Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Ο κύβος ερρίφθη. Ο εθνικός κατώτατος μισθός στην Κύπρο έχει κλειδώσει στα 950 – 960 ευρώ μικτά το μήνα. Πλέον, όλα τα επαγγέλματα θα έχουν αυτό το ποσό ως τον κατώτατο μισθό που θα δικαιούται να λάβει ένας εργαζόμενος. Εκτός αυτού του κατώτατου μένουν οι εργάτες γεωργίας, οι οικιακές βοηθοί και οι ναυτικοί. Ακόμα και το ποσό των 950 – 960 ευρώ αναμένεται να αυξηθεί ελαφρώς ενδεχομένως σε ένα χρόνο από τη θέσπιση του κατωτάτου. Γίνεται αντιληπτό πως το ποσό των 950 – 960 ευρώ προκύπτει ως ποσοστό του εθνικού διάμεσου μισθού που ισχύει για την Κύπρο και σε ένα χρόνο ή όποτε το επιτρέψουν οι συνθήκες θα αυξηθεί. Ο εργοδότες που δίνουν ήδη κοντά σε αυτά τα χρήματα δεν θα πρέπει να ανησυχούν ή να αντιδράσουν. Αντιδράσεις και πηγαδάκια υπάρχουν από εργοδότες που είτε υποαμοίβουν το προσωπικό τους, είτε υποδηλώνουν τις εργατοώρες που δουλεύει το προσωπικό τους. Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ILO), ο οργανισμός ο οποίος μαζί με το Υπουργείο Εργασίας και Υπουργείο Οικονομικών «έτρεξε» το όλο εγχείρημα, ο κατώτατος μισθός δεν λειτουργεί ανταγωνιστικά στις συμβάσεις, αντιθέτως, βοηθά στην αύξηση των χαμηλών μισθών, ενώ είναι σημαντικό κατά τους ίδιους να υπάρξει διασύνδεση με το μηχανισμό αναπροσαρμογής του ύψους του κατώτατου σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ενισχύεται ο κοινωνικός διάλογος, δεν υπάρχουν παραδείγματα από άλλα κράτη που εφαρμόστηκε κατώτατος μισθός και λειτούργησε αρνητικά. Πρόσθετα, σύμφωνα με το ILO, ο κατώτατος συνδράμει στην αύξηση της παραγωγικότητας, ενισχύει την βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων και βοηθά να αναπτυχθεί περαιτέρω η οικονομία μίας χώρας.
Μόλις προχώρησε στην εισβολή της Ουκρανίας η Ρωσία αρκετοί πίστευαν πως το ζήτημα του καθορισμού του εθνικού κατωτάτου μισθού στην Κύπρο θα πήγαινε πίσω για ακόμα μια φορά. Αντιθέτως, απλώς καθυστέρησε, καθώς ο προγραμματισμός ήταν να θεσμοθετηθεί εντός Φεβρουαρίου. Στην Κύπρο, από το 2018 έχει αρχίσει διαβούλευση της κυβέρνησης με τους κοινωνικούς εταίρους για θέσπισή του. Εντός του τρίτου τριμήνου του 2018 ακολούθησε και η κατάρτιση πλάνου υλοποίησης για το οποίο ζητήθηκε τεχνική βοήθεια από τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας. Τα κράτη έχουν διαφορετικούς εθνικούς κατώτατους μισθούς. Ωστόσο, οι μεγάλες αποκλίσεις στο ύψος του κατώτατου μισθού περιορίζονται εάν ληφθεί υπόψη το κόστος ζωής σε κάθε κράτος. Υπάρχει σαφής διαφορά μεταξύ του ονομαστικού κατώτατου μισθού και των μονάδων αγοραστικής δύναμης που μπορεί να κλείνει την μισθολογική «ψαλίδα» μεταξύ των κρατών.
