Kathimerini.gr
Η αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης θα βρεθεί στο επίκεντρο της συνεδρίασης των υπουργών Ενέργειας της Ε.Ε. την Παρασκευή.
Υπάρχουν φόβοι ότι οι αυξανόμενες τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας θα προκαλέσουν οικονομικό και πολιτικό όλεθρο σε ολόκληρη την Ε.Ε., σημειώνει σε δημοσίευμά του το Politico, παραθέτοντας έναν οδηγό -μέσα από έξι ερωτήσεις και απαντήσεις- ενόψει της κρίσιμης συνόδου.
1. Ποιο είναι το πρόβλημα;
Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν εκτοξευθεί σε όλη την Ευρώπη, κυρίως λόγω των κινήσεων της Ρωσίας που χρησιμοποιεί ως όπλο τις παραδόσεις φυσικού αερίου για να πλήξει τους συμμάχους της Ουκρανίας στην Ε.Ε.
Οι τιμές του φυσικού αερίου συνδέονται στενά με τις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε. Οι τιμές του φυσικού αερίου εκτοξεύθηκαν κατά περισσότερες από οκτώ φορές σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε από τις υψηλές θερμοκρασίες αυτό το καλοκαίρι που επηρέασαν τη λειτουργία υδροηλεκτρικών εργοστασίων. Την ίδια ώρα, για λόγους συντήρησης η Γαλλία αναγκάστηκε να κλείσει 32 από τους 56 πυρηνικούς αντιδραστήρες της.
2. Γιατί επιδεινώνεται η κατάσταση;
Οι τιμές της ενέργειας μειώθηκαν κάπως μετά τα ρεκόρ που σημειώθηκαν στα τέλη Αυγούστου, ωστόσο η έλευση του χειμώνα σε λίγους μήνες προκαλεί μεγάλη ανησυχία.
Η ρωσική Gazprom ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι θα σταματήσει επ’ αόριστον την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω του αγωγού Nord Stream.
Σε αυτό το πλαίσιο, υπάρχουν φόβοι πως, αν ο χειμώνας δεν είναι ήπιος, οι κυβερνήσεις θα αναγκάζονταν να προχωρήσουν ακόμη και σε διανομή αερίου με δελτίο.
3. Τι κάνει η Ευρώπη;
Οι χώρες της Ε.Ε. έχουν γεμίσει τις αποθήκες φυσικού αερίου στο 82% της χωρητικότητας, πολύ νωρίτερα από τον στόχο του Νοεμβρίου. Η Επιτροπή εκπονεί σχέδια για μια «έκτακτη παρέμβαση» στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας της Ε.Ε.
Πολλές εθνικές κυβερνήσεις, από την πλευρά τους, έχουν ανακοινώσει μέτρα στήριξης των καταναλωτών λόγω των αυξημένων λογαριασμών ενέργειας.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε τη Δευτέρα ότι η Γαλλία είναι έτοιμη να παραδώσει περισσότερο φυσικό αέριο στη Γερμανία αυτόν τον χειμώνα, με αντάλλαγμα την εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το Βερολίνο.
Οι χώρες της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας, έχουν παρουσιάσει σχέδια εξοικονόμησης ενέργειας. Ορισμένοι σχεδιάζουν την επιβολή εισφοράς στα υπερέσοδα των παραγωγών ενέργειας που δεν χρησιμοποιούν φυσικό αέριο.
4. Ποιες είναι οι επιλογές;
Η Κομισιόν εισηγείται σχέδιο πέντε σημείων, με κύριο «όπλο» το πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου.
Όπως ανακοίνωσε επίσημα η επικεφαλής της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, τα πέντε μέτρα που καλείται να υιοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι τα εξής:
- Υποχρεωτικός στόχος για μείωση της χρήσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής.
- Πλαφόν στην τιμή του ρωσικού φυσικού αερίου.
- Πλαφόν για τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας εκτός φυσικού αερίου.
- Εισφορά αλληλεγγύης για εταιρείες ορυκτών καυσίμων.
- Υποστήριξη ρευστότητας στις εταιρείες ενέργειας.
Στην προκαταρκτική της αξιολόγηση, η Επιτροπή πρότεινε να γίνουν προσπάθειες για τη μείωση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας. Πρότεινε επίσης οι χώρες να περιορίσουν την τιμή της ενέργειας από άλλες πηγές εκτός από το φυσικό αέριο και να αναδιανείμουν κεφάλαια από παραγωγούς ενέργειας υψηλού κέρδους για να βοηθήσουν τους καταναλωτές.
Η Επιτροπή έχει επίσης διατυπώσει αρκετές ιδέες για τον περιορισμό των τιμών του φυσικού αερίου: τον καθορισμό μιας μέγιστης τιμής για το ρωσικό φυσικό αέριο ή τη μείωση των τιμών μέσω άλλων ενεργειών.
