου και αποτροπή τετελεσμένων στην Αμμόχωστο, τα οποία δεν έγιναν δεκτά από την τουρκική πλευρά.
1. Να ανοίξει η Αμμόχωστος για τους νόμιμους κατοίκους υπό τα Ηνωμένα Έθνη με αντάλλαγμα τη συζήτηση για τη λειτουργία του αεροδρομίου της Τύμπου.
2. Λειτουργία του λιμανιού της Αμμοχώστου με αντάλλαγμα την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Άγκυρας από πλευράς της Τουρκίας. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα το άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών και τουρκικού εναέριου χώρου και θα μπορούν να γίνουν βήματα εξομάλυνσης σχέσεων και σταδιακής αναγνώρισης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτος μέλος από την Τουρκία.
3. Πρόταση για δημιουργία escrow account για τους υδρογονάνθρακες. H δημιουργία λογαριασμού στον οποίο θα κατατίθενται τα έσοδα από την πώληση φυσικού αερίου, που θα αναλογούν στους Τουρκοκύπριους είχε κατατεθεί στο παρελθόν από τον πρόεδρο Αναστασιάδη προς τον Τ/κ ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί και είχε ως στόχο να διασφαλίσει μέσω του λογαριασμού, η τουρκοκυπριακή κοινότητα θα μπορέσει να αποκομίσει άμεσα το μερίδιό της στα κέρδη –βάσει ποσοστιαίας αναλογίας του πληθυσμού– μόλις αρχίσουν να εισρέουν χρήματα στο ταμείο υδρογονανθράκων από τους υδρογονάνθρακες.
Σε αυτό το πλαίσιο, ενδιαφέρον προκάλεσε η πρόσφατη δήλωση του τέως υπουργού Εξωτερικών Ιωάννη Κασουλίδη στην εκπομπή «Προκλήσεις» και στον Ανδρέα Κημήτρη, ο οποίος έκανε λόγο για ανάγκη πρωτοβουλιών. Όπως είπε, μία πρόταση που ενδεχομένως να έχει έρεισμα, είναι να μετατραπεί το αεροδρόμιο Τύμπου σε διεθνή αερολιμένα. Μία κίνηση που έκανε και η Κίνα στη νέα σχέση που άρχισε να κτίζει με την Ταϊβάν, με αντάλλαγμα την παράδοση των Βαρωσίων κάτω από τα Ηνωμένα Έθνη. Η εν λόγω θέση πάντως προκάλεσε ήδη αντιδράσεις και ιδιαίτερα στο ΑΚΕΛ διά του Τουμάζου Τσελεπή, καθώς θεωρεί πως με αυτή την πρόταση κλείνει συνοπτικά το Κυπριακό.
