Της Μαρίνας Οικονομίδου
Τη μέρα που ο Νίκος Χριστοδουλίδης κατευθυνόταν προς τη Βουλή για να συζητήσει τον προϋπολογισμό του υπουργείου Εξωτερικών και να δεχτεί στην ουσία τη δριμεία επίθεση από τους βουλευτές του ΑΚΕΛ για την εξωτερική πολιτική, μία άλλη κρυάδα τον ανέμενε έξω από το υπουργείο Εξωτερικών. Διπλωμάτες, παλιοί συνάδελφοι και συνεργάτες, είχαν μαζευτεί έξω από το υπουργείο διεκδικώντας τα εργασιακά τους δικαιώματα προετοιμάζοντας για λήψη μέτρων. Ο πρώτος διορισμός πρέσβη του Πέτρου Δημητρίου δεν ήταν βεβαίως η κύρια αιτία της απεργίας, αλλά το κερασάκι στην τούρτα, καθώς, όπως λένε οι εμπλεκόμενοι, έφερε στην επιφάνεια ζητήματα που απασχολούν το διπλωματικό σώμα εδώ και καιρό. Ζητήματα που συζητούνται εντόνως στους διαδρόμους του υπουργείου καιρό τώρα, όπως η μη εύρυθμη λειτουργία του, η μη αξιοποίηση λειτουργών του υπουργείου σε καίρια πόστα, η υποστελέχωση και κατ’ επέκταση η ανάγκη προκήρυξης νέων θέσεων για το 2022 αλλά και το ζήτημα αποκατάστασης αποκοπών. Το κατά πόσο το υπουργείο θα οδηγηθεί σε επ’ αόριστο απεργία θα ξεκαθαρίσει εντός του Γενάρη, ωστόσο ερώτημα πολλών είναι αν η απεργία θα γίνει με υπουργό Εξωτερικών τον Νίκο Χριστοδουλίδη ή τον Γιαννάκη Κασουλίδη που βολιδοσκοπήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Η αλλαγή στο ΥΠΕΞ
Η «Κ» είχε αποκαλύψει στις 5 Δεκεμβρίου πως ο Νίκος Αναστασιάδης έχει ήδη πει σ’ έναν κλειστό κύκλο ατόμων πως προτίθεται να παύσει τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Χριστοδουλίδη, μετά και την κίνησή του να μην παρευρεθεί στο Πολιτικό Γραφείο. Ήδη, όπως είναι σε θέση να γνωρίζει η «Κ», έχει βολιδοσκοπήσει για τη θέση τον Γιαννάκη Κασουλίδη, με άγνωστο αν θα δεχτεί τελικώς ή όχι ο πρώην υπουργός Εξωτερικών. Ο ίδιος είχε άλλωστε ξεκαθαρίσει στο παρελθόν πως δεν μετακινήθηκε στην Κομισιόν διότι πίστευε πως θα λυθεί το Κυπριακό, αλλά πλέον, όπως είπε, «έτσι κλάππα εν ξαναπαθαίνω». Το ενδεχόμενο να αποδεχτεί θα πρέπει συνεπώς να συνδέεται και με μία προσπάθεια αλλαγής πλεύσης στο Κυπριακό, η οποία θα έχει τη σύμφωνη γνώμη του προέδρου Αναστασιάδη. Ίσως όμως ο Ιωάννης Κασουλίδης να αποδεχτεί σε μία προσπάθεια να βοηθήσει στην εκτόνωση του κακού εσωκομματικού κλίματος. Το κατά πόσο ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι έτοιμος βεβαίως να παύσει το πνευματικό του παιδί Νίκο Χριστοδουλίδη όπως διατείνεται, ή αν ο ίδιος ο υπουργός Εξωτερικών προετοιμάζει το έδαφος για την αποχώρησή του δεδομένης και της ανεξάρτητης υποψηφιότητάς του, είναι βεβαίως ανοικτό. Το σίγουρο είναι πως πριν από τη λήξη της θητείας του ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εξέφρασε την επιθυμία πως θέλει να κάνει μία μεγάλη περιοδεία επαφών με ηγέτες ευρωπαϊκών και άλλων μεγάλων κρατών και γι’ αυτό θα χρειαστεί στο πηδάλιο κάποιον έμπειρο. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε συνάντηση με τον Νίκο Αναστασιάδη λίγο πριν από το Πολιτικό Γραφείο οπότε και τον ενημέρωσε πως δεν θα παρευρισκόταν στο Πολιτικό Γραφείο και τι σκοπεύει να κάνει με τις προεδρικές εκλογές. Πιθανότερο σενάριο αλλαγής σκυτάλης, αναμένεται να γίνει στις 10 Ιανουαρίου, όταν ανακοινωθούν και οι υποψηφιότητες στον ΔΗΣΥ και διαφανεί πως ο Νίκος Χριστοδουλίδης δεν πρόκειται να διεκδικήσει εντός κόμματος. Εκεί, εάν ο ίδιος δεν έχει προηγουμένως ξεκαθαρίσει τις προθέσεις του, θα δεχτεί πιέσεις, είτε να παραιτηθεί είτε να ξεκαθαρίσει πως δεν θα είναι υποψήφιος.
