Κίνδυνος να οδηγηθούμε στα δικαστήρια για το ΦΠΑ 5%

Με τα χρονικά όρια να έχουν εξαντληθεί προ πολλού και το σήριαλ για την τροποποίηση του περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας Νόμου ώστε ο μειωμένος συντελεστής 5% να εφαρμόζεται για τα συγκεκριμένα τετραγωνικά μέτρα (τ.μ.) κατοικίας να έχει «παρατραβήξει», ο υπουργός Οικονομικών Μάκης Κεραυνός κτυπά καμπανάκι και τονίζει πως ο κίνδυνος να οδηγηθεί η Κύπρος στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και να υποστεί πρόστιμο είναι «ψηλαφητός». Ο υπουργός Οικονομικών, με απαντητική επιστολή του μόλις χθες (ημερομηνίας 6 Ιουνίου 2023) εξηγεί πως, σε τέτοια περίπτωση, η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι δυνατό να διεκδικήσει τη λήψη ολόκληρου του ποσού των ιδίων πόρων, προσαυξημένου με τόκους υπερημερίας που απώλεσε από τη μείωση των ιδίων πόρων, σύμφωνα με το άρθρο 12 του Κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 609/2014 του Συμβουλίου.

Την ίδια ώρα, το Υπουργείο Οικονομικών θεωρεί ότι η πρόταση που έχει κατατεθεί από την κυβέρνηση στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού αποτελεί την ενδεδειγμένη υπό τις περιστάσεις λύση (αυτή που το μέγιστο όριο είναι το 110 τ.μ.), ιδιαίτερα όταν αυτή ήδη τυγχάνει της έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με την επιστολή της, ημερομηνίας 12 Δεκεμβρίου 2022. Σύμφωνα με την επιστολή του κ. Κεραυνού ωστόσο, αφήνεται ένα «παραθυράκι», ώστε, η κυβέρνηση, σταθμίζοντας όλα τα δεδομένα και σημειώνοντας ότι κανένας δεν μπορεί να προκαταβάλει την έγκριση των αρμόδιων αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα σεβαστεί ως θέμα αρχής την πρόταση που έχει διαμορφωθεί από την επιτροπή οικονομικών. Η Επιτροπή Οικονομικών θέλει να αυξηθεί το μέγιστο όριο των 110 τ.μ. στα 130 τ.μ., όριο το οποίο σύμφωνα με τους Βουλευτές «συνάδει με τα δεδομένα της αγοράς και ικανοποιεί παράλληλα στον καλύτερο δυνατό βαθμό τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής Οδηγίας, ενώ παραμένει, σε συνδυασμό με την ανώτατη αξία συναλλαγής, ως δεύτερη ασφαλιστική δικλίδα, κοινωνικά στοχευμένο μέτρο».

Σε τι έχουν πει ναι

Σύμφωνα με την έκθεση της Επιτροπής Οικονομικών σχετικά με το ΦΠΑ για πρώτη κατοικία και το τελικό κείμενο της 31ης Μαΐου 2023, έχει αποφασιστεί η αναθεώρηση των ανώτατων ορίων εμβαδού και εισαγωγή ανώτατων ορίων αξίας κατοικίας, ώστε ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ (5%) να εφαρμόζεται για τα πρώτα 110 τ.μ. δομήσιμου εμβαδού κατοικίας, χωρίς διαχωρισμό μεταξύ διαμερισμάτων και μονοκατοικιών, μέχρι την αξία των 350 χιλ. ευρώ, νοουμένου ότι η συνολική αξία της συναλλαγής δεν υπερβαίνει τα 475 χιλ. ευρώ και το συνολικό δομήσιμο εμβαδόν δεν υπερβαίνει τα 190 τ.μ. Υπάρχει, δε, περίληψη πρόνοιας, ώστε στις περιπτώσεις ατόμων με αναπηρία ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ (5%) να εφαρμόζεται για τα πρώτα 190 τ.μ. δομήσιμου εμβαδού κατοικίας. Επίσης, υπάρχει περίληψη πρόνοιας στο νομοσχέδιο, ώστε να είναι δυνατή η αναθεώρηση της αξίας της συναλλαγής ανά τ.μ. με γνωστοποίηση του Εφόρου Φορολογίας κατόπιν απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου. Πρόσθετα, έχει μπει και περίληψη πρόνοιας, ώστε, στις περιπτώσεις που άτομο παύει να χρησιμοποιεί την κατοικία του ως μόνιμο χώρο διαμονής πριν από την προβλεπόμενη από τον βασικό νόμο περίοδο των δέκα ετών, να καταβάλλει αναλογικά το ποσό της διαφοράς μεταξύ του φόρου που προκύπτει από την εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή (5%) και του κανονικού συντελεστή ΦΠΑ (19%) για τη χρονική περίοδο που δεν χρησιμοποίησε την κατοικία, στη βάση της επισήμανσης του Εφόρου Φορολογίας. Τέλος, έχει μπει στο νομοσχέδιο και περίληψη μεταβατικής πρόνοιας, ώστε οι προτεινόμενες ρυθμίσεις να μην εφαρμόζονται, στις περιπτώσεις που έχει εξασφαλιστεί πολεοδομική άδεια ή έχει υποβληθεί αίτηση για εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας εντός τεσσάρων μηνών από την έναρξη της ισχύος του προτεινόμενου νόμου και έχει υποβληθεί δεόντως συμπληρωμένη υπεύθυνη δήλωση για την επιβολή μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ για την αγορά ή ανέγερση κατοικίας στον Έφορο Φορολογίας εντός τριών ετών από την έναρξη της ισχύος του προτεινόμενου νόμου.

