Κλεφτοπόλεμος και Ειρήνη

Την ώρα που εκτυλισσόταν η θεσμική κρίση από την παύση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη, μία τηλεοπτική αντιπαράθεση έκλεβε την παράσταση και προετοίμαζε για εκκολαπτόμενες πολιτικές διεργασίες. «Κοιτάξτε αν θέλουν να κάνουν κόμμα, ο κύριος Μιχαηλίδης, η κυρία Χαραλαμπίδου η οποία φαντάζομαι ό,τι είχε να πάρει από το ΑΚΕΛ, πήρε» έλεγε ο τέως αναπληρωτής πρόεδρος του ΔΗΣΥ Χάρης Γεωργιάδης στο ΣΙΓΜΑ κατά τη διάρκεια αντιπαράθεσής του με την Ειρήνη Χαραλαμπίδου, με την τελευταία να τον διακόπτει για να διευκρινίσει πως πρόσφερε στο ΑΚΕΛ, δεν πήρε. Η αναφορά του κ. Γεωργιάδη ήταν κάτι που διέρρεε στα κομματικά πηγαδάκια, μόνο που ο ίδιος φρόντισε να το βάλει στη δημόσια σφαίρα και να ανοίξει επίσημα τη συζήτηση για το πού το πάει πολιτικά η Ειρήνη Χαραλαμπίδου. Όλο αυτό σίγουρα δεν πέρασε απαρατήρητο στην Εζεκία Παπαϊωάννου, όπως επίσης απαρατήρητα δεν πέρασαν και όσα ακολούθησαν της παύσης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν η βουλεύτρια του ΑΚΕΛ, διατηρούσε σαφείς αποστάσεις από το κόμμα. Δηλώσεις του στιλ ότι δεν είναι στέλεχος κόμματος και πως κρίνεται για τη δική της στάση και τις δικές της αποφάσεις, έστειλαν το μήνυμα πως είναι με το ένα πόδι εκτός. Οι σχέσεις ΑΚΕΛ και Ειρήνης Χαραλαμπίδου πέρασαν από χίλια μύρια κύματα, τοποθετήσεις με υπονοούμενα και επιλεγμένες διαρροές. Με τη βουλευτική θητεία της να ολοκληρώνεται το 2026 ανοίγει ξεκάθαρα η συζήτηση για το ποια τελικά θα είναι τα επόμενα βήματά της. Αν θα ολοκληρώσει τον πολιτικό της κύκλο εντός του ΑΚΕΛ, αν θα μετακινηθεί σε άλλον σχηματισμό ή αν θα υπάρξει ένα άσχημο διαζύγιο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Η ευθύνη του ΑΚΕΛ

Όσο βεβαίως κι αν το ΑΚΕΛ παρουσιάζεται άμοιρο ευθυνών και προδομένο κάθε φορά που ένα στέλεχος ετοιμάζεται για έξοδο, σίγουρα δεν είναι. Αφενός γιατί εκ των προτέρων γνωρίζει και τον χαρακτήρα και τις φιλοδοξίες αλλά και τις πολιτικές διαφορές που έχει με τα πολιτικά πρόσωπα που προσεγγίζει, αφετέρου γιατί συνειδητά όλο αυτό το διάστημα κρατά στελέχη του ευρύτερου χώρου εκτός αποφάσεων. Ο κλειστός τρόπος που λειτουργούσε το κόμμα, όπου οι αποφάσεις λαμβάνονταν πάντα από τον σκληρό κομματικό πυρήνα και το γεγονός ότι οι Νέες Δυνάμεις δεν είχαν δικαίωμα ψήφου και θέσης στα εσωκομματικά όργανα, ενίσχυε διαχρονικά την αίσθηση πως αυτά τα στελέχη αποτελούν λίγο πολύ ξένο σώμα στο κόμμα. Με λίγα λόγια, πρόσωπα τα οποία δεν μπορούν να ανελιχθούν στο εσωτερικό του κόμματος και που στόχος είναι απλώς η άντληση ψήφων από ένα ευρύτερο ακροατήριο παρά ο συγκερασμός των δικών τους θέσεων και απόψεων με αυτές του κόμματος. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα που το επιβεβαιώνει, είναι ότι ενώ ψηφίστηκε όριο θητειών, τα συλλογικά σώματα του κόμματος αποφάσισαν να εξαιρέσουν φωτογραφικά τους Γιώργο Λουκαΐδη και Άριστο Δαμιανού που ολοκληρώνουν τη θητεία τους. Κάτι τέτοιο δεν θα ισχύσει σίγουρα για πρόσωπα όπως την Ειρήνη Χαραλαμπίδου αλλά και για άλλα στελέχη του κόμματος δημιουργώντας έτσι την αίσθηση ότι ο σκληρός πυρήνας του ΑΚΕΛ απολαμβάνει κατ’ εξαίρεση προνόμια. Αυτή η κατάσταση της λειτουργίας των Νέων Δυνάμεων αποτέλεσε για κάποιους την κύρια αιτία και για άλλους τη βολική αφορμή αποχώρησής τους από το κόμμα, όταν δεν είχαν να κερδίσουν κάτι περαιτέρω. Αποχωρήσεις που αναπόφευκτα προκαλούσαν άλλοτε μικρή και άλλοτε μεγάλη ζημιά είτε στην εικόνα είτε στα ποσοστά του ΑΚΕΛ.