Μπροστά σε όλη αυτή την πίεση που δέχεται ο Νίκος Χριστοδουλίδης περιλαμβάνεται πλέον και ο αναβρασμός εντός του υπουργείου του. Το timing έκανε πολλούς να διερωτηθούν αν όλη αυτή η δυσφορία εμπλεκόταν στον εσωκομματικό πόλεμο του ΔΗΣΥ. Εμπλεκόμενοι με τους οποίους μίλησε η «Κ» απέρριψαν αναφανδόν κάτι τέτοιο και διαβεβαίωσαν πως δεν έχει καμία σχέση όλο αυτό με τις προεδρικές εκλογές. Μάλιστα, τα μέλη του κλάδου του υπουργείου Εξωτερικών είχαν προηγουμένως συναντήσεις με τον υπουργό Εξωτερικών και του υπογράμμισαν πως τους ίδιους δεν τους αφορά ούτε τι γίνεται στα εσωκομματικά του ΔΗΣΥ ούτε αν θα είναι τελικά υποψήφιος. Όπως είπαν, η απεργία γίνεται για θέματα λειτουργίας του υπουργείου που έμειναν καιρό στο συρτάρι.
Κόντρα με το Οικονομικών
Από το στενό περιβάλλον του Νίκου Χριστοδουλίδη φαίνεται να παραδέχονται πως το υπουργείο Εξωτερικών αποτελεί πλέον τον «φτωχό συγγενή» του προϋπολογισμού. Κάποιοι δεν παρέλειψαν να συνδέσουν τα «όχι» που λαμβάνει ο υπουργός Εξωτερικών από τον συνάδελφό του Κωνσταντίνο Πετρίδη στο πλαίσιο της κόντρας για την προεδρία του 2023. Στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν πάντως αστειότητες ότι αρνούνται αιτήματα του ΥΠΕΞ με γνώμονα το 2023. Σίγουρα κανείς εντός του Υπουργικού Συμβουλίου δεν είδε θετικά το γεγονός ότι ο Νίκος Χριστοδουλίδης, εδώ και καιρό, άρχισε να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που όπως έλεγαν στο παρασκήνιο ανήκαν στο δικό τους υπουργείο, μετατρέποντας τον ίδιο σε υπερυπουργό. Για το υπουργείο Οικονομικών το ποτήρι ξεχείλισε, όταν επέλεξε να αναλάβει τον CIPA ο οποίος λογοδοτούσε στο υπουργείο Οικονομικών.
Ο υπουργός Οικονομικών δεν έκρυψε την κακή επικοινωνία που υπάρχει μεταξύ των δύο. Όχι μόνο στο περιβόητο Πολιτικό Γραφείο αλλά και στην επιτροπή Οικονομικών. Όταν μέλη της επιτροπής του επεσήμαναν ότι το υπουργείο Εξωτερικών θέλει να εξαιρεθεί από τις μετακινήσεις λειτουργών (να μην ισχύει δηλαδή για το υπουργείο Εξωτερικών το σχέδιο μετακίνησης λειτουργών από άλλα υπουργεία) ο κ. Πετρίδης αντέδρασε. Είχε αναφέρει στα μέλη της επιτροπής πως εκπλήσσεται που θέτουν το εν λόγω θέμα, καθότι ο υπουργός Εξωτερικών ουδέποτε τους ενημέρωσε ότι προκύπτει θέμα.