Η Ισπανία και η Πορτογαλία, οι οποίες έλαβαν ειδική άδεια από την Επιτροπή τον Ιούνιο για να θέσουν προσωρινό ανώτατο όριο τιμών για το φυσικό αέριο, θεωρούνται πιθανός «οδηγός» για τη λήψη παρόμοιων μέτρων σε όλη την Ε.Ε.
Ωστόσο, οι αναλυτές έχουν εκφράσει αμφιβολίες ότι το ιβηρικό μοντέλο, που περιλαμβάνει την επιδότηση παραγωγών ορυκτών καυσίμων, θα μπορούσε να εφαρμοστεί αλλού — ειδικά σε χώρες όπου τα ορυκτά καύσιμα καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος του ενεργειακού μείγματος και η επιδότησή τους μπορεί να αποδειχθεί ακριβή.
5. Υποστηρίζουν οι χώρες της ΕΕ τα σχέδια της Επιτροπής;
Πολλά κράτη της Ε.Ε. τάσσονται τώρα υπέρ της παρέμβασης στην αγορά, ακόμη και με την επιβολή κάποιου είδους πλαφόν στις τιμές της ενέργειας, αλλά οι απόψεις διίστανται σε ό,τι αφορά άλλες προτάσεις, όπως ο καθορισμός ανώτατης τιμής για το ρωσικό φυσικό αέριο. Το Κρεμλίνο προειδοποίησε ότι θα κλείσει τη στρόφιγγα ως απάντηση, προκαλώντας συναγερμό σε ορισμένες χώρες.
Αν και η Γερμανία λαμβάνει τώρα πολύ λίγο φυσικό αέριο από τη Ρωσία, εξακολουθεί να ανησυχεί μήπως η διακοπή της ροής αερίου θα έχει κλιμακωτές επιπτώσεις σε όλη την Ε.Ε. «Παραμένουμε δύσπιστοι όταν πρόκειται για ζητήματα που αφορούν το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου», δήλωσε εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομίας.
Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε τη Δευτέρα ότι «αν η Επιτροπή αποφασίσει να εφαρμόσει ανώτατο όριο τιμής στο φυσικό αέριο που αγοράζεται μέσω αγωγών από τη Ρωσία, η Γαλλία θα υποστήριζε ένα τέτοιο μέτρο».
Η Βαρσοβία προχωρά ένα βήμα παραπέρα και θα προτείνει την επιβολή πλαφόν στην τιμή όλου του φυσικού αερίου που εισάγεται στην Ευρώπη, δήλωσε Πολωνός διπλωμάτης στο Politico.
Υπάρχει επίσης επιφυλακτικότητα σχετικά με την αποσύνδεση των τιμών του φυσικού αερίου και της ηλεκτρικής ενέργειας, αν και οι απόψεις αρχίζουν να αλλάζουν. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ παραδέχτηκε ότι η Ε.Ε. χρειάζεται «μια θεμελιώδη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας».
6. Τι ακολουθεί;
Οι υπουργοί Ενέργειας της Ε.Ε. θα μεταβούν στις Βρυξέλλες την Παρασκευή, αλλά δεν είναι σαφές ότι θα υπάρξει κάποια συμφωνία.
Οι Τσέχοι, που ασκούν επί του παρόντος την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου, έχουν συντάξει έναν κατάλογο προτάσεων, συμπεριλαμβανομένων των ανώτατων τιμών για το ρωσικό αέριο και την προσωρινή αποσύνδεση της τιμής του φυσικού αερίου από αυτήν της ηλεκτρικής ενέργειας, με παράλληλη αύξηση της «ρευστότητας στην αγορά» και περιορισμό των εσόδων παραγωγών ενέργειας που δεν χρησιμοποιούν φυσικό αέριο.
Ο υπουργός Βιομηχανίας της Τσεχίας Τζόζεφ Σίκελα δήλωσε ότι οι υπουργοί θα εξετάσουν δύο προτάσεις: Αποσύνδεση των τιμών φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας και καθορισμός μέγιστης τιμής για ηλεκτρική ενέργεια που δεν παράγεται από φυσικό αέριο, όπως πυρηνική ενέργεια και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Ωστόσο, σύμφωνα με διπλωμάτη της Ε.Ε., η σύνοδος της Παρασκευής θα έχει περισσότερο χαρακτήρα ανταλλαγής απόψεων, με τις επίσημες συνομιλίες να πραγματοποιούνται στο επόμενο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας τον Οκτώβριο.
Τον Οκτώβριο θα πραγματοποιηθεί επίσης σύνοδος κορυφής των ηγετών της Ε.Ε., ωστόσο με τις τιμές της ενέργειας να αυξάνονται δραματικά, αυξάνεται και η πίεση για ταχεία δράση.
Με πληροφορίες από POLITICO