Έως τώρα, ο κατώτατος μισθός είχε καθοριστεί για εννέα μόνο επαγγέλματα, όπως πωλητή, γραφέα, νοσηλευτικού βοηθού, βοηθού παιδοκόμου, βοηθού βρεφοκόμου, σχολικού βοηθού, σχολικού φροντιστή, φρουρού ασφαλείας και καθαριστή. Το ποσό ήταν στα 870 ευρώ και με τη μονιμοποίησή τους τα 924 ευρώ (αν εργάζονται για πάνω από 6 μήνες συνεχόμενα).
Οι μισθοί στην Ευρώπη
Πόσοι είναι οι εθνικοί κατώτατοι μισθοί στην Ευρώπη τον Ιανουάριο του 2022; Ανατρέχοντας σε στοιχεία της Eurostat, φαίνεται πως τον μεγαλύτερο εθνικό κατώτατο μισθό τον έχει το Λουξεμβούργο, στα 2.250 ευρώ. Ακολουθεί λίγο πάνω από 1.750 ευρώ η Ιρλανδία, ενώ Ολλανδία και Βέλγιο έχουν 1.725 και 1.650 αντίστοιχα. Γερμανία και Γαλλία έχουν εθνικό κατώτατο που ανέρχεται στα 1.625 και στα 1.600 αντίστοιχα. Στην Ισπανία ανέρχεται σε 1.125 ευρώ και στην Σλοβενία στα 1.085 ευρώ. Η Πορτογαλία φαίνεται να είναι στα 820 ευρώ και η Μάλτα στα 800. Η Ελλάδα θέσπισε τον κατώτατο μισθό εντός της προηγουμένης εβδομάδας στα 713 ευρώ, παρόλο που στο εν λόγω γράφημα της Eurostat τον παρουσιάζει στα 750 - 780 ευρώ.
Αξιοπρεπείς συνθήκες
Όπως διατείνεται το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας και Οικονομίας της Κύπρου ο βασικός στόχος της υιοθέτησης Εθνικού Κατώτατου Μισθού θα πρέπει να είναι η διασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης στους εργαζομένους (μέσω της προστασίας τους από χαμηλούς μισθούς), χωρίς όμως να διακυβεύεται η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και να δημιουργούνται άλλες στρεβλώσεις των οποίων οι αρνητικές επιπτώσεις είναι μεγαλύτερες από τα οφέλη της υιοθέτησης αυτού του μισθού. Στον αντίποδα, έχει σημειώσει πω η βασικότερη παράμετρος στο θεσμό του είναι ο καθορισμός του επιπέδου του. «Ενδεχόμενος καθορισμός ή αναθεώρηση του σε αδικαιολόγητα ψηλό επίπεδο, πιθανόν να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία αλλά και να επιφέρει τα αντίθετα αποτελέσματα από τους βασικούς του στόχους», είχε σημειώσει σε συγκεκριμένη έρευνα.
Το Συμβούλιο τονίζει πως, πέραν όμως της οικονομικής πτυχής του θέματος, η υιοθέτηση Κατώτατου έχει θεσμοθετηθεί σε αρκετές Ευρωπαϊκές χώρες τις τελευταίες δεκαετίες και πλέον θεωρείται ως ένα σημαντικό κοινωνικό μέτρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την προστασία των χαμηλά αμειβόμενων εργαζομένων. Σε κάποιες χώρες ο Κατώτατος θεσμοθετήθηκε πριν από αρκετά χρόνια, όπως στην Ολλανδία το 1969 ενώ σε άλλες αυτό έγινε πολύ πρόσφατα όπως στην Γερμανία το 2015. Επί του παρόντος, 21 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν θεσμοθετημένο κατώτατο μισθό ενώ στα υπόλοιπα 6 (συμπεριλαμβανομένης και της Κύπρου) υπάρχουν παρόμοιες ρυθμίσεις μέσω συλλογικών συμβάσεων και άλλων ρυθμίσεων. Επομένως με τον ένα ή άλλο τρόπο ο θεσμός του κατώτατου μισθού χρησιμοποιείται ως κοινωνικό μέτρο προστασίας των χαμηλόμισθων εργαζομένων. Φυσικά, το επίπεδο κατώτατου μισθού καθώς και οι συναφείς πρόνοιες του συστήματος διαφέρουν από χώρα σε χώρα.
