Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή τα νέα κριτήρια των διαβατηρίων που ανακοινώθηκαν τον Φεβρουάριο, όμως με μερικές αλλαγές και διευκρινήσεις οι οποίες πέρασαν πριν από δύο εβδομάδες από το Υπουργικό Συμβούλιο. Το πρόγραμμα των πολιτογραφήσεων ξένων επενδυτών μετά τον Δεκαπενταύγουστο θα έχει δεχθεί το πέμπτο «λίφτινγκ» από το 2013.
Ηταν το μέτρο που οδήγησε στην ανάκαμψη του τομέα των ακινήτων, αλλά και στάθηκε ο λόγος για τον οποίο οι ντιβέλοπερς έχουν μειώσει τόσο πολύ τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνειά τους στις κυπριακές τράπεζες. Το πρόγραμμα των «διαβατηρίων» έχει υποστεί μεγάλη κριτική από διεθνή ΜΜΕ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και τελευταίως από τη Moneyval. Η τελευταία δε, που επισκέφθηκε την Κύπρο εντός Μαΐου στο πλαίσιο της ετοιμασίας της έκθεσής της, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο πρόγραμμα πολιτογράφησης ξένων επενδυτών, εξαίροντας την ανάγκη για αυστηρότερο πλαίσιο και σοβαρότητα. Για τα της συμβολής του Σχεδίου στον τομέα των ακινήτων δεν βασίζεται σε θεωρίες και υπάρχουν πλέον εκθέσεις που το αποδεικνύουν.
Υπενθυμίζεται πως το Υπουργείο Οικονομικών προχώρησε στην εκπόνηση της μελέτης για την επίδραση της εφαρμογής του προγράμματος στην οικονομία. H μελέτη ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2019 και είχε επικεντρωθεί κυρίως στις επιπτώσεις του προγράμματος στον τομέα των ακινήτων/κατασκευών, οι οποίες αποτελούν το 50% περίπου των συνολικών επενδύσεων που έχουν πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο του Προγράμματος.
Η βελτίωση του τομέα των ακινήτων/κατασκευών είναι διάχυτη σύμφωνα με το υπουργείο και αναδεικνύεται από όλα τα στατιστικά στοιχεία όπως τις άδειες οικοδομής, τα έσοδα από το ΦΠΑ, τις πωλήσεις ακινήτων που καταχωρούνται στο Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας, τις τιμές των ακινήτων και την απασχόληση. Η επίδραση αθροιστικά των επενδύσεων στον τομέα των ακινήτων/κατασκευών που έχουν πραγματοποιηθεί μέσω του Προγράμματος κατά τα έτη 2016-2018 υπολογίζεται στο 1,2% του ΑΕΠ και κατά τα έτη 2016-2018 καταγράφτηκε μεγέθυνση του ΑΕΠ γύρω στο 13% σωρευτικά.
Οι αλλαγές
Η πρώτη επιμέρους αλλαγή επί του Σχεδίου των Πολιτογραφήσεων που ενέκρινε το Υπουργικό προ δύο εβδομάδων και θα δημοσιευτεί στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως αφορά τον προσδιορισμό των κριτηρίων αποκλεισμού για πολιτικά εκτεθειμένα πρόσωπα και πρόσωπα που υπόκεινται σε κυρώσεις. Πλέον, με αυτή την αλλαγή, τα ονόματα που μέχρι τώρα κρίνονταν και αποκλείονταν, περίπτωση με περίπτωση, έχουν κωδικοποιηθεί.
Μία από τις αλλαγές του Φεβρουαρίου ήταν η καταβολή 75 χιλιάδων ευρώ στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας και άλλες 75 χιλιάδες ευρώ στον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης από τον επενδυτή. Η δεύτερη αλλαγή που αναμένεται να εφαρμοστεί από την επόμενη εβδομάδα είναι η υποχρέωση της πληρωμής από τον επενδυτή των 75 χιλιάδωνστο ΙΠΕ και στον ΚΟΑΓ να προκύπτει μετά την έγκριση της αίτησης, αλλά φυσικά και πριν λάβει ο επενδυτής το διαβατήριο μέσω του προγράμματος.
Αναλυτικότερα, τα μέτρα του Φεβρουαρίου προνοούσαν τα εξής:
Yποχρεωτική δωρεά ύψους 75 χιλιάδων ευρώ στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (μετονομασία του Ιδρύματος Προώθησης Έρευνας) για προώθηση της δημιουργίας ενός οικοσυστήματος επιχειρηματικής καινοτομίας. Η υποχρέωση για συνεισφορά στο Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας, αίρεται σε περίπτωση που ο αιτών θα πραγματοποιήσει επένδυση τουλάχιστον €75.000 σε πιστοποιημένη καινοτόμο επιχείρηση (η οποία έχει εξασφαλίσει σχετικό πιστοποιητικό από το Υπουργείο Οικονομικών) ή σε πιστοποιημένη κοινωνική εταιρεία.
