Έκρηξη τιμών φέρνει ο πόλεμος στο Ισραήλ

Αναπόφευκτα ο πόλεμος στο Ισραήλ θα επηρεάσει πολλές πτυχές της οικονομίας, όπως περιγράφουν οικονομολόγοι οι οποίοι κλήθηκαν να αναλύσουν στην «Κ» το αποτύπωμα της εμπόλεμης κατάστασης στη γειτονική χώρα στην Ευρώπη αλλά και στην Κύπρο. Εξάλλου, ήδη η πρώτη τοποθέτηση του υπουργού Ενέργειας Γιώργου Παπαναστασίου στον ΣΠΟΡ FM και την εκπομπή Διασπορά Ειδήσεων ήταν ξεκάθαρη και έδειξε ότι θα πρέπει να αναμένουμε ένα νέο κύμα ακρίβειας, ξεκινώντας από τα καύσιμα. Αυξήσεις που θα επηρεάσουν τόσο τα καύσιμα κίνησης, όσο και τους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος. Πάντοτε, όπως ανέφερε ο υπουργός, η εμπόλεμη κατάσταση ειδικά σε χώρες της Μέσης Ανατολής, οδηγεί σε αυξήσεις των τιμών πετρελαίου. Έτσι, οι τελευταίες εξελίξεις, σε συνδυασμό με τον στόχο του ΟΠΕΚ για μείωση της παραγωγής και άνοδο της τιμής πώλησης πετρελαίου στα 100 δολάρια/βαρέλι, καθιστούν σαφές ότι η αύξηση των τιμών είναι μονόδρομος. Αυτή ήταν η πρώτη αντίδραση της αγοράς πετρελαίου που κατέγραψε άλμα της τάξης του 4% στις τιμές, αν και την Τρίτη οι τιμές κατέγραψαν μικρή πτώση –στα 87,8 δολάρια/βαρέλι το μπρεντ και 85,8 δολάρια/βαρέλι το αμερικανικό αργό. Μιλώντας στην «Κ» ο οικονομολόγος Πάμπος Παπαγεωργίου ανέφερε ότι στην Κύπρο η διαφοροποίηση της τιμής θα είναι πιο έντονη καθώς η παραγωγή ηλεκτρισμού βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στο μαζούτ, άρα η Κύπρος είναι πιο ευάλωτη σε αυξήσεις της πρώτης ύλης. Υπενθυμίζεται ότι ήδη έχουν ανακοινωθεί αυξήσεις 3% στους επόμενους λογαριασμούς ρεύματος, ωστόσο αυτές είχαν υπολογιστεί στη βάση της τιμής προηγούμενου φορτίου. Στην περίπτωση που δεν εκτονωθεί η κρίση στο Ισραήλ, θα πρέπει να αναμένονται νέες ανατιμήσεις και στο ηλεκτρικό ρεύμα.

Πακέτο μέτρων

Η κατάσταση παραμένει δυναμική και παρακολουθείται, και είναι ίσως πρόωρο να εξαχθούν τα όποια συμπεράσματα. Το βέβαιο είναι ότι το μέγεθος του αντικτύπου τόσο στη γειτονιά του Ισραήλ όσο και διεθνώς, θα κριθεί από τη διάρκεια των αιματηρών συγκρούσεων. Μιλώντας στην «Κ» ο οικονομολόγος Τάσος Γιασεμίδης ανέφερε ότι η παρατεταμένη αβεβαιότητα και αστάθεια, δύναται να έχει επίδραση στις τιμές, και να πιέσει προς τα πάνω τον πληθωρισμό ο οποίος αυξήθηκε τον προηγούμενο μήνα με ρυθμό 4%. Ήδη, όπως ανέφερε ο κ. Γιασεμίδης, υπάρχει επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας λόγω της αύξησης των επιτοκίων. Οποιοδήποτε γεγονός φέρνει αναστάτωση και ανησυχία στην αγορά λόγω και των επιτοκίων, φέρνει μεγαλύτερη επιβράδυνση της αγοράς και ενισχύει τις πληθωριστικές τάσεις. Είναι γεγονός ότι οι εξελίξεις δημιουργούν νέα δεδομένα στην εξίσωση της κυβέρνησης σε σχέση με το πακέτο μέτρων για αντιμετώπιση της ακρίβειας. Όπως εκτιμά ο κ. Γιασεμίδης, αν τελικά η κατάσταση οδηγήσει σε επιβράδυνση της οικονομίας, τότε στο υπουργείο Οικονομικών ενδεχομένως να σκεφτούν ξανά το μέγεθος του πακέτου στο οποίο θα καταλήξουν και το οποίο θα ανακοινώσουν.

