Του Γιάννη Ιωάννου
Αλλάζει από τα τέλη Ιανουαρίου ο ενεργειακός χάρτης της κυπριακής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης, όπως τον γνωρίσαμε την τελευταία δωδεκαετία αλλά και μετά το 2011 και την ανακάλυψη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» επί του τεμαχίου «12» στην ΑΟΖ. Η γαλλοϊταλοκορεατική κοινοπραξία της Total-ENI-Kogas ανακοίνωσε την εγκατάλειψη των τεμαχίων «2», «3» και «9», με το τέλος της τρέχουσας περιόδου εξερεύνησής των – μειώνοντας ουσιαστικά τα θαλασσοτεμάχια που κατείχε η κοινοπραξία και δη η ΕΝΙ, από επτά σε τέσσερα. Η παρουσία της Kogas επίσης (σ.σ. κρατούσε το 20% στα εν λόγω τεμάχια), της κρατικής νοτιοκορεατικής εταιρείας, τερματίζεται στην Κύπρο μετά από δώδεκα χρόνια παρουσίας.
Δεν έδωσαν τίποτα
Η απόφαση της κοινοπραξίας να εγκαταλείψει τα τρία τεμάχια στο ανατολικό άκρο της ΑΟΖ δεν συνδέεται μόνο με μείωση κόστων/λειτουργικών εξόδων σε σχέση με τους ετήσιους προϋπολογισμούς τους, αλλά και με την προοπτική εξεύρεσης υδρογονανθράκων στην εν λόγω ανατολική περιοχή της κυπριακής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης. Υπενθυμίζεται πως το 2014 η ΕΝΙ-Kogas είχε πραγματοποιήσει δύο ερευνητικές γεωτρήσεις στο τεμάχιο «9» (στόχοι «Ονασαγόρας» και «Αμαθούσα») οι οποίες δεν είχαν αποδώσει κανένα απολύτως αποτέλεσμα – χωρίς να βρεθεί κοίτασμα. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 2018, η ΕΝΙ είχε επιχειρήσει ερευνητική γεώτρηση στο τεμάχιο «3» (στόχος «Σουπιά») η οποία αποτέλεσε και την πρώτη γεώτρηση της ΚΔ που προκάλεσε την ηχηρή αντίδραση της Άγκυρας. Η Τουρκία είχε στείλει, τότε, πολεμικά πλοία στην περιοχή που είχαν επικαθήσει επί του γεωτρητικού στόχου που προσέγγιζε το ερευνητικό γεωτρύπανο της ΕΝΙ, Saipem-12000, ουσιαστικά παρεμποδίζοντάς το να προχωρήσει με τις έρευνες. Μετά από μια σύντομη κρίση η ΕΝΙ ακύρωσε τη γεώτρηση και ουσιαστικά δεν επανήλθε ποτέ. Τα τεμάχια «2» και «3» διεκδικούνται και από την Τουρκία για λογαριασμό της «ΤΔΒΚ», με την Άγκυρα να υποστηρίζει πως αποτελούν μέρος της ΑΟΖ του ψευδοκράτους και το τελευταίο να έχει προκηρύξει, στο παρελθόν, «γύρους αδειοδοτήσεων» ουσιαστικά μετονομάζοντάς τα σε «οικόπεδα» με την ονομασία «Α», «Β», κοκ.
Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν στην «Κ» πως η αποχώρηση της κοινοπραξίας από τα εν λόγω τεμάχια δεν επηρεάζει τον σχεδιασμό του ιταλικού κολοσσού για την ανάπτυξη του «Κρόνου», στο τεμάχιο «6» και πως εν ευθέτω χρόνω η ΚΔ διά του υπουργείου Εμπορίου θα προκηρύξει γύρο αδειοδοτήσεων προκειμένου να υπάρξει εκδήλωση ενδιαφέροντος, διεθνώς, για τα τρία τεμάχια. Το 2025 εξάλλου είναι έτος «λήξης-αδειών» και στα υπόλοιπα τεμάχια που δραστηριοποείται η γαλλοϊταλική κοινοπραξία.
Μπήκε τρυπάνι στην «Ηλέκτρα»
Σε μιαν άλλη εξέλιξη, από την περασμένη Παρασκευή, 24 Ιανουαρίου, το υπερσύγχρονο γεωτρύπανο 5ης γενιάς Valaris DS-9 κατέβηκε βαθιά στο υφαλοπρανές της «Ηλέκτρας» επί του τεμαχίου «5», της κυπριακής αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ), για λογαριασμό της αμερικανοκαταρινής κοινοπραξίας Exxon-Qatar Energy – στην πιο «συναρπαστική» από σκοπιάς προσδοκιών ερευνητικής γεώτρησης για λογαριασμό της ΚΔ των τελευταίων ετών. Κι αυτό διότι, όπως έγραψε η «Κ», οι προσδοκίες έχουν ανέβει και η πιθανή ανακάλυψη ενός κοιτάσματος τύπου «Ζορ» με μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου (σ.σ. της τάξης των 15-30 tcf) αποτελεί δυνητική αλλαγή παραδείγματος, όχι μόνο για το ενεργειακό πρόγραμμα της Κύπρου αλλά και για ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο.
Η «Κ» καταγράφει τη διακριτική παρουσία, αλλά όχι παρεμπόδιση, της Τουρκίας στην περιοχή με συχνές υπερπτήσεις του τουρκικού πολεμικού ναυτικού με αεροσκάφη τύπου ATR 72-600 MPA (πετούν ως P-72 Maritime Patrol Aircraft στην THK). Όπως αναφέρουν στην «Κ» πηγές που γνωρίζουν τα εν λόγω αεροσκάφη ναυτικής περιπολίας της Τουρκίας, πετούν συχνά σε θαλάσσιες περιοχές πέριξ της Κύπρου, ως «κατασκοπευτικά» και έχουν επαυξημένες δυνατότητες συγκέντρωσης πληροφοριών στη θάλασσα.
Συνεχίζονται οι συνομιλίες με Chevron
Παράλληλα, ΚΔ και Chevron συνεχίζουν τις διαπραγματεύσεις με φόντο την ανάπτυξη του κοιτάσματος «Αφροδίτη» μιας και στις αρχές Ιανουαρίου τελείωσε η διορία σε σχέση με το τελευταίο αναπτυξιακό πλάνο που είχε καταθέσει ο αμερικανικός κολοσσός. Και οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε νέα παράταση, εξασφαλίζοντας ουσιαστικά περισσότερο χρόνο προκειμένου να υπάρξει άρση του αδιεξόδου. Υπενθυμίζεται πως για το κοίτασμα «Αφροδίτη» εκκρεμεί και η συμφωνία διαμοιρασμού με το κράτος του Ισραήλ λόγω του γειτονικού κοιτάσματος «Ισάι», πτυχή για την οποία ο υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, ανέφερε πρόσφατα πως το ζήτημα βρίσκεται σε τελικό στάδιο κι αναμένεται να τελειώσει εντός τριμήνου.
