Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Μέχρι το τέλος του 2023 θα μπορούμε να προχωρούμε σε εμβάσματα και στην Κύπρο που θα στέλνονται σε μερικά δευτερόλεπτα και όχι σε μερικές ημέρες όπως συμβαίνει. Τα Αυτόματα Εμβάσματα SEPA (SEPA Credit Transfer Instant Payments) αποτελούν μετεξέλιξη των SEPA Credit Transfers, λειτουργούν ως ένα συνηθισμένο τραπεζικό έμβασμα αλλά με πολύ μεγαλύτερη ταχύτητα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τραπεζικές πηγές, αντί τα χρήματα του Πληρωτή να πιστώνονται στον λογαριασμό του Παραλήπτη σε 1-2 μέρες από την ημερομηνία αποστολής του εμβάσματος, στην περίπτωση των Αυτόματων Εμβασμάτων τα χρήματα θα μπορούν να μεταφερθούν στον λογαριασμό του, μόνο μέσα σε 10 δευτερόλεπτα, σε οποιαδήποτε χώρα της ζώνης του SEPA, 24/7, και με ανώτερο ποσό τα 100.000 ευρώ ανά έμβασμα.
Τα Αυτόματα Εμβάσματα SEPA έχουν ήδη αρχίσει να λειτουργούν σε κάποιες χώρες της Ευρώπης, σε εθελοντική βάση. Ωστόσο, μόλις πριν από δύο εβδομάδες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε Πρόταση Κανονισμού για υποχρεωτική χρήση των SEPA Instant Credit Transfers από όλα τα κράτη - μέλη. Και αυτό πρέπει να γίνει μέσα σε 12 μήνες από την έγκριση του Κανονισμού από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Πριν από δύο εβδομάδες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε Πρόταση Κανονισμού για υποχρεωτική χρήση των SEPA Instant Credit Transfers από όλα τα κράτη - μέλη.
Οι κυπριακές τράπεζες ναι μεν επικαιροποιούν συστήματα και διαδικασίες, ωστόσο, όπως είναι λογικό, αυξάνεται το κόστος. Όπως αναφέρουν τραπεζικές πηγές, ο ιδιωτικός τομέας ευθύνεται που άργησε η ενσωμάτωση αντίστοιχων συστημάτων – πλατφορμών, παρόλο που οι κύπριοι πολίτες ενθαρρύνουν τη χρήση της τεχνολογίας. Οι τελευταίες στατιστικές δείχνουν πως τα εμβάσματα στην Κύπρο αυξήθηκαν κατά 19% από το 2020 στο 2021, σε σύγκριση με το μέσο όρο της ΕΕ που ήταν στο 7%. Η χρήση καρτών πληρωμών στην Κύπρο επίσης αυξήθηκε, αυτή τη φορά κατά 28% από το 2020 στο 2021, σε σύγκριση με το μέσο όρο της ΕΕ που ήταν στο 7%.
PTP και PTB
Όπως αναφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Πληρωμών στον ιστότοπό του, θα υπάρχει η δυνατότητα να γίνουν πληρωμές στους τομείς «πρόσωπο προς πρόσωπο» (PTP) και «πρόσωπο σε επιχείρηση» (PTB) σε καταστάσεις όπου τα μετρητά και οι επιταγές χρησιμοποιούνται ευρέως στο παρόν στάδιο. Ενδέχεται να μειώσουν το κόστος διαχείρισης μετρητών και επιταγών, που είναι τα πιο ακριβά μέσα πληρωμής σε επίπεδο ολόκληρης της οικονομίας και θα διευκολύνουν περαιτέρω τις πληρωμές μέσω ηλεκτρονικού και κινητού εμπορίου. Σύμφωνα με το Συμβούλιο, η διαθεσιμότητα κεφαλαίων 24 ώρες το 24ωρο μπορεί να βοηθήσει τους επιχειρηματικούς πελάτες να βελτιώσουν τη διαχείριση των ταμειακών ροών τους και να μειώσουν την ανάγκη τους για εξωτερική χρηματοδότηση. Οι άμεσες πληρωμές μπορούν να λειτουργήσουν ως εφαλτήριο να αναπτύξουν άλλες χρηματοοικονομικές υπηρεσίες και προϊόντα για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών τους και την προσέλκυση νέων πελατών, ενώ σημειώνει ότι οι άμεσες πληρωμές είναι ένα χρήσιμο εργαλείο για τη διάδοση της χρήσης ψηφιακών καναλιών αλληλεπίδρασης μεταξύ τους και τους πελάτες τους.
