ΚΥΠΕ
Προμετωπίδα των οικονομικών και κοινωνικών πολιτικών, σε ένα δύσκολο οικονομικό περιβάλλον, όπως το σημερινό, αποτελούν η θωράκιση της οικονομίας μέσω πολύ προσεκτικών χειρισμών, αλλά και η διαφύλαξη της βιώσιμης αναπτυξιακής προοπτικής με επίκεντρο τον άνθρωπο, τόνισε ο Υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός.
Ο ΥΠΟΙΚ μιλούσε στο Φόρουμ Οικονομίας, που διοργάνωσε το ΑΚΕΛ στο Συνεδριακό Κέντρο στη Λευκωσία, στο οποίο ομιλητής ήταν επίσης ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) Κυριάκος Κακουρής, ο οποίος είπε, μεταξύ άλλων, ότι η Κύπρος έχει ωφεληθεί περισσότερο από κάθε άλλο μέτοχο της ΕΤΕπ.
«Έχουμε ευθύνη και υποχρέωση να διατηρήσουμε μια ισχυρή οικονομία και να ανταποκριθούμε στις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις, αλλά ταυτόχρονα και στην αντιμετώπιση των σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων», υπογράμμισε ο Υπουργός Οικονομικών στη δική του ομιλία.
Σημείωσε πως «για να μπορούμε να έχουμε τη δυνατότητα άσκησης αποτελεσματικής κοινωνικής πολιτικής, είναι απαραίτητο να εφαρμόσουμε ταυτόχρονα πολιτικές που να διασφαλίζουν σταθερή και βιώσιμη ανάπτυξη, στα πλαίσια δημοσιονομικής πειθαρχίας και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας», σημειώνοντας ότι «αυτή είναι και η πάγια πολιτική της Κυβέρνησης».
Αναφορικά με τη φορολογική μεταρρύθμιση, ο κ. Κεραυνός τόνισε πως στόχος είναι «η υιοθέτηση ενός διαφανούς και απλοποιημένου συστήματος, με την ελάχιστη δυνατή γραφειοκρατία".
«Πρέπει επίσης να είναι ενθαρρυντική προς το επιχειρείν και ταυτόχρονα να είναι κοινωνικά δίκαιη, να είναι στα πλαίσια των ευρωπαϊκών προτύπων και να στοχεύει στη μείωση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής», πρόσθεσε.
Ανέφερε επίσης ότι το κύριο εργαλείο και μέσο για την υλοποίηση του αναπτυξιακού προγράμματος της Κυβέρνησης είναι το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και πρόσθεσε πως «με τις πρωτοβουλίες που περιέχει, στοχεύουμε σε σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και στη διεύρυνση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας, αξιοποιώντας την έρευνα, την καινοτομία, την τεχνολογία και κυρίως, το αξιόλογο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας μας, που θεωρώ είναι το σημαντικότερο μας πλεονέκτημα».
Αναφορικά με την πράσινη φορολογία, ο κ. Κεραυνός είπε ότι αυτή αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη των πράσινων στόχων της Κύπρου εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
"Πρέπει επίσης να είναι ενθαρρυντική προς το επιχειρείν και ταυτόχρονα να είναι κοινωνικά δίκαιη, να είναι στα πλαίσια των ευρωπαϊκών προτύπων και να στοχεύει στη μείωση της φοροδιαφυγής και φοροαποφυγής", υπογράμμισε.
Αναφορικά με το προσχέδιο Προϋπολογισμού για το 2024, που έχει κατατεθεί πρόσφατα στη Βουλή, ο κ. Κεραυνός είπε ότι είναι ένας Προϋπολογισμός αναπτυξιακός με 12% αύξηση των αναπτυξιακών δαπανών, ανθρωποκεντρικός με αύξηση κατά 15% των κοινωνικών παροχών και ταυτόχρονα, είναι και πλεονασματικός, για πολύ συγκεκριμένους λόγους.
Αναφέροντας ότι στον προϋπολογισμό καταγράφεται πλεόνασμα 2,2% του ΑΕΠ και πρωτογενές πλεόνασμα 3,6% του ΑΕΠ, ο κ. Κεραυνός είπε ότι το πλεόνασμα αυτό «υπογραμμίζει την υπευθυνότητα και την προνοητικότητα της Κυβέρνησης, γιατί είναι ο τρόπος αντιμετώπισης οποιωνδήποτε απρόβλεπτων αρνητικών εξελίξεων, όπως την τραγωδία που εξελίσσεται στη γειτονιά μας».