Μία περίπου ανανέωση

Σε αυτό το πλαίσιο αποφάσισε το κόμμα της Αριστεράς να προχωρήσει σε εσωκομματικές αλλαγές που στόχο θα είχαν και τη μετατροπή των Νέων Δυνάμεων σε Κοινωνική Συμμαχία και τη μερική συμμετοχή τους στα συλλογικά όργανα. Το πόσο η νέα τάξη πραγμάτων θα βοηθήσει την κατάσταση είναι ένα ζήτημα που θα διαπιστωθεί το επόμενο διάστημα. Το σίγουρο πάντως είναι πως η πρώτη προσπάθεια συνένωσης του ΑΚΕΛ με εκείνο το ακροατήριο το οποίο ψήφισε Ανδρέα Μαυρογιάννη δεν είχε την αναμενόμενη επιτυχία το καλοκαίρι του 2023, καθώς εκείνη η πρωτοβουλία ζητούσε από το ΑΚΕΛ δραστικές εσωτερικές αλλαγές. Αλλαγές που το ΑΚΕΛ δεν ήθελε να τις κάνει καθώς θεωρούσαν πως άλλαζαν άρδην τη φιλοσοφία του κόμματος και δεν σέβονταν την ιστορία και τη δυναμική του. Όσο όμως και αν το ΑΚΕΛ επιθυμεί να φέρει κοντά πρόσωπα, χωρίς το ίδιο να αλλάξει, οφείλει να δώσει παράλληλα απαντήσεις πάνω σε συνεργασίες που δίδουν την αίσθηση του καιροσκοπισμού. Όχι μόνο με την επιλογή υποψηφίων σε προεδρικές και δημοτικές εκλογές που καμία σχέση δεν έχουν με τις θέσεις του κόμματος, αλλά και με την επιλογή προσώπων στα ψηφοδέλτια. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η Άννα Θεολόγου. Όχι μόνο γιατί η κα Θεολόγου στο σύντομο πέρασμά της από την πολιτική έχει αλλάξει αρκετούς σχηματισμούς, δίδοντας την αίσθηση της επιπολαιότητας, αλλά και εξαιτίας των θέσεών της σε κοινωνικά ζητήματα αλλά και στο Κυπριακό.

Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου, συνεπώς, δεν αποτελεί την εξαίρεση, όμως αποτελεί σίγουρα μία ιδιάζουσα περίπτωση για το ΑΚΕΛ. Επί του παρόντος επικρατεί ένας κλεφτοπόλεμος μεταξύ των δύο μερών. Και αυτό γιατί όταν ο Γιώργος Λουκαΐδης ρωτήθηκε από την Κατερίνα Ηλιάδη στον «Πολίτη» για το μέλλον της Ειρήνης Χαραλαμπίδου στο κόμμα, έδωσε ένα άγαρμπο «ουδέν σχόλιο», διορθώνοντάς το στην πορεία με την αναφορά του ότι είναι βουλεύτρια του ΑΚΕΛ. Η «Κ» μίλησε με την Ειρήνη Χαραλαμπίδου ούτως ώστε να διευκρινίσει όσα ακούγονται στο παρασκήνιο. Η κα Χαραλαμπίδου ανέφερε πως δεν έχει κάτι να σχολιάσει γύρω από όλα αυτά, τονίζοντας πως έχει εκλεγεί ως Αριστερά Νέες Δυνάμεις και έτσι παραμένει. «Κοινοβουλευτική ομάδα ΑΚΕΛ Αριστερά Νέες Δυνάμεις, έτσι αποκαλείται εντός κοινοβουλίου, τίποτα πέραν αυτού», υποστήριξε. Όταν ρωτήθηκε για την αναφορά Χάρη Γεωργιάδη την οποία δεν διέψευσε, σημείωσε πως τα σενάρια που κάνουν στελέχη άλλων κομμάτων δεν την αφορούν.

