Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Στο πλαίσιο πραγματοποίησης της Ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, ο επίσημος προσκεκλημένος και κύριος ομιλητής είναι ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πληρωμών (European Payments Council), Javier Santamaria. Στη σύντομη παραμονή του στο νησί ο Πρόεδρος του European Payments Council παραχώρησε συνέντευξη στην «Κ», στην οποία εξηγεί τις νέες τάσεις του ευρωπαϊκού τοπίου πληρωμών, απαντά για το μέλλον των παραδοσιακών τραπεζών και των «fintech» εταιρειών, καθώς και για το διεθνές πρότυπο πληρωμών του ενιαίου χώρου πληρωμών σε ευρώ (SEPA).
Ερωτηθείς για το ποιες ενέργειες μπορούν να γίνουν στην Κύπρο προκειμένου να αυξηθεί/βελτιωθεί η χρήση ψηφιακών πληρωμών και λύσεων, ο κ. Santamaria σημείωσε πως μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών (συμπεριλαμβανομένων και των ευρωπαϊκών τραπεζών) σήμερα, είναι η ικανοποίηση των αναγκών των πελατών τους, παρέχοντας εύκολες, γρήγορες και χωρίς αποκλεισμούς λύσεις και με σαφή επικοινωνία σχετικά με αυτές. Σύμφωνα με τον κ. Santamaria, μια άλλη μεγάλη πρόκληση είναι ο περιορισμός/αποτροπή απάτης πληρωμών για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πελατών. Εξηγεί δε, ότι η πλήρης εφαρμογή του συστήματος Sepa Credit Transfers Instant (SCT) σε όλη τη ζώνη του SEPA (που αποτελείται από 36 χώρες συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου), θα επιτρέψει στις κυπριακές τράπεζες να προσφέρουν λύσεις άμεσων πληρωμών που βασίζονται σε πραγματικό χρόνο (real time) επί 24ώρου βάσεως (24/7) και θα προσφέρονται σε όλους τους πελάτες τους (καταναλωτές, επιχειρήσεις, εμπόρους και δημόσιες διοικήσεις).
Περνώντας στο κεφάλαιο της πανδημίας και συγκεκριμένα ποια είναι η άποψή του σχετικά με τη θέση ότι η πανδημία συνέβαλε καθοριστικά στην αύξηση των ψηφιακών πληρωμών στην Κύπρο και στο εξωτερικό, στη συνέντευξή του σημείωσε πως, πράγματι, η πανδημία του Covid επιτάχυνε τις συνεχιζόμενες τάσεις της μείωσης της χρήσης μετρητών, της αύξησης των πληρωμών με κάρτες ανέπαφων και ηλεκτρονικού εμπορίου και της αύξησης των πληρωμών από λογαριασμό σε λογαριασμό μέσω κινητού τηλεφώνου.
Ένα μεγάλο θέμα που έχει συζητηθεί εκτενώς, είναι η δημιουργία του ψηφιακού ευρώ. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το ψηφιακό ευρώ θα λειτουργεί όπως και τα τραπεζογραμμάτια, αλλά σε ψηφιακή μορφή. Θα είναι μια ηλεκτρονική μορφή χρήματος εκδιδόμενου από το Ευρωσύστημα (την ΕΚΤ και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ) στο οποίο θα έχουν πρόσβαση όλοι οι πολίτες και οι επιχειρήσεις. Ο κ. Santamaria, θέλοντας να κάνει το δικό του σχόλιο, σχετικά με το ψηφιακό ευρώ και αν θα συμπλήρωνε ή θα αντικαθιστούσε τα μετρητά, περιορίστηκε στο ότι τα μετρητά δεν θα «εξαφανιστούν σε μια νύχτα» και δεν θα γίνουν όλες οι πληρωμές «άμεσες» στο άμεσο μέλλον. Υπενθύμισε επίσης τη θέση της ΕΚΤ, ότι ένα ενδεχόμενο ψηφιακό ευρώ θα συμπλήρωνε τα μετρητά.
Το μέλλον
Ο ισχυρός άνδρας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πληρωμών, απαντώντας στο ερώτημα για το μέλλον των fintech εταιρειών, όπως η Revolut, αλλά και πώς θα επηρεάσουν το μέλλον των παραδοσιακών τραπεζών, σημείωσε ότι οι εταιρείες fintech αποτελούν ολοένα και περισσότερο μέρος του ευρωπαϊκού τοπίου πληρωμών. «Το ευρωπαϊκό τοπίο πληρωμών θα συνεχίσει να αλλάζει, με μια πρόσθετη στροφή προς πιο ψηφιακές και καινοτόμες πληρωμές και όλοι οι φορείς θα πρέπει να προσαρμοστούν, όντας ανταγωνιστικοί και στοχεύοντας στην κάλυψη των εξελισσόμενων αναγκών των πελατών καθώς και έτοιμοι να συνεργαστούν με νέους παίκτες συνδυάζοντας τα δυνατά σημεία και των δύο μερών με αμοιβαία επωφελή τρόπο και προς το συμφέρον των πελατών», εξήγησε. Την ίδια ώρα όμως, ο κ. Santamaria υπενθύμισε ότι οι παραδοσιακές τράπεζες έχουν πλεονεκτήματα στα οποία θα πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζονται, αλλά ταυτόχρονα να προσαρμόζονται στις νέες ανάγκες και συνθήκες της αγοράς καθώς και στην τεχνολογική εξέλιξη.