Η κορυφή του παγόβουνου και τα αιτήματα του ΥΠΕΞ
Όσο κι αν ένα ζήτημα είναι οι κόντρες εντός υπουργείων, αφορμή για να αντιδράσουν δημόσια οι διπλωμάτες υπήρξε ο πρώτος διορισμός πρέσβη του Πέτρου Δημητρίου. Ο κ. Δημητρίου επιλέχθηκε τον περασμένο μήνα από την ΕΔΥ, ως πρέσβης για μία εκ των πέντε κενών θέσεων που είχαν προκηρυχθεί, ενώ οι άλλες τέσσερις πληρώθηκαν με προαγωγή υφισταμένων διπλωματών. Όπως ο ίδιος ο κ. Δημητρίου υποστήριξε στον «Πολίτη», καταγγέλλοντας ρατσιστική συμπεριφορά καθότι είναι ΑΜΕΑ, είχε κάνει τρεις φορές αίτηση για διπλωματικός ακόλουθος (εισαγωγική βαθμίδα Α8). Ουδέποτε προσήλθε στις εξετάσεις πρόσληψης. Εξετάσεις οι οποίες θεωρούνται ιδιαίτερα απαιτητικές και περιλαμβάνουν 6 θεματικές και μία συνέντευξη με τη συμβουλευτική επιτροπή. Αντιθέτως, διεκδίκησε διορισμό στις εξετάσεις πρέσβη (οι οποίες απαιτούν μόνο συνέντευξη από τη συμβουλευτική επιτροπή και την ΕΔΥ) και κατάφερε βεβαίως να διοριστεί, προκαλώντας τις γνωστές αντιδράσεις. Στη λίστα για παράδειγμα 12 υποψηφίων που απεστάλη από τη συμβουλευτική επιτροπή προς την ΕΔΥ, η 12η υποψήφια δεν πληρούσε, όπως αποφάνθηκε η ΕΔΥ, τις προδιαγραφές με αποτέλεσμα να μπει σφήνα ο 13ος (ο Πέτρος Δημητρίου) και να επιλεχθεί τελικώς με τις ψήφους ΔΗΣΥ πλην του προέδρου της ΕΔΥ. Αν και πολλά ακούστηκαν στο παρασκήνιο περί στενών δεσμών με τον μητροπολίτη Αθανάσιο και παρά τις δημόσιες αντιδράσεις διπλωματών περί αναξιοκρατίας, ακόμα δεν διαπιστώθηκε ποιος και αν εμπλέκεται τελικά κάποιος στον διορισμό. Όλοι άλλωστε κρατούν αποστάσεις. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης έχει ξεκαθαρίσει προς τους λειτουργούς του υπουργείου πως δεν είχε καμία εμπλοκή ούτε γνώση για τον εν λόγω διορισμό. Μάλιστα, στην επιτροπή Οικονομικών, όταν ρωτήθηκε για το ζήτημα Δημητρίου, διαχώρισε πλήρως τη θέση του, σημειώνοντας πως δεν μπορούν να του ζητούν να κρίνει την απόφαση μιας ανεξάρτητης αρχής όπως η ΕΔΥ. Και ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Εξωτερικών Κορνήλιος Κορνηλίου το πήρε ένα βήμα πιο κάτω υπογραμμίζοντας πως ο ίδιος καθηκόντως, ως γενικός διευθυντής, δεν συνέστησε την πρόσληψη του συγκεκριμένου στην Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας (ο γενικός διευθυντής έχει την υποχρέωση να πει την άποψή του).
Υπήρξαν βεβαίως και οι φωνές που υπογράμμισαν καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης διορισμού Δημητρίου πως αρκετοί πετυχημένοι πρέσβεις δεν προήλθαν από το διπλωματικό σώμα. Υπάρχουν οι πολιτικοί διορισμοί οι οποίοι γίνονται από τον εκάστοτε πρόεδρο της Δημοκρατίας με συμβόλαιο και αυτό αφορά κυρίως την Αθήνα. Παράδειγμα ο καθηγητής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κύπρου Γιώργος Γεωργής (διακυβέρνηση Τάσσου Παπαδόπουλου), ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών Πανεπιστημίου Κύπρου Ιωσήφ Ιωσήφ (διακυβέρνηση Δημήτρη Χριστόφια) και ο πρώην υπουργός Παιδείας Κυριάκος Κενεβέζος επί παρούσας διακυβέρνησης. Παρόμοια περίπτωση με τον Δημητρίου θεωρείται αυτή του Μιχάλη Ατταλίδη, ο οποίος μετά τον πολιτικό διορισμό του από τον Γιώργο Βασιλείου στο Παρίσι προσελήφθη ως πρέσβης πρώτου διορισμού. Στο υπουργείο Εξωτερικών ξεκαθαρίζουν ωστόσο πως ο κ. Ατταλίδης αποτελεί εντελώς διαφορετική περίπτωση που έτυχε ευρείας αποδοχής λόγω της εμπειρίας αλλά και των προσόντων του. Όπως λέγεται ευρέως ο Μιχάλης Ατταλίδης θεωρείται η κλασική περίπτωση των ατόμων για τα οποία υπάρχει το παραθυράκι στα σχέδια υπηρεσίας, καθώς με την ακαδημαϊκή του πείρα, τις γνώσεις του και το επαγγελματικό του παρελθόν προσθέτει στην υπηρεσία.
