Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Κατά της επιβολής φορολογίας για απροσδόκητα κέρδη τάχθηκε ο νέος Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου (ΚΤΚ), Χριστόδουλος Πατσαλίδης, την Τετάρτη, τονίζοντας πως τέτοια φορολογία δεν βοηθά την οικονομία αλλά αντίθετα τη ζημιώνει, αφού διαταρράσσει την φορολογική προβλεψιμότητα η οποία είναι αναγκαία για την προσέλκυση ξένων επενδυτών σε μια μικρή ανοικτή οικονομία όπως η Κύπρος.
Παράλληλα, στην πρώτη συνέντευξη Τύπου που παράθεσε μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο κ. Πατσαλίδης έστειλε μήνυμα αλλαγών στην διακυβέρνηση της ΚΤΚ, τονίζοντας ότι το εγχώριο εποπτικό ίδρυμα πρέπει να μετασχηματιστεί και ότι θα δοθούν ευρείες αρμοδιότητες στα εκτελεστικά μέλη του ΔΣ της τράπεζας. Για την κυπριακή οικονομία, ο κ. Πατσαλίδης υπογράμμισε πως τρέχει με πολύ καλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ οι τράπεζες τα πάνε πολύ καλά, διαμηνύοντας προς όλους όπως αξιοποιήσουν αυτή την περίοδο για να γίνουν μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της οικονομίας.
Για τα επιτόκια στην Κύπρο, ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι μετά και την πρώτη μείωση των βασικών επιτοκίων από την ΕΚΤ, βλέπει την ψαλίδα μεταξύ δανειστικών και καταθετικών επιτοκίων να κινείται «προς την σωστή κατεύθυνση», αλλά με αργούς ρυθμούς, ενώ έστειλε μηνύματα προς τις εμπορικές τράπεζες λέγοντας πως υπάρχει ο κίνδυνος να εμφανιστούν ότι δεν επιδεικνύουν υψηλή ευαισθησία.
O Διοικητής της ΚΤΚ είπε ότι βλέπει θετικά την εξαγορά της Ελληνικής Τράπεζας από την ελληνική Eurobank σημειώνοντας ότι θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός. Αναφορικά με τα επιτόκια της ΕΚΤ, ο Διοικητής της ΚΤΚ δεν ήταν διαφωτιστικός σε σχέση με τις επόμενες κινήσεις, λέγοντας ότι η ΕΚΤ διατηρεί τις επιλογές της και θα δει τα επόμενα στοιχεία για την πορεία του πληθωρισμού.
Ανάγκη για ενίσχυση ανθεκτικότητας
Στις δηλώσεις του, ο Διοικητής της ΚΤΚ είπε ότι η κυπριακή οικονομία παρουσιάζει «πολύ καλούς ρυθμούς ανάπτυξης», αναδεικνύοντας τα μεγάλα δημοσιονομικά πλεονάσματα, αλλά και πτωτική πορεία του δημοσίου χρέους, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για την Κύπρο και «θα διαφανεί στην πορεία» την ώρα που πολλές χώρες προσπαθούν να συγκλίνουν με τα κριτήρια του Μάαστριχτ.
Για τις τράπεζες, ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι πάνε πολύ καλά με υψηλούς δείκτες κεφαλαίου, μεγάλους δείκτες απόδοσης ιδίων κεφαλαίων, υψηλή ρευστότητα και σημαντική βελτίωση των στοιχείων ενεργητικού, με τους δείκτες μη εξυπηρετούμενων δανείων, ωστόσο, να είναι πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. «Δεν βγήκαμε από το δάσος. Η Κύπρος δεν έχει την πολυτέλεια να είναι εκτός του μέσου όρου» συμπλήρωσε.