Η διαδικασία
Όταν ο πάροχος υπηρεσιών πληρωμών του πληρωτή είναι βέβαιο ότι έχει όλα τα υποχρεωτικά χαρακτηριστικά για την επεξεργασία της συναλλαγής και είναι έγκυρα, θα επισημαίνεται το σημείο εκκίνησης της μεταφοράς του εμβάσματος με μια χρονική σήμανση. Μέσα σε δέκα δευτερόλεπτα, ο δικαιούχος θα πρέπει να αναφέρει στον πληρωτή είτε ότι τα χρήματα έχουν τεθεί στη διάθεση του δικαιούχου, είτε ότι η συναλλαγή έχει απορριφθεί. Εάν ο μέγιστος χρόνος εκτέλεσης των δέκα δευτερολέπτων δεν μπορεί να επιτευχθεί λόγω «εξαιρετικών συνθηκών» επεξεργασίας, το εγχειρίδιο κανόνων προβλέπει μια προθεσμία 20 δευτερολέπτων. Του πληρωτή δεν μπορεί να απορριφθεί μονομερώς η συναλλαγή και θα σταματά τη στιγμή που θα λάβει αρνητικό μήνυμα επιβεβαίωσης που αναφέρει την αποτυχία της. Αν και η συναλλαγή πρέπει να γίνει σε ευρώ , οι λογαριασμοί πληρωμών που τηρούνται στην πλατφόρμα δεν χρειάζεται αναγκαία να εκφράζονται σε ευρώ.
Συλλογική προσπάθεια
Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες σχεδίασαν τις δικές τους λύσεις στην πρόκληση της ταχείας πληρωμής. Το πρόβλημα είναι πως αυτά τα πολλά εθνικά συστήματα θα είχαν σταματήσει στα εθνικά σύνορα, δημιουργώντας ένα κατακερματισμένο ευρωπαϊκό τοπίο. Θα είχαν επιβραδύνει την περαιτέρω εναρμόνιση των πληρωμών στην Ευρώπη –ένα από τα δομικά στοιχεία της ενιαίας αγοράς– σε μια περίοδο που έχει επιτευχθεί τελικά η εναρμόνιση των άμεσων χρεώσεων και των μεταφορών πιστώσεων στο περιβάλλον SEPA.
Οι άμεσες πληρωμές υπάρχουν ήδη στην Ευρώπη (για παράδειγμα, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία, η Πολωνία και η Δανία έχουν λανσάρει επιτυχώς εγχώριες λύσεις άμεσης πληρωμής). Ωστόσο, λειτουργούν εντός των ορίων της χώρας ή μεταξύ των πελατών του ίδιου παρόχου υπηρεσιών πληρωμών (PSP). Το Euro Retail Payments Board (ERPB) είχε εκφράσει την επιθυμία του να αποφευχθεί ο κατακερματισμός σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ένα κατακερματισμένο τοπίο των συστημάτων θα έθετε εμπόδια στην ενιαία αγορά αγαθών και υπηρεσιών στην Ευρώπη και θα ήταν επιζήμια για τη συνολική ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης. Ως εκ τούτου, το Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Πληρωμών κλήθηκε να αναπτύξει το ευρωπαϊκό σύστημα άμεσης μεταφοράς πιστώσεων για πληρωμές σε ευρώ.
Καταληκτικά, ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πληρωμών (European Payments Council), Javier Santamaria, είχε δηλώσει σε συνέντευξή του στην «Κ» τον Σεπτέμβριο πως η πρωτοβουλία SEPA θα συνεχίσει να αναπτύσσεται και να εξελίσσεται για να ταιριάζει με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς, την τεχνολογία και τα τεχνικά πρότυπα, με την ισχυρή συμβολή του τομέα παρόχου υπηρεσιών πληρωμών (PSP).
