Καθώς η Ρωσία εξελίσσεται σε παρία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, Ρώσοι ολιγάρχες και δισεκατομμυριούχοι, που επί χρόνια φυγάδευαν τον συχνά αμύθητο πλούτο τους σε διάφορους φορολογικούς παραδείσους ανά τον κόσμο, δεν ξέρουν πλέον πού να κρύψουν τα κεφάλαιά τους. Ο επαναπατρισμός τους σε μια χώρα που οδεύει προς την οικονομική κατάρρευση και η εναπόθεσή τους στον έλεγχο του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν φαίνεται καλή επιλογή. Το ίδιο ισχύει όμως και για την παραμονή των περιουσιακών στοιχείων τους στις ΗΠΑ, στη Βρετανία ή σε χώρες της Ε.Ε. όπως η Κύπρος, ή ακόμη και στην Καραϊβική, όπου θα τα «παγώσουν» ή μπορεί ακόμη και να τα κατάσχουν οι Αρχές.
Αναγκαστικά σπεύδουν να τα μεταφέρουν σε ασφαλέστερο μέρος, αλλά η ενότητα που επέδειξαν οι δυτικές οικονομίες επιβάλλοντας κυρώσεις στη Ρωσία ελαχιστοποιεί τις επιλογές τους. Οπως επισημαίνει ο Ρόνεν Πάλαν, καθηγητής στο City University London και ειδικός σε θέματα φορολογικών παραδείσων, ο πόλεμος στην Ουκρανία οδήγησε μεγάλες ροές ρωσικών κεφαλαίων στο Ντουμπάι, η κυβέρνηση του οποίου έχει ταχθεί υπέρ της «ειρηνικής» λύσης στο πρόβλημα. Μια άλλη δυνατότητα είναι το Χονγκ Κονγκ, αλλά κι εκεί φτάνει η μακρά σκιά του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ, που θα επιδιώξει ενδεχομένως να απομακρύνει τους Ρώσους ολιγάρχες. Και τέλος, μένουν μερικά εξωτικά νησιά όπως ο Μαυρίκιος και οι Μαλδίβες. Από τα 261 δισ. δολάρια στα οποία ανέρχεται αθροιστικά ο πλούτος περίπου 20 Ρώσων ολιγαρχών, τουλάχιστον τα μισά παρέμεναν επί χρόνια σε εταιρείες χόλντινγκ της Κύπρου. Οχι πλέον όμως.
Τις τελευταίες εβδομάδες αποσύρθηκαν από την Κύπρο ορισμένα από τα σημαντικότερα περιουσιακά στοιχεία των βαθύπλουτων Ρώσων υπό τον φόβο των κυρώσεων της Ε.Ε. αλλά και υπό την πίεση του Ρώσου προέδρου για επαναπατρισμό του πλούτου. Τον περασμένο μήνα και δύο εβδομάδες πριν του επιβληθούν κυρώσεις ο Βίκτορ Ρασνίκοφ μετέφερε 4 δισ. δολάρια από κυπριακή εταιρεία «όχημα» σε μία από τις μεγαλύτερες χαλυβουργίες της Ρωσίας. Στις 28 Φεβρουαρίου, την ημέρα που του επιβλήθηκαν κυρώσεις, ο μεγιστάνας του χάλυβα Αλεξέι Μορντάσοφ μετέφερε το μερίδιο, αξίας 1,5 δισ. δολαρίων, που είχε στον γερμανικό ταξιδιωτικό κολοσσό TUI από την Κύπρο στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους. Προ ημερών, κυπριακή εταιρεία χόλντινγκ μετέφερε στον Λεονίντ Μίκελσον, πρόεδρο της Novatek, το 14% της ρωσικής βιομηχανίας φυσικού αερίου αξίας περίπου 4,8 δισ. δολαρίων, ενώ ακόμη και πριν από τον πόλεμο ο Βλαντιμίρ Ποτάνιν, ο πλουσιότερος άνθρωπος στη Ρωσία, με περιουσία αξίας 24,7 δισ. δολαρίων, μετέφερε περιουσιακά στοιχεία εκτός του νησιού. Τελικά δεν του επιβλήθηκαν κυρώσεις.
Κάποιες από αυτές τις κινήσεις ωστόσο μπορεί και πάλι να προσκρούσουν στις συνεχώς αυξανόμενες κυρώσεις. Στην περίπτωση του Μορντάσοφ, για παράδειγμα, οι γερμανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι μπλόκαραν τη μεταφορά του μεριδίου του στην TUI από την Κύπρο στις Βρετανικές Παρθένους Νήσους, ενώ στο μεταξύ διεξάγουν έρευνες για τη νομιμότητα της κίνησης. Υπό μία έννοια, πάντως, οι κυρώσεις που επέβαλε η Δύση στους Ρώσους ολιγάρχες καταλήγουν να ικανοποιήσουν το αίτημα του Ρώσου προέδρου για επαναπατρισμό του δυσθεώρητου πλούτου που έχει αποδράσει από τη Ρωσία. Πρόκειται για τελεσίγραφο που έστειλε στους ολιγάρχες μετά την προσάρτηση της Κριμαίας το 2014, οπότε επιβλήθηκε στη Ρωσία ένας πρώτος γύρος κυρώσεων και οδήγησε σε μερικό επαναπατρισμό του ρωσικού πλούτου.
Ο Γκενάντι Τιμτσένκο, για παράδειγμα, αποτέλεσε στόχο των αμερικανικών κυρώσεων το 2014, και το 2017 αναγκάστηκε να τοποθετήσει σε ρωσικές εταιρείες τον πλούτο που κρατούσε έως τότε στο Λουξεμβούργο. Τον περασμένο μήνα τού επιβλήθηκαν εκ νέου κυρώσεις από Βρετανία και Ε.Ε.