Ωστόσο, ο Διοικητής της ΚΤΚ διαμήνυσε προς όλους ότι «πρέπει να τρέξουμε διότι η καλή εικόνα μπορεί να αλλάξει». «Υπάρχει ο οικονομικός κύκλος και είναι κάτι θα συμβεί, είμαστε μικρή ανοικτή οικονομία και κάτι μπορεί να μας βρει. Πρέπει να τρέξουμε με τέτοιο τρόπο για να κάνουμε όλα εκείνα που χρειάζονται για να γίνουμε πιο ανθεκτικοί»
Απηύθυνε έκκληση προς όλους τους θεσμούς και τον ιδιωτικό τομέα, λέγοντας πως αυτή η περίοδος πρέπει να αξιοποιηθεί, ώστε να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίσουμε κραδασμούς. «Υπάρχουν και οι κίνδυνοι που είναι γνωστοί αλλά και πρωτόγνωρα ρίσκα», είπε.
Στρέβλωση η μεγάλη ρευστότητα
Σε σχέση με τα επιτόκια στην Κύπρο, ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι λόγω του μεγέθους η κυπριακή οικονομία και τα επιτόκια δεν παρουσιάζουν τον ίδιο ρυθμό προσαρμογής όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη. Αναφέρθηκε επίσης σε στρεβλώσεις όπως την τεράστια πλεονασματική ρευστότητα. «Αυτό είναι μια στρέβλωση που δεν υπάρχει αλλού και άρα θα πάρει καιρό μέχρις ότου εξισορροπηθεί», σημείωσε.
Αναφορικά με τα δανειστικά επιτόκια, ο κ. Πατσαλίδης ανέρερε ότι αυτά κινήθηκαν με ψηλότερους ρυθμούς επειδή οι τράπεζες παραχωρούν δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο, ενώ άλλες χώρες παρουσιάζουν δανεισμό, κυρίως στεγαστικά δάνεια με σταθερό επιτόκιο, κάτι που στην Κύπρο είναι περιορισμένο.
Σε αυτό το σημείο, ο κ. Πατσαλίδης συνέδεσε το όλο θέμα με τον χρηματοοικονομικό αλφαβητισμό αφού ο Κύπριος δεν είναι διατεθειμένος να πληρώσει ψηλότερο επιτόκιο για ένα δάνειο το οποίο διαθέτει σταθερό επιτόκιο ή ακόμη να πληρώσει ένα ασφάλιστρο που να αντισταθμίζει τον κίνδυνο ανόδου των επιτοκίων, κάτι που, όπως είπε, ο ίδιος προσπάθησε ως τραπεζίτης να προωθήσει τη δεκαετία του ’90 και «απέτυχε παταγωδώς».
Δεοντολογικά πρότυπα για τις τράπεζες
Σε σχέση με τη μείωση της ψαλίδας μεταξύ δανειστικών και καταθετικών επιτοκίων, ο Διοικητής της ΚΤΚ είπε πως αυτή άρχισε να σμικρύνεται αλλά με «αργούς ρυθμούς». Πρόσθεσε πως η ΚΤΚ λέει στις τράπεζες πως υπάρχει μια οδηγία εσωτερικής διακυβέρνησης που αφορά και δεοντολογικά πρότυπα και πηγάζει από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών. Εδώ, πρόσθεσε η ΚΤΚ έχει μια ευχέρεια να εξετάσει κάποια ζητήματα προκειμένου «να πετύχουμε μια πιο ισορροπημένη σχέση μεταξύ πελάτη και της τράπεζας».
Είπε πως η έκκληση προς τις τράπεζες είναι «να εξετάσουν τον κίνδυνο φήμης από το γεγονός ότι ίσως να μην επιδεικνύουν υψηλή κοινωνική ευαισθησία». Είπε ότι στον κίνδυνο φήμης περιλαμβάνεται και η δυσαρέσκεια της κοινωνίας. «Αυτό δεν μπορείς να το αγνοείς, έχεις υποχρέωση να λαμβάνεις υπόψη όλους τους κινδύνους και η δυσαρέσκεια της κοινωνίας μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνα αποτελέσματα», είπε και πρόσθεσε: «Άρα λέμε στις τράπεζες ότι θα ήταν καλύτερο να είχαν στρατηγική που να λαμβάνει καλύτερα υπόψη και τις κοινωνικές ευαισθησίες».