Ταυτόχρονα, συνέχισε, «μας επιτρέπει την άσκηση κοινωνικής πολιτικής σε ένα περιβάλλον μεγάλης αβεβαιότητας, ενώ παράλληλα μας δίνει τη δυνατότητα να ανταποκριθούμε στις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις ως προς τους δημοσιονομικούς κανόνες, ιδιαίτερα για μείωση του δείκτη χρέους στο 60% του ΑΕΠ, μεσοπρόθεσμα».
Ανέφερε ότι ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας προβλέπεται να ανέλθει γύρω στο 2,9% το 2024 σε σύγκριση με την αναθεωρημένη πρόβλεψη για ανάπτυξη 2,4% το 2023 λόγω των εξελίξεων, και για το 2025 και 2026 στο 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα και πρόσθεσε πως οι προβλεπόμενοι αυτοί ρυθμοί ανάπτυξης ξεπερνούν κατά πολύ το μέσο όρο της ΕΕ.
Σημείωσε ότι οι προβλέψεις συνοδεύονται από μεγάλο βαθμό αβεβαιότητας, ιδιαίτερα μετά τις πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή.
Είπε ακόμη ότι ο πληθωρισμός προβλέπεται να περιοριστεί το 2024 στο 2,5% και να ακολουθήσει μια καθοδική πορεία και ότι «τα δημοσιονομικά πλεονάσματα που αναμένονται να επιτευχθούν τα επόμενα χρόνια, θα οδηγήσουν στην περαιτέρω μείωση του δημόσιου χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ».
Ο κ. Κεραυνός είπε ότι «διανύουμε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από συνεχείς προκλήσεις, τόσο σε παγκόσμιο όσο και σε εθνικό επίπεδο» και πολλαπλών κρίσεων (πανδημία, πολεμικές συγκρούσεις, ενεργειακή κρίση, πληθωρισμός και ακραία καιρικά φαινόμενα) που «προκαλούν τεράστιες πιέσεις στην οικονομία και στα δημόσια οικονομικά, δημιουργώντας συνεχώς νέες ανάγκες στήριξης των πολιτών και κυρίως των μη προνομιούχων».
Σημείωσε ότι δεν πρέπει να αγνοούμε ότι βρισκόμαστε σε αυτό το συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα, ως μια χώρα μικρή, περιορισμένων δυνατοτήτων και σε μια κατάσταση στρατιωτικής εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής.
«Για τους λόγους αυτούς έχουμε ευθύνη και υποχρέωση να διατηρήσουμε μια ισχυρή οικονομία και να ανταποκριθούμε στις ευρωπαϊκές μας υποχρεώσεις, αλλά ταυτόχρονα και στην αντιμετώπιση των σοβαρών κοινωνικών προβλημάτων», υπογράμμισε.
Στη συνέχεια, ο ΥΠΟΙΚ αναφέρθηκε και στο νέο κυβερνητικό πακέτο στήριξης, το οποίο περιλαμβάνει, όπως είπε, «ένα μείγμα οριζόντιων και στοχευμένων μέτρων, συνολικού ύψους €325 εκατ., για την περίοδο 2023- 2026».
«Το πακέτο αυτό θεωρώ ότι έχει χαιρετιστεί από το σύνολο των πολιτικών κομμάτων αλλά και από την κοινωνία ευρύτερα και θεωρώ επίσης καλοδεχούμενες τις όποιες γνήσιες και παραγωγικές κριτικές».
Ανέφερε, ωστόσο, ότι το πακέτο «δεν αποτελεί πανάκεια για τη σωρεία προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις μας, ιδιαίτερα οι μικρές", προσθέτοντας ότι αυτό "θα λειτουργήσει ανακουφιστικά, δίνοντας χρόνο για τα αποτελέσματα, από την εφαρμογή μιας συνολικής και μόνιμης οικονομικής πολιτικής, μέσα από τη διαφοροποίηση και εμπλουτισμό του οικονομικού μας μοντέλου, όπως είναι ο σχεδιασμός της Κυβέρνησης, ο οποίος ήδη έχει μπει σε εφαρμογή».
Ο κ. Κεραυνός είπε ακόμη ότι η πρόσφατη διπλή αναβάθμιση της κυπριακής οικονομίας από τον οίκο Moody’s, αποτελεί ψήφο εμπιστοσύνης και «καθιστά την οικονομία μας πιο ελκυστική σε επενδύσεις μειώνοντας παράλληλα το δυνητικό κόστος δανεισμού και προώθηση της ποιοτικής απασχόλησης».
Ωφελήθηκε περισσότερο η Κύπρος από άλλους μετόχους, λέει ο Αντιπρόεδρος ΕΤΕπ
Εξάλλου, στην ομιλία του, ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) Κυριάκος Κακουρής είπε ότι η Κύπρος έχει ωφεληθεί περισσότερο από κάθε άλλο μέτοχο της ΕΤΕπ, δεδομένων της ετήσιας χρηματοδοτικής δραστηριότητας της τράπεζας, που υπολογίζεται σε 250 εκατ. ευρώ, και του ανοίγματός της, που ανέρχεται σε 14% του ετήσιου ΑΕΠ.