Για σκοπούς ίσης μεταχείρισης και αποφυγής επηρεασμού της αγοράς και δημιουργίας στρεβλώσεων, στο νομοσχέδιο έχουν περιληφθεί κοινά κριτήρια σχετικά με την εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ (5%) για διαμερίσματα και για μονοκατοικίες.

Το «σήριαλ»

Σύμφωνα με την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού για το νομοσχέδιο «Ο περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Τροποποιητικός) Νόμος του 2022» και την πρόταση νόμου «Ο περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Τροποποιητικός) (Αρ. 5) Νόμος του 2019», η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού εξέτασε τα πιο πάνω σχέδια νόμου σε δεκατρείς συνεδρίες της, που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 7ης Φεβρουαρίου 2022 και 1ης Ιουνίου 2023. Η πρόταση νόμου μελετήθηκε από την επιτροπή και σε προγενέστερη συνεδρία της, ημερομηνίας 5 Νοεμβρίου 2021, ενώ η εξέτασή της άρχισε κατά την προηγούμενη βουλευτική περίοδο, και συγκεκριμένα στις 19 Οκτωβρίου 2020. Η επιτροπή στις συνεδριάσεις της που πραγματοποιήθηκαν μεταξύ της 20ής Φεβρουαρίου και της 15ης Μαΐου 2023 εξέτασε επίσης σχετική πρόταση νόμου, η οποία κατατέθηκε από τον κ. Σταύρο Παπαδούρη του Κινήματος Οικολόγων-Συνεργασία Πολιτών, την οποία ωστόσο ο ίδιος απέσυρε την 1η Ιουνίου 2023, σε μία προσπάθεια, όπως ο ίδιος δήλωσε, «ένδειξης καλής θέλησης για την εξεύρεση συναινετικής πρότασης από πλευράς των κοινοβουλευτικών κομμάτων και την προώθηση μίας κοινά αποδεκτής και εις δυνατόν ομόφωνης νομοθετικής ρύθμισης».

Κατά τη συνεδρία της ημερομηνίας 5 Νοεμβρίου 2021, η επιτροπή ενημερώθηκε από τους εκπροσώπους του Υπουργείου Οικονομικών ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή απέστειλε στη Δημοκρατία προειδοποιητική επιστολή, ημερομηνίας 15 Ιουλίου 2021, στην οποία επισημαίνεται ότι το νομικό πλαίσιο που ρυθμίζει την εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή ΦΠΑ (5%) για την αγορά και ανέγερση κατοικίας στην Κύπρο δεν συνάδει με τις αντίστοιχες πρόνοιες της σχετικής ευρωπαϊκής Οδηγίας, αφού δεν πληροί τις προϋποθέσεις της κοινωνικής πολιτικής που προβλέπονται στην εν λόγω Οδηγία.

Η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών και Προϋπολογισμού, αφού έλαβε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιόν της, έχει επιφυλαχθεί να τοποθετηθεί επί του κειμένου του νομοσχεδίου όπως αυτό έχει τελικά διαμορφωθεί σύμφωνα με τα πιο πάνω κατά τη συζήτηση του θέματος στην ολομέλεια του σώματος.