Το πρότυπο SEPA
Ο κ. Santamaria, ερωτηθείς για το αν αναμένονται αναβαθμίσεις στο μοντέλο πληρωμώνSEPA στο εγγύς μέλλον, υπογράμμισε ότι η πρωτοβουλία SEPA θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται για να ταιριάζει με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς, την τεχνολογία και τα τεχνικά πρότυπα, με την ισχυρή συμβολή του τομέα παρόχου υπηρεσιών πληρωμών (PSP). Ως συγκεκριμένο παράδειγμα, είπε πως τα προγράμματα πληρωμών SEPA (SCT Sepa Credit Transfers, SCT Inst, SDD Sepa Direct Debits) ενισχύονται σε διετή βάση με βάση τα στοιχεία της αγοράς και την ανατροφοδότηση μέσω μιας διαφανούς διαδικασίας διαχείρισης αλλαγών.
Τονίζεται πως με το πρότυπο Sepa οι καταναλωτές, οι εταιρείες και άλλοι εμπορικοί αντιπρόσωποι μπορούν να πραγματοποιούν και να αποδέχονται πληρωμές σε ευρώ βάσει ενός κοινού και ενιαίου πλαισίου κανόνων.
Μιλώντας με αριθμούς για το κυπριακό τοπίο
Όσον αφορά στα στατιστικά σχετικά με το κυπριακό περιβάλλον για την κατανομή των πληρωμών δίχως μετρητά, τα δεδομένα τα είχε ενώπιόν του ο Μάριος Νικολάου του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου, που ασχολείται με θέματα πληρωμών και εκπροσωπεί τον Σύνδεσμο Τραπεζών στο European Payments Council. Ο κ. Νικολάου παρουσιάζοντας τα δεδομένα των πληρωμών δίχως μετρητά (cashless payments) στην «Κ», διαφαίνεται πως στην Κύπρο είναι πολύ διαδεδομένη η χρήση της κάρτας (δηλαδή πληρωμές με κάρτα), ενώ στο θέμα της μεταφοράς πιστώσεων, των άμεσων χρεώσεων, και του e-money βρίσκεται είτε κάτω, είτε σε ίδια επίπεδα με τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη.
Αναλυτικότερα, οι Κύπριοι κάνουν πληρωμές με κάρτα στο 64,1% σε σχέση με το 56,8% που είναι ο μέσος ευρωπαϊκός όρος πληρωμών με κάρτα. Σημειώνεται πως η αύξηση το 2021 ήταν κατά 19,3% σε σχέση με το 2020. Σύμφωνα με τα δεδομένα που είχε στην κατοχή του ο κ. Νικολάου, οι μεταφορές πιστώσεων στην Κύπρο αν και αυξήθηκαν κατά 10% σε σχέση με το 2020, κυμάνθηκαν στο 17,4%, περίπου 5% κάτω από το μέσο ευρωπαϊκό όρο του 23,2%.
Τα επίπεδα των άμεσων χρεώσεων στους Κύπριους κυμάνθηκαν το 2021 στο 7,2%, πολύ πιο κάτω από το 17,4% του μέσου ευρωπαϊκού όρου. Τέλος, στο «e-money» οι Κύπριοι κινούνται στο μέσο ευρωπαϊκό όρο, στο 3 με 3,5%.
Ο κ. Νικολάου συμπλήρωσε επίσης πως το ποσοστό των μετρητών σε σχέση με τις συνολικές πληρωμές μέσω POS και P2P, ενώ εξακολουθεί να είναι υψηλό (73% (μέσος όρος ζώνης του ευρώ: 48%) σε αξία και 83% (μέσος όρος ευρωζώνης: 73%) σε όγκο), μειώνεται σταθερά στην Κύπρο. Τέλος, ο κ. Νικολάου επισήμανε ότι η πανδημία επιτάχυνε τις ψηφιακές πληρωμές στην Κύπρο το 2021 και σχεδόν το 81% των Κυπρίων έκαναν χρήση των μέσων ψηφιακών πληρωμών.