Επιπρόσθετα, η συγκεκριμένη υποχρέωση αίρεται σε περίπτωση που ο αιτών έχει πραγματοποιήσει επένδυση στα πλαίσια του κριτηρίου «Αγορά ή Σύσταση ή Συμμετοχή σε Κυπριακές Επιχειρήσεις και Εταιρείες», συνολικού ύψους ισόποσου με τουλάχιστον το 20% του απαιτούμενου κόστους επένδυσης του αναφερόμενου κριτηρίου (δηλαδή €400.000) σε εταιρεία η οποία δραστηριοποιείται στον πρωτογενή τομέα της οικονομίας ή στον δευτερογενή τομέα της οικονομίας, ή σε ένα από τους τομείς της έρευνας και τεχνολογίας, εκπαίδευσης, υγείας, και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Υποχρεωτική δωρεά ύψους 75 χιλιάδων ευρώ στον Κυπριακό Οργανισμό Ανάπτυξης Γης, με στόχο τη συμβολή του Προγράμματος στη νέα ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική, και συγκεκριμένα για σκοπούς υλοποίησης σχεδίων προσιτής κατοικίας αλλά και υλοποίηση άλλων στεγαστικών σχεδίων/μέτρων.
Η τρίτη αλλαγή αφορά το κριτήριο της επένδυσης στη δευτερογενή αγορά ΧΑΚ μέχρι 200 χιλιάδες ευρώ που είχε ενταχθεί στην τελευταία αναθεώρηση. Διευκρινίζεται δε, πως η επένδυση θα είναι επιτρεπτή και από φυσικά πρόσωπα και όχι μόνο από επενδυτικά ταμεία (funds).
Αναλυτικότερα, η πρόνοια του Φεβρουαρίου ήταν η περίληψη επένδυσης σε Καταχωρημένους Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΚΟΕΕ) στις επιλέξιμες επενδύσεις, πέραν της Επένδυσης σε Οργανισμούς Εναλλακτικών Επενδύσεων (ΟΕΕ), καθώς και δυνατότητα οι Οργανισμοί αυτοί να επενδύουν μέχρι 200 χιλιάδες ευρώ σε χρηματιστηριακές αξίες της δευτερογενούς αγοράς του ΧΑΚ.
Αναμένουν στο «ακουστικό»
Για το Πρόγραμμα των Πολιτογραφήσεων Ξένων επενδυτών έχει αποφασιστεί από το Μάιο του 2018 η Κυβέρνηση να προσλάβει τρεις οίκους για να κάνουν έλεγχο δέουσας επιμέλειας των επενδυτών που κάνουν αίτηση για να πολιτογραφηθούν Κύπριοι. Οι τρεις Οίκοι έχουν επιλεγεί, απλώς ακόμα δεν έχουν ανακοινωθεί. Εξάλλου, το ετήσιο κονδύλι του 1,4 εκατομμυρίων ευρώ από την Επιτροπή Οικονομικών έχει αποδεσμευθεί από τον Απρίλιο και το οποίο ορίζει την αγορά υπηρεσιών των τριών αυτών διεθνών οίκων για τρία χρόνια. Το 1,4 εκατ. ευρώ αφορά την ετήσια αμοιβή τους. Με αυτόν τον τρόπο θα επιλέγονται όσοι θα μπορούν να συμμετάσχουν στο Πρόγραμμα των Πολιτογραφήσεων, καθώς μέχρι στιγμής ο μόνος όρος ήταν οι επενδυτές να έχουν λευκό ποινικό μητρώο και δεν ελεγχόταν για παράδειγμα η πηγή των εσόδων τους.
Αλλαγές και για ακίνητα
Μπορεί ο τομέας των ακινήτων να ήταν αυτός που βοηθήθηκε περισσότερο από όλους τους άλλους με το Πρόγραμμα των διαβατηρίων, ωστόσο το πέμπτο πακέτο αλλαγών του Φεβρουαρίου εμπεριείχε και αλλαγές για τις περιπτώσεις που η επένδυση αφορά στην αγορά ακινήτου ή μερίδας ακινήτων.
Συγκεκριμένα, από εδώ και πέρα θα χρειάζονται τρεις πυλώνες: Πολεοδομική άδεια, στις περιπτώσεις που προνοείται από τον Περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμο. Πιστοποιητικό ολοκλήρωσης έργου (completion certificate) υπογεγραμμένο από τον αρχιτέκτονα του έργου.
Σε περίπτωση υπό ανέγερση ακινήτου απαιτείται η διατήρηση ποσού αντίστοιχου με το 5% της αξίας σε ειδικό λογαριασμό ή η έκδοση ισόποσης τραπεζικής εγγύησης από τον πωλητή του ακινήτου προς τον αγοραστή (Performance Bank Guarantee). Τρίτον, βεβαίωση από τον ενυπόθηκο δανειστή προς όφελος του οποίου το εν λόγω ακίνητο δυνατόν να είναι υποθηκευμένο ότι αναλαμβάνει να προβεί σε πλήρη άρση της αντίστοιχης υποθήκης νοουμένου ότι ο επενδυτής ή ο πωλητής θα καταβάλουν στο δανειστή το ποσό το οποίο θα αναγράφεται στην εν λόγω βεβαίωση (bank waiver).
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