Ανέφερε ότι το σωρευτικό ύψος των δανείων που έχει υπογράψει η ΕΤΕπ (από το 1981) διαμορφώνεται σε 5 δισ. ευρώ και πρόσθεσε ότι σχεδόν το 50% αυτών των δανείων υπογράφηκαν μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2013.
«Αυτό επιβεβαιώνει τη δέσμευσή μας απέναντι στην κυπριακή οικονομία», υπογράμμισε.
Ο κ. Κακουρής είπε ακόμη ότι ο όμιλος ΕΤΕπ είναι «αποφασισμένος να συνεχίσει να στηρίζει τις επενδύσεις στην Κύπρο στους τομείς της διαχείρισης λυμάτων, της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, της αποθήκευσης, του εκσυγχρονισμού του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και των επενδύσεων για τη στήριξη ερευνητικών ιδρυμάτων».
Αναφορικά με το οικονομικό περιβάλλον της Κύπρου, ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ είπε ότι δεδομένης της εξάρτησής από τον τουρισμό, «η κυπριακή οικονομία υπέστη μεγαλύτερο πλήγμα από τη σύγκρουση στην Ουκρανία από ό,τι τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ» και πρόσθεσε πως «το 2022 οι κυπριακές επενδύσεις μειώθηκαν εξαιτίας της αυξημένης αβεβαιότητας, ενώ επιβραδύνθηκε η ανάκαμψη στους τομείς του εμπορίου, των ξενοδοχείων και της εστίασης».
Ανέφερε ότι ο ρυθμός αύξησης του πραγματικού ΑΕΠ αναμένεται να διαμορφωθεί σε 2,2% το 2023 και σε 2,7% το 2024, καθώς εκτιμάται ότι οι υψηλότερες τιμές και η αυστηρότερη νομισματική πολιτική θα τον επηρεάσουν αρνητικά».
Ωστόσο, πρόσθεσε πως η τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών κατά 50%, η οποία εφαρμόστηκε τον Ιανουάριο του 2023, «αναμένεται να στηρίξει κάπως την αγοραστική δύναμη».
Επιπλέον, ανέφερε ότι «ο υψηλός κίνδυνος και η αβεβαιότητα που οφείλονται στον πόλεμο στην Ουκρανία – και τώρα φυσικά στη σύγκρουση στη Γάζα – και στον αυξανόμενο γεωπολιτικό κατακερματισμό παγκοσμίως θα μπορούσαν να καθυστερήσουν τον αναγκαίο μετασχηματισμό τόσο της ευρωπαϊκής όσο και της κυπριακής οικονομίας».
Επίσης, ο κ. Κακουρής είπε ότι οι επενδύσεις πρέπει να επιτύχουν τον εθνικό στόχο που έχει τεθεί από την Κύπρο έως το 2030, σχετικά με την ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και πρόσθεσε πως «ο στόχος αυτός εκτιμάται σε 12,9 εκατ. ευρώ για τον τομέα των μεταφορών και σε 816 εκατ. ευρώ για όλους τους άλλους τομείς».
«Και δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι το θέμα δεν είναι απλώς να επιτευχθούν οι στόχοι πολιτικής», αλλά «να αποφευχθούν γεγονότα που θα μπορούσαν να αποβούν καταστροφικά για την κοινωνία και την οικονομία σε ένα όχι και τόσο μακρινό μέλλον», υπογράμμισε.
Είπε ακόμη ότι για να είναι ανταγωνιστικές οι κυπριακές επιχειρήσεις χρειάζονται καλύτερη πρόσβαση σε χρηματοδότηση και καλύτερη πρόσβαση σε διεθνείς ευκαιρίες.
Αναφέροντας ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί «μία ακόμη αναπτυξιακή ευκαιρία για εκείνους που μπορούν να την αδράξουν», ο κ. Κακουρής είπε ότι σύμφωνα με την έρευνα της ΕΤΕπ για τις επενδύσεις του 2022, το 38% των κυπριακών επιχειρήσεων ανέφεραν χρήση περισσότερων ψηφιακών τεχνολογιών για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
Ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ είπε ότι η Κύπρος θα λάβει επιχορηγήσεις και δάνεια από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους 1,1 δισ. ευρώ (ή 4% του ΑΕΠ του 2022) την περίοδο 2021-2026.
«Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου θα βελτιώσει τις προοπτικές ανάπτυξης της χώρας, εστιάζοντας σε βασικούς τομείς και επενδυτικές προτεραιότητες: ενεργειακή απόδοση, διείσδυση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, βιώσιμες μεταφορές, ενίσχυση της ανθεκτικότητας και ανταγωνιστικότητας της οικονομίας, καταπολέμηση της διαφθοράς, αύξηση της απόδοσης και ψηφιακός μετασχηματισμός του δημόσιου τομέα», υπογράμμισε.
Ανέφερε επίσης, ότι «θα συμβάλει στον εκσυγχρονισμό του εκπαιδευτικού συστήματος της Κύπρου, μειώνοντας την αναντιστοιχία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού».
Ο κ. Κακουρής είπε ακόμη ότι πέρσι η τράπεζα ξεκίνησε στην Κύπρο το Ταμείο Επιχειρηματικότητας Κύπρου ΙΙ, «ένα μέσο επιμερισμού του κινδύνου, το οποίο αποσκοπεί στην παροχή στήριξης σε τοπικές ΜΜΕ και επιχειρήσεις μεσαίας κεφαλαιοποίησης αυτήν τη δύσκολη περίοδο».
Επιπλέον, στην ομιλία του ο κ. Κακουρής αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στις επιχειρηματικές επενδύσεις και στις συνθήκες που θα πρέπει να διαμορφωθούν στο μέλλον για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ούτως ώστε να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας και η ανταγωνιστικότητά της στο παγκόσμιο στερέωμα.
Συγκεκριμένα, ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ είπε ότι «διανύουμε περίοδο αβεβαιότητας και δεν είναι πάντα εύκολες οι συνθήκες είτε για τις επιχειρήσεις είτε για τους επενδυτές».
Ανέφερε ότι «η πράσινη μετάβαση και ο ψηφιακός μετασχηματισμός συνιστούν πρόκληση για όλους μας» και «ταυτόχρονα, προσφέρουν τεράστιες επενδυτικές ευκαιρίες για εκείνους που ξέρουν πώς να τις αδράξουν».
«Η πρόκληση είναι υπερβολικά μεγάλη για να αντιμετωπιστεί μόνο από τον δημόσιο ή τον ιδιωτικό τομέα: θα πρέπει να συνεργαστούμε», σημείωσε.
Είπε ακόμη ότι το οικονομικό μέλλον «θα εξαρτηθεί από τη βιωσιμότητα και την κλίμακα των επενδύσεων στις οποίες προχωρούμε σήμερα».
Ανέφερε ότι η Ευρώπη έχει «σοβαρό πρόβλημα ανταγωνιστικότητας» και «για την αναζωογόνηση της ανάπτυξης απαιτούνται επενδύσεις πολύ μεγάλης κλίμακας».
Όσον αφορά τις επενδυτικές επιλογές, ο κ. Κακουρής είπε ότι θα πρέπει κατά προτεραιότητα να γεφυρωθεί το ψηφιακό χάσμα και να στηριχθεί ο πράσινος μετασχηματισμός.
«Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την έλλειψη δεξιοτήτων, και ιδίως των πράσινων δεξιοτήτων, και να επενδύσουμε στην παραγωγή πράσινης ενέργειας, σε δίκτυα μεταφοράς, καθώς και στην ενεργειακή απόδοση», πρόσθεσε.
Ανέφερε επίσης ότι το ποσοστό των επιχειρήσεων που επενδύουν στις καινοτομία είναι περίπου 10 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερο στην ΕΕ από ό,τι στις ΗΠΑ και πρόσθεσε πως «αυτό το χάσμα οφείλεται στο γεγονός ότι οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις δεν υιοθετούν νέες τεχνολογίες στον βαθμό που το κάνουν οι επιχειρήσεις στις ΗΠΑ».
Ο κ. Κακουρής αναφέρθηκε επίσης στο φιλόδοξο πρόγραμμα δράσης για το κλίμα, που έχει εκπονηθεί, προσθέτοντας ότι «οι επενδύσεις στις οποίες έχουμε ήδη προχωρήσει δεν θα είναι αρκετές».
«Θα πρέπει να υπάρξει θεαματική αύξηση των επενδύσεων στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης, η οποία θα συνδυαστεί με τη σταδιακή απομάκρυνση από τα ορυκτά καύσιμα», ανάφερε και πρόσθεσε πως «η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι οι ενεργειακές επενδύσεις στην Ευρώπη θα πρέπει να διπλασιαστούν για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ».
Τέλος, ο Αντιπρόεδρος της ΕΤΕπ είπε πως το ψηφιακό χάσμα μεταξύ των επιχειρήσεων στην ΕΕ και στις ΗΠΑ μειώνεται, καθώς περισσότερες ευρωπαϊκές επιχειρήσεις υιοθετούν προηγμένες ψηφιακές τεχνολογίες στις επιχειρησιακές τους διαδικασίες.