Ανέδειξε επίσης και το θέμα της καλύτερης διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων, κάτι που συνέδεσε και με τη χρηματοοικονομική παιδεία. «Σιγά σιγά πρέπει να δούμε και άλλες επιλογές όπως είναι οι καταθέσεις σε άλλες τράπεζες της ευρωζώνης, σε ομόλογα και άλλα επενδυτικά προϊόντα», είπε
Φόρος υπερκερδών: θα ζημιώσει την οικονομία
Ερωτηθείς για τις προτάσεις περί επιβολής φόρου ή τέλους για τα λεγόμενα υπερκέρδη των τραπεζών, ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι συναντήθηκε με το ΑΚΕΛ το οποίο του παρέδωσε την πρότασή του για επιβολή τέλους υπερκερδών.
Χαρακτηρίζοντας την πρόταση ως σοβαρή, ο κ. Πατσαλίδης επεσήμανε ότι «δεν βοηθά την οικονομία ένας τέτοιος φόρος, αντίθετα τη ζημιώνει».
Όπως είπε, «το ανεπιθύμητο εύρος μεταξύ καταθετικών και δανειστικών επιτοκίων θα πρέπει να τύχει διαχείρισης όχι μέσω φορολογίας αλλά μέσω μέτρων που θα βοηθήσουν στην απάμβλυνση του προβλήματος».
«Ο φόρος δεν θα βοηθήσει», προσθέτοντας ότι δεν υπάρχει όρος περί υπερκερδών στα οικονομικά.
Επεσήμανε ακόμη ότι τέτοιες ad hoc φορολογίες προκαλούν παρενέργειες στην οικονομία χωρίς να προσφέρουν λύσεις. Ανέδειξε επίσης ότι η όποια φορολογική μεταρρύθμιση πρέπει να είναι προβλέψιμη, επισημαίνοντας ότι η κυπριακή οικονομία εξαρτάται από επενδύσεις και ειδικότερα από επενδύσεις από το εξωτερικό, που θα βοηθήσουν επίσης και στην μείωση του ελλείμματος στον λογαριασμό τρεχουσών συναλλαγών.
Επιπρόσθετα, ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι το κόστος θα το πληρώσει ο καταναλωτής και ο δανειολήπτης, αφού οι τράπεζες θα μετακυλίσουν το κόστος στον καταναλωτή, κάτι που όπως είπε, έχει γίνει σε άλλες χώρες που επέβαλαν τέτοιο τέλος.
«Η επιβολή έκτακτη φορολογίας δεν είναι καλή ιδέα, όσο καλοπροαίρετη να είναι, διότι δημιουργεί στο τέλος της ημέρας μεγαλύτερη ζημιά παρά όφελος», συνέχισε.
Θετικός για την απόκτηση της Ελληνικής από τη Eurobank
Ερωτηθείς για την εξαγορά της Ελληνικής Τράπεζας από την ελληνική Eurobank, για την οποία έχουν ήδη δοθεί οι εποπτικές εγκρίσεις από τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (ΕΕΜ), την ΕΚΤ και την ΚΤΚ, ο κ. Πατσαλίδης είπε πως «εμείς ως ΚΤΚ βλέπουμε θετικά την αίτηση της Eurobank», καθώς «θεωρούμε ότι θα ενισχυθεί ο ανταγωνισμός».
Λέγοντας ότι πρόκειται για τράπεζα μεγάλης εμβέλειας που εποπτεύεται από τον ΕΕΜ, ο Διοικητής της ΚΤΚ πρόσθεσε ότι «δεν βλέπουμε κάποιο πρόβλημα ή κάτι το οποίο θα μας κάνει να σκεφτόμαστε αρνητικά». «Έχουμε ζητήσει μαζί τους έχουμε δει κάποια άλλα θέματα, ώστε να προστατευθεί η κυπριακή οικονομία, αλλά εμείς έχουμε εγκρίνει την αίτηση της Eurobank και επομένως συμφωνούμε», συμπλήρωσε.
Ευπρόσδεκτες οι αιτήσεις για αδειοδότηση από «σοβαρές τράπεζες»
Σε ερώτηση για τις αιτήσεις για παραχώρηση άδειας τραπεζικών εργασιών σε εταιρείες χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintechs), ο κ. Πατσαλίδης επιβεβαίωσε πως υπάρχουν και είναι σύνηθες να υπάρχουν αιτήσεις για παραχώρηση τραπεζικής άδειας «από διάφορους».