Ανεξαρτήτως, όμως, των επόμενων πολιτικών βημάτων της κας Χαραλαμπίδου, για ποιο λόγο άραγε οι εντάσεις πάνε και έρχονται; Από την εκλογή της είχε καταδείξει τη δυναμική της μέσω αποκάλυψης σκανδάλων, ενώ η πολύ καλή σχέση που έκτισε με ΜΜΕ μέσω επιλεκτικών διαρροών και αποκλειστικοτήτων βοήθησε το προφίλ που ήθελε να παρουσιάσει προς τα έξω, αυτό της πολέμιου της διαφθοράς και τις μετέπειτα φιλοδοξίες της. Καθόλου τυχαία συνεπώς η δημοτικότητά της που εκτοξεύθηκε στα ύψη, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση σε σταυρούς προτίμησης σε δύο συνεχόμενες θητείες. Αυτό ωστόσο που της καταλογίζεται και κράτησε μέρος του μηχανισμού μακριά της, είναι ότι ουδέποτε υπήρξε ομαδικός παίχτης, αλλά ένα πρόσωπο που ζύγιζε πάντοτε το συμφέρον της και έβαζε πάντα ως προτεραιότητα τη δική της πολιτική ατζέντα, έστω κι αν αυτή ερχόταν κάποιες φορές σε αντίθεση με το κομματικό συμφέρον.

Σύννεφα με τις ήττες

Τα πρώτα σύννεφα άλλωστε στις σχέσεις Ειρήνης Χαραλαμπίδου και Εζεκία Παπαϊωάννου φάνηκαν και στις πρώτες ήττες του κόμματος. Η ίδια ένιωσε δυνατή από τη στήριξη του κόσμου του ΑΚΕΛ το 2016 και άρχισε σιγά-σιγά να αποστασιοποιείται από την ηγεσία, κάνοντας το δικό της παιχνίδι εντός της Βουλής. Ένα παιχνίδι για το οποίο ενώ εμμέσως επωφελείτο και το ΑΚΕΛ, οι συναισθηματικές εξάρσεις μπροστά στα ΜΜΕ και η ιδιαίτερη έμφαση στο πρόσωπό της αντί στην προσπάθεια που κατέβαλλε το κόμμα προκαλούσαν τη δυσφορία άλλων στελεχών. Δεν ήταν λίγοι –εκείνοι που έψεξαν το γεγονός ότι ενώ μιλούσε για Κόζα Νόστρα επί διακυβέρνησης Αναστασιάδη, την ίδια ώρα πήγαινε στο Προεδρικό και ζητούσε μεσολάβηση του Προέδρου για τα δίδακτρα των φοιτητών στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ζήτημα που αφορούσε άμεσα και την ίδια. Στο μεσοδιάστημα, ωστόσο, έγιναν προσπάθειες να καμφθούν οι όποιες διαφωνίες. Η πρώτη κίνηση ήταν στις προεδρικές εκλογές του 2018, όταν το ΑΚΕΛ ζήτησε από την Ειρήνη Χαραλαμπίδου να αναλάβει τη θέση της εκπροσώπου Τύπου της υποψηφιότητας Σταύρου Μαλά. Ήταν μία κίνηση ούτως ώστε να επωφεληθεί ο χαμηλών τόνων Σταύρος Μαλάς από τον δυναμισμό και την επικοινωνιακή της εμπειρία. Ήταν όμως και μία προσπάθεια που αποσκοπούσε στο να κρατά το κόμμα κοντά τη φιλόδοξη και εν μέρει απείθαρχη Ειρήνη Χαραλαμπίδου. Το περιβάλλον βεβαίως του Σταύρου Μαλά υποστηρίζει πως ήταν δική του ιδέα για την οποία ήρθε σε αντιπαράθεση με την τότε ηγεσία. Παρότι πολλά ακούστηκαν για τις εντάσεις και τις διαφωνίες εντός του επιτελείου, τη μετακόμιση του Στέφανου Στεφάνου στο επιτελείο για συντονισμό, η αλήθεια είναι πως η ρήξη αποφεύχθηκε τελικώς.

