Η συνεισφορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην τελική κατανάλωση έχει αυξηθεί σημαντικά το 2022. Έφτασε το 18,22%, και είναι αυξημένη κατά 5,6% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019, και 1,2% πιο πάνω σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2020. Την ίδια ώρα, στην ηλεκτροπαραγωγή, ενώ το 2019 το αποτύπωμα των ΑΠΕ ήταν στο 11,31%, πλέον είναι στο 15,18%. Επιπρόσθετα, σύμφωνα με την Υπουργό Ενέργειας, η εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠΕ τριπλασιάστηκε σε σχέση με το 2013, φτάνοντας τα 600 MW. Επιπλέον η αύξηση στην ισχύ των φωτοβολταϊκών είναι στο 1700%, σε σχέση με το 2013. Επίσης έχουν τριπλασιαστεί οι αιτήσεις στα σχέδια χορηγιών Ταμείου ΑΠΕ και ΕΞΕ 2022-2023, με προϋπολογισμό 70 εκατ. Αυτά αναφέρθηκαν από την υπουργό Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου, κατά την παρουσίαση των πεπραγμένων του Υπουργείου για την περίοδο 2020-2023. Τα ποσοστά που έχουν αναφερθεί, όσον αφορά στο ποσοστό των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας, δείχνουν ότι η Κύπρος είναι κοντά στον στόχο του 2023, για συνεισφορά των ΑΠΕ στο 23%. Ένας στόχος ο οποίος δεν χαρακτηρίζεται ως φιλόδοξος. Αυτό ωστόσο θα αλλάξει. Όπως ανέφερε η Νατάσα Πηλείδου, οι στόχοι για το 2030, θα αναθεωρηθούν προς τα πάνω. Για το θέμα είναι σε εξέλιξη μελέτη, ώστε ο στόχος του 23% ο οποίος είχε αρχικά αποφασιστεί, να αναθεωρηθεί προς τα πάνω. Επί του παρόντος, επιχειρείται η αύξηση της χρήσης πράσινης ενέργειας με την παροχή χορηγιών μέσω σχεδίων ύψους 155 εκατ. ευρώ, μέχρι τέλος του 2023.
Μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023 αναμένεται να προκηρυχθεί το σχέδιο προώθησης της κυκλικής οικονομίας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με προϋπολογισμό 13,3 εκατ. ευρώ.
Και αποθήκευση ενέργειας
Δεν αρκεί το «κάθε στέγη και φωτοβολταϊκό» για να πραγματοποιήσουμε τους στόχους μας για την πράσινη μετάβαση ανέφερε η Ν. Πηλείδου, η οποία τόνισε ότι ακόμα και όλα τα νοικοκυριά να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά, η χρήση στην κατανάλωση έχει συγκεκριμένο ταβάνι. Και αυτό, κυρίως λόγω της απουσίας εργαλείων και υποδομών για αποθήκευση της ηλιακής, εν προκειμένω, ενέργειας. «Χωρίς την αποθήκευση, πλέον φτάνουμε σε ένα σημείο, όπου η εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών φτάνει στο ταβάνι της αξιοποιήσιμης ενέργειας, λόγω του ότι χωρίς την αποθήκευση, ένα μεγάλο κομμάτι θα μείνει αναξιοποίητο και πρέπει η αποθήκευση να προωθηθεί μέσα από χρηματοδότηση». Ως εκ τούτου, μέσα στο επόμενο διάστημα, αναμένεται να προωθηθούν σχέδια χορηγιών 80 εκατ. ευρώ για μεγάλα σχέδια αποθήκευσης, τα οποία θα συνδυαστούν με μειοδοτικό διαγωνισμό ούτως ώστε τα φωτοβολταϊκά πάρκα να συνδυάζουν την αποθήκευση. Για τα σχέδια αποθήκευσης, όπως και για την αναβάθμιση του δικτύου, γίνεται προσπάθεια με την ΕΕ ώστε να λάβουν την έγκριση για σχέδια κρατικής ενίσχυσης.