Η υποστελέχωση του υπουργείου και η Φιλίππα
Το τι θα γίνει με την περίπτωση Δημητρίου θα διαφανεί στο δικαστήριο, καθώς υπήρξαν ήδη προσφυγές για ακύρωση της εν λόγω πρόσληψης. Στα αιτήματα των διπλωματών εμπίπτει και η έστω και σταδιακή αποκατάσταση του 15% αποκοπής στο επίδομα εξωτερικού αλλά και οι νέες προσλήψεις λειτουργών το 2022. Δεν περνά απαρατήρητο στο ΥΠΕΞ πως η Κυπριακή Δημοκρατία αναλαμβάνει την προεδρία της Ε.Ε. το 2026 και υποστελεχωμένη όπως είναι αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να αντεπεξέλθει. Αντιθέτως, βλέπουν ήδη με δυσφορία τις συνεχείς αποσπάσεις που γίνονται αντί να ενισχυθεί το υπουργείο και να αξιοποιηθεί από στελέχη. Η αρχή έγινε με τον διορισμό Τζόζης Χριστοδούλου που αφορούσε την ενσωμάτωση του φύλου στη διπλωματία. Ένας διορισμός που ξεκίνησε αμισθί και κατέληξε να λαμβάνει έναν παχυλό μισθό. Το πρόβλημα δεν είναι όπως λένε η επιλογή του εν λόγω προσώπου, αλλά το γεγονός ότι θα μπορούσαν να επιλεχθούν πρόσωπα από το ίδιο το υπουργείο, θεσμοθετώντας έτσι το εν λόγω τμήμα.
Στο πλαίσιο των αποσπάσεων επικρατεί ιδιαίτερος αναβρασμός. Δεν είναι μόνο η απόσπαση λειτουργού από το υπουργείο Οικονομικών στο ΥΠΕΞ για να αναλάβει την οικονομική διπλωματία, αλλά και όσα εκτυλίσσονται στο νεοεισερχόμενο τμήμα των Ευρωπαϊκών Υποθέσεων. Η Φιλίππα Καρσερά έχει μετακινηθεί από το Προεδρικό στο υπουργείο Εξωτερικών αναλαμβάνοντας το εν λόγω πόστο. Και όσο κι αν στους διπλωματικούς διαδρόμους παραδέχονται την ικανότητά της, την ίδια ώρα πολλοί υπογραμμίζουν πως όφειλε να αναλάβει έναν πιο διακριτικό ρόλο για να μην καταγγέλλεται πως έχει καταστήσει το τμήμα, προεκλογικό για το 2023.
Ζήτημα τίθεται και για τις αποσπάσεις λειτουργών από άλλα υπουργεία, αντί διπλωμάτες του υπουργείου Εξωτερικών που έχουν και τις ανάλογες γνώσεις. Από το περιβάλλον πάντως του υπουργού Εξωτερικών σημειώνουν πως οι αποσπάσεις γίνονται από τη στιγμή που δεν υπάρχουν αρκετά άτομα στο υπουργείο και λένε με νόημα πως επί Γιαννάκη Κασουλίδη σταμάτησε το υπουργείο Εξωτερικών να προσλαμβάνει κόσμο. Ήδη μέσα στα αιτήματα, είναι να ανοίξουν νέες θέσεις στο υπουργείο Εξωτερικών για το έτος 2022. Αυτό επί του παρόντος δεν υπάρχει στον προϋπολογισμό και εντός των αιτημάτων είναι να περιληφθεί στον συμπληρωματικό προϋπολογισμό. Οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν τον προσεχή Γενάρη, όταν το υπουργείο Εξωτερικών θα έχει συνάντηση με το υπουργείο Οικονομικών και την ΠΑΣΥΔΥ. Εκεί θα διαφανεί αν οι λειτουργοί του υπουργείου Εξωτερικών θα προχωρήσουν σε επ’ αόριστο απεργία αν δεν ικανοποιηθούν τα αιτήματά τους, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορία του εν λόγω υπουργείου και ακόμα έναν πονοκέφαλο στην κυβέρνηση, λίγο πριν το τέλος της θητείας Αναστασιάδη.
Έντυπη Έκδοση