Το νέο επεισόδιο, όμως, μεταξύ των δύο άρχισε να γράφεται την επόμενη μέρα των βουλευτικών εκλογών του 2021. Φάνηκε όμως ότι το ΑΚΕΛ θεωρεί την ίδια ξένο σώμα, αν ληφθεί υπόψη πως προεκλογικά κατά τη διαμόρφωση ψηφοδελτίου, η επαρχιακή ΑΚΕΛ Λευκωσίας –ο σκληρός πυρήνας του ΑΚΕΛ– κατέταξε 18η από τους 20 βουλευτές την πιο δημοφιλή βουλεύτρια. Κίνηση που σίγουρα ενόχλησε την ίδια αλλά έστειλε παράλληλα και ενίσχυσε το αφήγημά της, ότι το κόμμα την πολεμά. Το πολύ κακό αποτέλεσμα του ΑΚΕΛ στη συνέχεια προκάλεσε τρόμο στα κομματικά στελέχη και οδήγησε στην παραίτηση του Άντρου Κυπριανού. Όσο όμως κι αν στην Εζεκία Παπαϊωάννου επικρατούσε κλίμα πένθους, το ίδιο δεν ίσχυε για την ψυχολογία της Ειρήνης Χαραλαμπίδου, η οποία πανηγύριζε σε σημείο αμήχανο τη δική της προσωπική πρωτιά και ξεκαθάριζε παντού όταν ερωτάτο για το αποτέλεσμα του ΑΚΕΛ πως η ίδια δεν συμμετέχει στα συλλογικά όργανα και κατ’ επέκταση δεν έχει ευθύνη για το αποτέλεσμα. Σε εκείνο ακριβώς το περιβάλλον και με δεδομένο ότι ήταν η τρίτη και τελευταία θητεία της στη Βουλή, στελέχη άρχισαν να εκτιμούν πως ξεκίνησε η αντίστροφη μέτρηση για τη συμβίωση. Και η ίδια βεβαίως με το απείθαρχο –για τα δεδομένα του ΑΚΕΛ– του χαρακτήρα της ενέτεινε την ένταση. Όχι μόνο γιατί είχε διαφωνήσει γραπτώς με τους χειρισμούς του ΑΚΕΛ για την εκλογή προέδρου της Βουλής που οδήγησε τελικά στην εκλογή της Αννίτας Δημητρίου, αλλά και για πρωτοβουλίες που αναλάμβανε εντός της Σώματος χωρίς να ενημερώνει το κόμμα.

Η ηχηρή απουσία

Η μεγαλύτερη κρίση, ωστόσο, που κατέδειξε πως η κλεψύδρα της συμβίωσης αδειάζει, ήταν οι προεδρικές εκλογές του 2023. Η Ειρήνη Χαραλαμπίδου, ως η πιο δημοφιλής βουλεύτρια φέρεται να ένιωθε πως το κόμμα της θα μπορούσε να την υπολογίσει ανάμεσα στους εκλεκτούς του για τις προεδρικές εκλογές. Ιδιαίτερα όταν το κόμμα συζητούσε πρόσωπα που προέρχονται από τον ευρύτερο χώρο της Δεξιάς. Δεν ήταν τυχαία η έντονη αντίδρασή της στη φημολογία στήριξης του πρώην υπουργού Υγείας Γιώργου Παμπορίδη και η προσπάθειά της, μέσω αναρτήσεων και τηλεοπτικών εκπομπών, να κάψει το χαρτί του ως υποψηφίου. Το σημείο, ωστόσο, που έπληξε την εικόνα της, όχι μόνο στον σκληρό πυρήνα αλλά και στη βάση, ήταν η πλήρης απουσία της από τις προεδρικές εκλογές, στέλνοντας το μήνυμα στο παρασκήνιο πως δεν θεωρεί τον Ανδρέα Μαυρογιάννη επιλογή. Και λέμε πως έπληξε την εικόνα της, καθώς θεωρήθηκε απούσα στην κρισιμότερη μάχη του ΑΚΕΛ. Η κατάσταση επιδεινώθηκε όταν τα μεσάνυχτα της δεύτερης Κυριακής έκανε το απονενοημένο: μία ανάρτηση υπέρ του Ανδρέα Μαυρογιάννη, ξεσηκώνοντας την ΑΚΕΛική βάση, η οποία τη ρωτούσε πού κρυβόταν όλο αυτό το διάστημα.