Αναστέλλονται κρουαζιέρες

Η εγγύτητα με το Ισραήλ έβαλε στο παιχνίδι και την Κύπρο στον τομέα της κρουαζιέρας, ενώ φέτος εκτιμάται ότι περίπου 350 χιλιάδες επιβάτες θα προέρχονται από τον τουρισμό κρουαζιέρας και τις 207 αφίξεις πλοίων που είναι προγραμματισμένες. Σημειώνεται πάντως ότι, τα δρομολόγια των κρουαζιερόπλοιων που περνούν από τα κυπριακά λιμάνια, περιλαμβάνουν στην πλειοψηφία τους στάσεις στα λιμάνια του Ισραήλ όπως την Χάιφα και το Ασντόντ. Για παράδειγμα, στο πρόγραμμα κρουαζιέρας για το μήνα Οκτώβριο, από τα 30 κρουαζιερόπλοια τα 22 κάνουν στάση σε ένα από τα δύο λιμάνια του Ισραήλ. Η «Κ» επιχείρησε να επικοινωνήσει με την εταιρεία DP World Limassol για να μάθει κατά πόσο έχουν διαφοροποιηθεί τα προγράμματα κρουαζιέρας λόγω της έκρυθμης κατάστασης στο Ισραήλ, νοουμένου ότι στην πλειοψηφία τους τα προγράμματα κρουαζιέρας που περιλαμβάνουν την Κύπρο, κάνουν στάση και στο Ισραήλ. Η επικοινωνία με την εταιρεία δεν κατέστη δυνατή. Την ίδια στιγμή πάντως, εταιρείες κρουαζιέρας προχωρούν με τις δικές τους ανακοινώσεις, προς ενημέρωση του επιβατικού κοινού. Σε χθεσινή ανακοίνωσή της πάντως η Celestyal ανακοινώσε ότι μετά τα πρόσφατα γεγονότα στο Ισραήλ αναστέλλει προσωρινά τις προσεγγίσεις της στην χώρα μέχρι τέλος Νοεμβρίου –πρόκειται για την κρουαζιέρα 7 διανυκτερεύσεων «Τρεις Ήπειροι» με αναχωρήσεις στις 25 Οκτωβρίου, όπως και στις 01, 08, 15, 22 και 29 Νοεμβρίου 2023, ενώ παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις για όλες τις κρουαζιέρες της που αναχωρούν μετά από αυτή την ημερομηνία. Και πέραν των κρουαζιερόπλοιων της Celestyal, το λιμάνι της Λεμεσού αποτελεί πλέον μία από τις εναλλακτικές επιλογές για τις προσεγγίσεις κρουαζιερόπλοιων που επρόκειτο να πραγματοποιήσουν κατάπλου στο λιμάνι της Χάιφα. Aντί αυτού επιλέγουν είτε το λιμάνι της Λεμεσού, είτε το Μπόντρουμ και την Αλάγια της Τουρκίας. Οι εταιρείες αναφέρουν σε ανακοινώσεις τους ότι παρακολουθούν στενά τη γεωπολιτική κατάσταση στο Ισραήλ και προχωρούν σε ενέργειες σε συνεργασία με το Τμήμα Παγκόσμιας Ασφάλειας.

Ομαλά το εμπόριο

Στο παρόν στάδιο τα λιμάνια του Ισραήλ λειτουργούν κανονικά, ενώ το λιμάνι της Λεμεσού είναι σε ετοιμότητα να δεχθεί ορισμένο όγκο φορτίων αν τυχόν μας ζητηθεί, αναφέρει ο διευθυντής επιχειρήσεων της Eurogate Γιώργος Πούρος μιλώντας στην «Κ». Τέτοιο αίτημα δεν έχει φτάσει μέχρι την ώρα που γραφόταν το ρεπορτάζ. Όπως εξήγησε, δεν παρουσιάζονται μέχρι στιγμής καθυστερήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και την μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων, και παρά την έκρυθμη κατάσταση, το εμπόριο δεν έχει επηρεαστεί. Ωστόσο είναι σε ετοιμότητα ώστε σε περίπτωση που παραστεί ανάγκη, να εξυπηρετήσουν εμπορικά πλοία και να παραλάβουν εμπορευματοκιβώτια που θα διαμετακομιστούν στο λιμάνι Λεμεσού, με δυνατότητα παραλαβής μέχρι 6-7 χιλιάδες κοντέινερ. Σύμφωνα με ενημέρωση της «Κ», ομαλά και χωρίς ακυρώσεις και καθυστερήσεις γίνεται και η μεταφορά εμπορευμάτων αεροπορικώς, με τις πτήσεις cargo.