«Νέες τράπεζες στην Κύπρο, αν και εφόσον υπάρχει ενδιαφέρον και εάν και εφόσον πρόκειται περί σοβαρών τραπεζών, οι οποίες θα τηρούν τα εποπτικά κριτήρια και εφόσον διαθέτουν ένα πλάνο το οποίο είναι βιώσιμο είναι ευπρόσδεκτες», είπε. Υπογράμμισε ότι η ΚΤΚ περιορίζεται σε τράπεζες, οι οποίες είναι σοβαρές επιχειρηματικά», για να επισημάνει πως η Κύπρος είναι πολύ μικρή για να προσελκύσει μεγάλο αριθμό τραπεζών.
ΜΕΔ εκτός τραπεζών
Αναφορικά με το πλάνο μείωσης των κόκκινων δανείων που βρίσκονται σε εταιρείες εξαγοράς και διαχείρισης πιστώσεων, το ονομαστικό υπόλοιπο των οποίων ανέρχεται σε €21 δισεκατομμύρια, ο κ. Πατσαλίδης είπε πως τα δάνεια αυτά είναι βαρίδι, αλλά με την ανάπτυξη της οικονομίας δεν επηρεάζουν σε βαθμό που να δημιουργούν μεγάλο πρόβλημα.
Σημείωσε ότι το μόνο ανησυχητικό είναι ότι οι εταιρείες αυτές διαθέτουν ακίνητα που διατίθενται προς πώληση, κάτι που θα μπορούσε να επηρεάσει τις ευρύτερα τις τιμές, προσθέτοντας ότι «προς το παρόν δεν βλέπουμε τέτοιο ρίσκο».
Πρέπει να μετασχηματιστεί η ΚΤΚ
Στις δηλώσεις του ο κ. Πατσαλίδης τόνισε πως η ΚΤΚ πρέπει να μετασχηματιστεί για να είναι πιο αποτελεσματική.
Λέγοντας ότι «τα πάντα εξαρτώνται από το Διοικητή», ο κ. Πατσαλίδης είπε ότι σε κάποιο στάδιο πρέπει να υπάρξει «ένας πιο ευρύς μηχανισμός ως προς τη λήψη των αποφάσεων».
Όπως είπε, σε πρώτο στάδιο, χωρίς να υπάρξουν νομοθετικές αλλαγές, ίδιος δημιούργησε την συντονιστική ομάδα στην οποία θα θέτει όλα τα ζητήματα, αρχικά τα οριζόντια ζητήματα και μεταγενέστερα, όπως προχωρούν οι μελέτες για αλλαγή της διακυβέρνησης της ΚΤΚ, θα έρχονται όλα τα ζητήματα για συζήτηση σε ανώτατο επίπεδο διεύθυνσης.
Επεσήμανε ότι υπάρχουν παλαιότερες μελέτες για αλλαγή της διακυβέρνησης της ΚΤΚ, που είχαν λάβει την συγκατάθεση της ΕΚΤ, σημειώνοντας ότι η μελέτη αυτή είχε συνταγματικά ζητήματα. Είπε ότι ο ίδιος μιλά με τον ΕΕΜ για το ζήτημα και με άλλους Διοικητές Κεντρικών Τραπεζών με στόχο την εξεύρεση των καλύτερων πρακτικών, υπενθυμίζοντας ότι υπάρχουν ιδιαιτερότητες όπως το αγγλικό δίκαιο και η πρόνοια για Τ/κ Υποδιοικητή.
Ανέφερε πως το ζήτημα αποτελεί προτεραιότητα για τον ίδιο αλλά οι αλλαγές πρέπει να γίνουν με τρόπο που να είναι νομικά κατοχυρωμένος.
Είπε τέλος ότι θα δοθούν «ευρείες αρμοδιότητες» στα Εκτελεστικά Μέλη του ΔΣ της ΚΤΚ και πρόσθεσε ότι ήδη έχουν αποφασιστεί οι τομείς που θα αναλάβει ο καθένας, κάτι που θα ανακοινωθεί προς το προσωπικό σε συνεννόηση με το νομικό τμήμα της ΚΤΚ.