Στο μεσοδιάστημα βεβαίως έγιναν κάποιες κινήσεις από τον Στέφανο Στεφάνου πρώτα για να λυθούν τα ζητήματα και δευτερευόντως για να συμμορφωθεί. Την κάλεσε ο ίδιος ο Στέφανος Στεφάνου για να της εξηγήσει πως οι διαβουλεύσεις είναι ακόμη αόριστες. Η ίδια του εξήγησε πως ο Γιώργος Παμπορίδης αποτελεί κόκκινο πανί, μία επιλογή που όπως είπε θεωρούσε χειρότερη από τον Αβέρωφ Νεοφύτου. Ακολούθησε ακόμη μία συνάντηση έντασης μετεκλογικά που έστειλε το μήνυμα πως η Ειρήνη Χαραλαμπίδου δεν ήταν στο πλευρό του κόμματος και πως έψαχνε προφάσεις για τη ρήξη. Μάλιστα, με την εκλογή του Νίκου Χριστοδουλίδη, δεν ήταν λίγοι εκείνοι που σημείωναν πως οι επιθέσεις της είχαν μειωθεί αρκετά. Την ένταση της αντιπολιτευτικής της ρητορικής τη συνδέουν πολλοί χρονικά με την επιλογή του Κώστα Καδή ως Ευρωπαίου Επιτρόπου. Η αλήθεια βεβαίως είναι πως η ένταση της Ειρήνης Χαραλαμπίδου ήταν αναμενόμενη μετά και την παύση του Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Όχι μόνο γιατί η ίδια πάντοτε τοποθετείτο σε θέματα κράτους δικαίου, αλλά και επειδή είχε κτίσει μία πολύ στενή σχέση με τον παυθέντα γενικό ελεγκτή όλα αυτά τα χρόνια.

Το ερώτημα εδώ είναι τι προτίθεται να κάνει. Σύμφωνα με πολιτικούς κύκλους, παρότι το όνομά της ακούστηκε πολλές φορές να φλερτάρει με άλλα κόμματα όπως για παράδειγμα το ΔΗΚΟ και το νεοσυσταθέν Βολτ, κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η ίδια θα ευνοούσε τη δημιουργία ενός κόμματος με μπροστάρη τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη και τον πόλεμο κατά της διαφθοράς. Ένα κόμμα που θα δώσει τη δική του μάχη το 2026. Κάτι τέτοιο όμως δεν φαίνεται να ευνοεί ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης, ο οποίος βλέπει με ενδιαφέρον το 2028.

Με αυτά ως δεδομένα, επικρατεί μία εκκρεμότητα μεταξύ ΑΚΕΛ και Ειρήνης Χαραλαμπίδου. Η ίδια δεν φαίνεται έτοιμη για ολική ρήξη αν δεν υπάρχει ένα δεύτερο πλάνο μπροστά της. Επί του παρόντος αναμένει όπως όλα δείχνουν τις τελικές αποφάσεις του Οδυσσέα Μιχαηλίδη. Αν η σχέση τους βεβαίως εξακολουθήσει να είναι τόσο στενή θα φανεί στην πορεία και με δεδομένο ότι ο κ. Μιχαηλίδης δεν έχει πλέον την επιρροή που είχε λόγω της θέσης που κατείχε. Και αυτό λαμβάνεται υπόψη στο ΑΚΕΛ, γιατί αυτό που η ίδια εξομολογήθηκε στον Ανδρέα Γιώρτσιο φαίνεται να λαμβάνεται υπόψη. Το γεγονός ότι πυξίδα της είναι πως στην πολιτική δεν μπαίνεις για να κάνεις φίλους αλλά περισσότερο ψάχνεις συμμάχους. Το αν οι σύμμαχοί της θα είναι οι ίδιοι μέχρι και το 2026, θα φανεί λοιπόν στην πορεία.