13,3 εκατ. για κυκλική
Στο μεταξύ, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2023 αναμένεται να προκηρυχθεί το σχέδιο προώθησης της κυκλικής οικονομίας στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με προϋπολογισμό 13,3 εκατ. ευρώ, το οποίο εντάσσεται στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου δράσης για την κυκλική οικονομία, ύψους 98 εκατ. ευρώ. Το σχέδιο έχει στόχο να δώσει κίνητρα στις επιχειρήσεις του μεταποιητικού τομέα, για να προβούν σε επενδύσεις για ανακύκλωση ή για επαναχρησιμοποίηση των άχρηστων υλικών. Το σχέδιο καλύπτει μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σημειώνεται ότι αναμένεται και η υιοθέτηση του σχεδίου Virtual net billing και στις επιχειρήσεις όπως έγινε και στους οικιακούς καταναλωτές, κάτι που θα έχει αφενός μεγάλο όφελος στα οικονομικά των επιχειρήσεων, και αφετέρου, θα ενισχύσει σημαντικά το ποσοστό των ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας.
Νομοσχέδιο για υπερκέρδη
Στις σημαντικές αναφορές εντάσσεται και η προσπάθεια για ρύθμιση του θέματος με τα υπερκέρδη των παραγωγών ΑΠΕ. Το τελευταίο διάστημα έχει ετοιμαστεί νομοσχέδιο από το Υπουργείο Οικονομικών που αφορά την επιβολή φορολογίας στα υπερκέρδη παραγωγών ΑΠΕ (αυτά που έχουν δημιουργηθεί παλαιότερα) και αναμένεται να οδηγηθεί στη Βουλή με την επανέναρξη των εργασιών της. Το ζητούμενο φυσικά είναι να μπει ένα στοπ στην δημιουργία υπερκερδών. Προς αυτή την κατεύθυνση φαίνεται να κινείται το περιεχόμενο επιστολής του αρμόδιου Υπουργείου, ώστε να μπουν ασφαλιστικές δικλείδες, οι οποίες να αποτρέπουν την δημιουργία υπερκερδών. Αυτή η λύση θα έχει άμεσο όφελος και για τους καταναλωτές, λόγω των χαμηλότερων τιμών ενέργειας. «Θα πρέπει η ανταμοιβή των παραγωγών ΑΠΕ, να μην σχετίζεται με την τιμή του συμβατικού καυσίμου. Όταν αυτό γίνει στην μεταβατική και την ανταγωνιστική αγορά, τότε θα δούμε μειώσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος». Τον τελικό λόγο στο θέμα έχει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.
Πάνω από 1600 οι εγγραφές ξένων εταιρειών
Στο πλαίσιο της παρουσίασης πεπραγμένων του Υπουργείου Ενέργειας, Βιομηχανίας και Εμπορίου, αναφέρθηκε το έντονο ενδιαφέρον για δραστηριοποίηση εταιρειών στην Κύπρο, όχι μόνο στον τομέα των ΑΠΕ, αλλά ιδιαίτερα στον τομέα της πληροφορικής. Μάλιστα, μέσα σε 24 μήνες έγιναν πέραν των 1600 εγγραφών νέων εταιρειών στο Μητρώο Εταιρειών Ξένων Συμφερόντων. Πρόκειται για εταιρείες κυρίως από Ισραήλ, Ουκρανία, Λίβανο, Ην. Βασίλειο, Ρωσία, Λευκορωσία, ΗΠΑ, Κίνα και Αυστραλία. Έχουν δοθεί 10 χιλιάδες άδειες παραμονής και απασχόλησης σε καταρτισμένο προσωπικό. «Υπάρχει μία απρόσμενη δυναμική, ιδιαίτερα στον τομέα της πληροφορικής, αλλά και σε άλλους τομείς», ανέφερε η Υπουργός. Πρόκειται για τομείς όπως οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, η βιομηχανία, το εμπόριο, ξενοδοχεία, Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, που έχουν να κάνουν με το υδρογόνο και την αποθήκευση ενέργειας, με την εκπαίδευση και πανεπιστημιακά ιδρύματα, καθώς επίσης και ναυτιλιακές υπηρεσίες και υπηρεσίες υγείας. Στο μεταξύ, το 2023, προχωρά η ολοκλήρωση της ψηφιοποίησης του Business Facilitation Unit, καθώς επίσης έχει δημιουργηθεί one stop center για εμπορικά έργα ΑΠΕ. Η κα Πηλείδου ανέφερε ότι υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων που είναι η πιο συμβατική ανάπτυξη στον τομέα των ΑΠΕ, αλλά για αποθήκευση και παραγωγή πράσινου υδρογόνου, με την Κύπρο να αποτελεί μια αγορά η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως πιλοτική, και έχει προσελκύσει ενδιαφέρον από εταιρείες από την Γαλλία, και άλλων ευρωπαϊκών προορισμών. Πρόκειται για έργα τα οποία έχουν ενταχθεί στο Business Facilitation Unit, ώστε να βοηθηθούν με την διαδικασία αδειοδότησης.
