Της Δωρίτας Γιαννακού
Αρνητικό αποτύπωμα άφησε η ακρίβεια στη συνείδηση των καταναλωτών καθώς εμφανίζονται συγκρατημένοι ως προς τις προσδοκίες τους για την οικονομία, παρά το γεγονός ότι τον Οκτώβριο παρατηρήθηκε συγκράτηση του πληθωρισμού. Το γεγονός ότι οι τιμές αρκετών προϊόντων παρουσιάζουν σταθεροποίηση τον Οκτώβριο, δεν αντικατοπτρίζεται στα τρόφιμα, τα οποία σημείωσαν αυξήσεις από 2% μέχρι 17%. Τα ευρήματα της έρευνας του 8ου κύματος «Ktrends», που έχει διενεργήσει η εταιρεία IMR σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας και αφορά στην περίοδο του Οκτωβρίου 2024, καταδεικνύουν ότι οι οικονομικές συνθήκες στα νοικοκυριά πρόκειται να επιδεινωθούν τους επόμενους τρεις μήνες. Όσον αφορά τους καταναλωτές, η έρευνα επισημαίνει ότι θα αναγκαστούν να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη προκειμένου να καλύψουν τα βασικά τρόφιμα.
Το 19% της έρευνας με δείγμα 800 συνολικά ατόμων απάντησε ότι οι οικονομικές συνθήκες στο νοικοκυριό του σε σχέση με τις συνθήκες που επικρατούσαν τους τελευταίους τρεις μήνες ήταν σημαντικά χειρότερες. Το ποσοστό αυτό είναι αυξημένο σε σχέση με την προηγούμενη έρευνα «ktrends» (7ο κύμα) που διεξήχθη τον Ιούλιο φέτος, όπου μόλις το 16% του δείγματος απάντησε ότι βίωνε σημαντικά χειρότερες οικονομικές συνθήκες στο νοικοκυριό του συγκριτικά με τις συνθήκες που επικρατούσαν τους τελευταίους τρεις μήνες. Οι συνταξιούχοι μάλιστα έχουν απορροφήσει το δυσβάστακτο οικονομικό κόστος, όπως επισημαίνεται, καθώς σύμφωνα με την έρευνα το 37% των ατόμων άνω των 65 ετών απάντησε ότι οι οικονομικές συνθήκες στο νοικοκυριό τους ήταν κάπως χειρότερες σε σχέση με τις συνθήκες που επικρατούσαν τους τελευταίους τρεις μήνες.
Η Οικονομική Καθημερινή σε συνεργασία με την PwC Κύπρου έχουν ανακοινώσει την τακτική ανασκόπηση των τάσεων της κυπριακής οικονομίας μέσω έρευνας της εταιρείας IMR σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας.
Κονδύλι για τρόφιμα
Οξύμωρο είναι πάντως το γεγονός ότι, παρόλο που η Κύπρος κρατά τα σκήπτρα σε ό,τι αφορά τον ρυθμό ανάπτυξης ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρώπης (3,8% για το 3ο τρίμηνο του 2024), εντούτοις η κοινωνία των πολιτών της δυσκολεύεται σε μεγάλο βαθμό να διεκπεραιώσει τις βασικές καταναλωτικές της ανάγκες σε τρόφιμα. Το γεγονός αυτό καταδεικνύεται και μέσα από την έρευνα όπου το 16% των ατόμων που ερωτήθηκαν ισχυρίστηκαν ότι τον Οκτώβριο η διεκπεραίωση των βασικών καταναλωτικών τους αναγκών σε σύγκριση με τους τελευταίους τρεις μήνες είναι σημαντικά χειρότερη. Την ίδια ώρα, το 32% του συνόλου του δείγματος ανέφερε ότι η δυνατότητα του να καλύπτει τις κύριες ανάγκες του συγκριτικά με τους τελευταίους μήνες ήταν κάπως χειρότερη.
Αυξημένο κατά 5,2% είναι το μηνιαίο κονδύλι για τρόφιμα τον Οκτώβρη σε σχέση με τον Ιούλιο φέτος.
