ΠΗΓΗ: Reuters
ΠΑΡΙΤΟΣ ΜΠΑΝΣΑΛ / REUTERS
Οι επενδυτές εμφανίζονται πεπεισμένοι ότι οι μεγάλες δυτικές κεντρικές τράπεζες βρίσκονται κοντά σε μια πολυαναμενόμενη στροφή, μετακινούμενες στη ζώνη από την αύξηση των επιτοκίων έως τη μείωσή τους. Ως αποτέλεσμα, οι αγορές σημείωσαν άνοδο πέρυσι, αλλά το 2024 θα μπορούσε να επιφυλάσσει εκπλήξεις. Ο κόσμος ολόκληρος προσαρμόζεται στην καινούργια οικονομική τάξη, όπου το χρήμα δεν είναι φθηνό. Οι μετοχές των παγκοσμίων ομίλων προκάλεσαν ζωηρό αγοραστικό ενδιαφέρον, ενώ ταυτόχρονα οι υψηλές αποδόσεις των κρατικών ομολόγων υπoχώρησαν τις τελευταίες εβδομάδες, παρά το γεγονός ότι οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών προσπάθησαν να αποτρέψουν τα στοιχήματα για άμεση περιστολή του κόστους δανεισμού.
Επί παραδείγματι, στις Ηνωμένες Πολιτείες οι επενδυτές είναι πλέον με σαφήνεια τοποθετημένοι ως προς τη μελλοντική πολιτική της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), οδηγώντας την οικονομία σε μια ομαλή προσγείωση και συμβάλλοντας στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, χωρίς να προκληθεί ύφεση. Η πεποίθηση της αγοράς διαμορφώθηκε, αφότου η οικονομία των ΗΠΑ εξέπληξε τους πάντες με τις αντοχές της. Αυτό έως έναν βαθμό αποδίδεται στο ότι οι καταναλωτές εξοικονόμησαν χρήματα λόγω πανδημίας και στο ότι η Αμερική έδειχνε ελκυστική ως ασφαλής λιμένας για επενδύσεις σε έναν όλο και πιο χαοτικό κόσμο.
Γνωστός οικονομολόγος και πρώην αξιωματούχος της Fed είχε προ μηνών ισχυριστεί πως η Ομοσπονδιακή Τράπεζα έχει κληθεί να διαχειριστεί ήπιες προσγειώσεις πιο συχνά από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι. Πάντως, δεν είναι λίγοι οι επενδυτές και τα στελέχη της Fed που πιστεύουν ότι η πιθανότητα είναι μικρή, διότι οι αποταμιεύσεις της εποχής της πανδημίας εξαντλούνται και τα σύννεφα μαζεύονται, ειδικά ενόψει των επικείμενων και αμφιλεγόμενων εκλογών στις ΗΠΑ. Οι επενδυτές στοιχηματίζουν ότι η Fed θα μπορούσε να μειώσει τα επιτόκια έως και 1,5% μέχρι τη λήξη του 2024, αλλά αυτό θα εξακολουθήσει να αφήνει τα βασικά επιτόκια κοντά στο 4%, υψηλότερα από ό,τι ήταν το μεγαλύτερο διάστημα της τελευταίας 20ετίας.
Σ’ αυτά τα επίπεδα, λοιπόν, η νομισματική πολιτική θα είναι και πάλι τροχοπέδη στην ανάπτυξη, διότι το κόστος χρήματος θα κείται υπεράνω του λεγόμενου ουδέτερου ρυθμού, με τον οποίο η οικονομία ούτε μεγεθύνεται ούτε συστέλλεται. Προσθέστε σε αυτό κι έναν σωρό άλλους κινδύνους, που απειλούν τις προοπτικές του 2024: δύο μεγάλους πολέμους, αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, που έφεραν την παγκοσμιοποίηση σταθερά σε αντίστροφη πορεία, και εκλογές σε πολλές χώρες που θα μπορούσαν να αλλάξουν ριζικά την παγκόσμια τάξη με απροσδόκητους τρόπους.
Τα επιτόκια στηρίζουν τα πάντα, από την οικονομική ανάπτυξη μέχρι την τιμή των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων και το πόσο κοστίζει ο δανεισμός για την αγορά ενός αυτοκινήτου ή ενός σπιτιού. Τα υψηλότερα επιτόκια καθιστούν τα πιο επικίνδυνα περιουσιακά στοιχεία, όπως είναι οι μετοχές των ομίλων τεχνολογίας και τα κρυπτογραφημένα νομίσματα, λιγότερο ελκυστικά, διότι οι επενδυτές μπορούν να αποκομίζουν αξιοπρεπή απόδοση, χωρίς να χρειάζεται να αναλάβουν μεγάλο ρίσκο.
Αν και η Fed κι άλλες τράπεζες έχουν αυξήσει τα επιτόκια για πολύ περισσότερο από έναν χρόνο, ο κόσμος δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη τη μετάβαση στην εποχή με το ακριβό χρήμα και φέτος τα αποτελέσματά της θα φανούν πιο ξεκάθαρα. Αυτό σημαίνει ότι εταιρείες και χώρες ολόκληρες θα αναδιαρθρώσουν τις υποχρεώσεις τους έναντι της δυσκολίας τους να καταβάλουν τόκους. Οι πτωχεύσεις εταιρειών στις ΗΠΑ σημείωσαν ρεκόρ το 2023 σε σύγκριση με το 2020. Πιθανότατα επίκεινται κι άλλες πολλές, ενώ για τους καταναλωτές η αποταμίευση θα τους απέφερε περισσότερα, αλλά το υψηλότερο κόστος δανεισμού θα απαιτήσει να προσαρμοστούν.