Οι πτήσεις

Αλλαγές υφίσταται το πτητικό πρόγραμμα των αεροπορικών εταιρειών που έχουν προγραμματίσει πτήσεις από και προς το Ισραήλ τον Οκτώβριο. Σε ακυρώσεις πτήσεων από και προς το Τελ Αβίβ προχώρησε τη Δευτέρα η Wizz Air, ενώ σε αλλαγές στο πρόγραμμά της προχώρησε η Aegean. Η Cyprus Airways ανακοίνωσε ότι συνεχίζει κανονικά το πτητικό της πρόγραμμα από και προς το Τελ Αβίβ εξετάζοντας περαιτέρω αυξήσεις της χωρητικότητας, εφόσον η κατάσταση επιτρέπει την ασφαλή εκτέλεση των πτήσεων και η TUS Airways ανακοίνωσε επιπλέον πτήσεις μεταξύ Τελ Αβίβ - Λάρνακας και Τελ Αβίβ - Αθήνας, για να καλύψει πτητικές ανάγκες ζωτικής σημασίας. Συνολικά, βάσει του προγραμματισμού για τον μήνα Οκτώβριο είναι προγραμματισμένες 94 πτήσεις από 10 αεροπορικές εταιρείες από και προς τα αεροδρόμια του Ισραήλ. Πηγές αναφέρουν στην «Κ» ότι μέχρι στιγμής οι αεροπορικές εταιρείες παρακολουθούν την κατάσταση στο Ισραήλ και προχωρούν σε μικρές αλλαγές του πτητικού τους προγράμματος, ενώ δεν έχει γίνει επί του παρόντος, αναθεώρηση των φθινοπωρινών τους προγραμμάτων. Υπενθυμίζεται ότι η αγορά του Ισραήλ είναι η δεύτερη μεγαλύτερη για την Κύπρο, με τις επιδόσεις της να αυξάνονται σημαντικά τους τελευταίους μήνες. Σύμφωνα με τον ΠΑΣΥΞΕ, τις τελευταίες μέρες έχουν σημειωθεί ακυρώσεις κρατήσεων από το Ισραήλ ή άλλες χώρες, λόγω του πολέμου, αν και γίνονται σε μικρή εμβέλεια.

Το real estate

Αυτό που αναμένεται, ειδικά στην περίπτωση συνέχισης της κρίσης, είναι ότι η Κύπρος, λόγω της εγγύτητάς της με το Ισραήλ, αναμένεται να επηρεαστεί σημαντικά και στον κλάδο του real estate. Ήδη, μια παγωμάρα ξεκίνησε να καταγράφεται στον τομέα, κυρίως, δε, στην περιοχή της Πάφου και της Λάρνακας, στις οποίες αγοραστές από το Ισραήλ είναι πιο ενεργοί. Αυτό που περιγράφεται είναι ότι τις τελευταίες ώρες συναλλαγές και πράξεις πώλησης στο Κτηματολόγιο δεν προχώρησαν λόγω αδυναμίας των αγοραστών να εξέλθουν από τη χώρα τους. Την ίδια ώρα και οι τράπεζες του Ισραήλ δεν λειτουργούν κανονικά και υπάρχει δυστοκία στην εξασφάλιση χρημάτων από τα τραπεζικά ιδρύματα και στην ολοκλήρωση συναλλαγών. Σε κάθε περίπτωση, η αστάθεια στην περιοχή του Ισραήλ θα επηρεάσει. Είτε θα καταστήσει την Κύπρο ως μια εναλλακτική επιλογή για εγκατάσταση και μεταφορά δραστηριοτήτων –όπως έγινε στην περίπτωση της Ουκρανίας– είτε θα μεταφραστεί σε μείωση των πωλήσεων, κυρίως στις περιοχές Λάρνακας και Πάφου. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των οικονομολόγων, αν ο πόλεμος έχει ένταση και διάρκεια, τότε θα υπάρχει σημαντικό αποτύπωμα και στον κυπριακό κλάδο των ακινήτων, από τη στιγμή που οι Ισραηλίτες αποτελούν σημαντικό κομμάτι της πίτας των αγοραστών, κυρίως στη δευτερογενή αγορά ή τα μεταχειρισμένα ακίνητα. Σε κάθε περίπτωση, η διάρκεια του πολέμου θα καθορίσει και το μέγεθος αλλά και το είδος των επιπτώσεων στην οικονομία γενικότερα, αλλά και στον κλάδο των ακινήτων. Εκτιμάται ότι, μια παρατεταμένη κρίση στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου θα επηρεάσει αναπόφευκτα δυσμενώς και την Κύπρο.