Όπως καταδεικνύει η έρευνα, οι καταναλωτές τον Οκτώβριο πλήρωσαν για τρόφιμα €460 κατά μέσο όρο, ενώ τον Ιούλιο που διεξήχθη η προηγούμενη έρευνα πλήρωναν €438 κατά μέσο όρο. Εξάλλου, σύμφωνα και με το Παρατηρητήριο Τιμών Καταναλωτικών Προϊόντων για τον μήνα Οκτώβριο 2024, που δημοσίευσε η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή, σε σύνολο 45 κατηγοριών βασικών προϊόντων, 21 κατηγορίες κατέγραψαν αύξηση. Δεδομένης της απόφασης για επαναφορά του μέτρου του μηδενικού συντελεστή ΦΠA, η Υπηρεσία Προστασίας Καταναλωτή προέβη καθ’ όλη τη διάρκεια του Οκτωβρίου και του Νοεμβρίου σε εντατικούς ελέγχους στην αγορά, έτσι ώστε να καταγράψει τις τιμές και τυχόν αυξήσεις πριν την εκ νέου εφαρμογή του μέτρου σε συγκεκριμένα προϊόντα ήτοι παιδικές πάνες, πάνες ενηλίκων, παιδικό γάλα, είδη γυναικείας υγιεινής και φρούτα και λαχανικά. Ιδιαίτερη εντύπωση μάλιστα προκαλεί το γεγονός ότι οι καταναλωτές αναμένουν περεταίρω αύξηση στο κονδύλι που θα δαπανούν για τρόφιμα το επόμενο τρίμηνο, καθώς όπως σημειώνεται στην έρευνα οι ερωτηθέντες απάντησαν ότι το ποσό που υπολογίζουν να ξοδεύουν για τρόφιμα τους επόμενους μήνες θα ανέλθει στα €516 κατά μέσο όρο.
Αντίθετα, μείωση καταγράφεται στον μηνιαίο προϋπολογισμό των καταναλωτών για αγορές ειδών ένδυσης και υπόδησης. Συγκεκριμένα, οι καταναλωτές δαπανούν κατά μέσο όσο €176 τον μήνα σε σχέση με €193 που δαπανούσαν τον Ιούλιο.
Χαμηλές προσδοκίες
Στα χαμηλά βρίσκονται οι προσδοκίες των πολιτών για την πορεία της οικονομίας το επόμενο τρίμηνο. Όπως σημειώνεται μέσα από τη σχετική έρευνα, το 45% του συνόλου των ερωτηθέντων ηλικίας 45-64 ετών αναμένουν ότι η οικονομία θα κινηθεί κάπως χειρότερα το επόμενο τρίμηνο. Η κατάσταση είναι ακόμα πιο απογοητευτική για τους συνταξιούχους, οι οποίοι εκτιμούν ότι η οικονομική δραστηριότητα θα πάρει την κατιούσα τους επόμενους τρεις μήνες και θα κινηθεί σημαντικά χειρότερα. Αναφορικά με την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τους, η τάση που κυριαρχεί ανάμεσα στους ερωτηθέντες είναι ότι πρόκειται να κινηθεί περίπου στα ίδια επίπεδα το επόμενο τρίμηνο.
Αναμένουν αυξήσεις
Ενθαρρυντικές είναι, ωστόσο, οι εκτιμήσεις ανάμεσα στους εργαζόμενους με το 14% των ερωτηθέντων να αναμένουν ότι εντός των επόμενων τριών μηνών η επιχείρηση στην οποία εργάζονται ή διευθύνουν πρόκειται να προχωρήσει σε αυξήσεις μισθών και προσλήψεις. Την ίδια ώρα, όπως διαφαίνεται μέσα από τα ευρήματα της έρευνας, το 74% των ατόμων που ρωτήθηκαν σημειώνει ότι η εταιρεία στην οποία εργάζεται ή διευθύνει πρόκειται να κρατήσει τους ίδιους αριθμούς εργαζομένων και όρους εργασίας το επόμενο τρίμηνο.
Η αγορά στέγης
Στον πάτο βρίσκεται η αγοραστική πρόθεση, σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας. Πιο συγκεκριμένα, καταδεικνύεται ότι σχεδόν μηδενική είναι η διάθεση των καταναλωτών να προχωρήσουν σε αγορές αυτοκινήτων, οικιακών συσκευών και συσκευών τεχνολογίας τους επόμενους τρεις μήνες. Παράλληλα, στο μηδέν είναι και η πρόθεση των καταναλωτών για να προχωρήσουν σε αγορά γης, κύριας κατοικίας, καταστήματος, γραφείου και εξοχικού το επόμενο τρίμηνο.
